Dokumentowanie niektórych ulg i odliczeń ujmowanych w rocznych zeznaniach PIT

Sporządzając roczne zeznania PIT, podatnicy pdof mogą dokonywać szeregu odliczeń zarówno od dochodu (przychodu), jak i od podatku, mogą także korzystać ze zwolnień od pdof. Aby zostać beneficjentem preferencji rozliczanych w zeznaniu, należy spełnić ustawowe warunki. Jednak w większości przypadków, aby było to możliwe, ustawodawca stawia dodatkowo wymóg dysponowania przez podatnika ustawowo określonymi dokumentami.

Dobroczynność premiowana

• Darowizny objęte 6% limitem

Ustawa o pdof umożliwia obniżenie przez niektórych podatników podstawy obliczenia podatku, czyli dochodu bądź przychodu, o tzw. limitowane darowizny, dokonane w roku podatkowym, którego zeznanie dotyczy. Ta opcja dostępna jest dla osób fizycznych osiągających dochody opodatkowane według skali podatkowej lub ryczałtem ewidencjonowanym. Tacy podatnicy w ramach ustawowego limitu mogą skorzystać z obniżenia podstawy opodatkowania o wartość darowizn przekazanych na cele:

1) wymienione w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1327 ze zm.); odliczenie jest możliwe, gdy darowizny na wskazane w tym przepisie cele zostały przekazane organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub innym państwie należącym do EOG, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych,

2) kultu religijnego,

3) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników,

4) kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.), oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy,

5) określone w art. 7 ust. 1 ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (Dz. U. z 2021 r. poz. 1551).

Wysokość odliczenia wyznacza zasadniczo wartość przekazanej darowizny z zastrzeżeniem, że nie może to być kwota wyższa niż 6% dochodu (przychodu). Z odliczenia darowizn z punktu 4 mogą skorzystać również tzw. liniowcy.

Do udokumentowania przekazania krajowej darowizny pieniężnej odliczanej od podstawy opodatkowania służy dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku inny niż rachunek płatniczy. Natomiast darowiznę niepieniężną potwierdza dokument, z którego wynika wartość darowizny oraz dane identyfikujące darczyńcę, a także oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu.

Jeżeli darowizna jest przekazywana organizacjom zagranicznym, wówczas podatnik powinien dysponować oświadczeniem, że na dzień przekazania darowizny taka organizacja była równoważną do tych, o których mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele społecznie użyteczne i prowadzącą działalność pożytku publicznego.

• Darowizny covidowe

Jeszcze w rocznym PIT za 2022 r. odliczeniu podlegają darowizny przekazywane określonym podmiotom na przeciwdziałanie COVID-19 oraz tzw. darowizny oświatowe, wynikające odpowiednio z art. 52n ust. 1 i art. 52x ustawy o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). Darowizny te nie są limitowane, a odliczeniu w PIT za 2022 r. podlegają kwoty odpowiadające wartości przekazanej darowizny.

Ponieważ od 16 maja 2022 r. na obszarze Polski nie obowiązuje już stan epidemii, to przepisy regulujące omawiane darowizny straciły moc z dniem 31 maja 2022 r., gdyż powiązano ich funkcjonowanie z końcem miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19. Odliczeniu w rocznym PIT za 2022 r. podlegają zatem tzw. darowizny covidowe przekazane wyłącznie do końca maja 2022 r.

Analizowane darowizny należy udokumentować w sposób określony w art. 26 ust. 7 pkt 1 i pkt 2 ustawy o pdof, czyli w sposób właściwy dla opisanych wcześniej darowizn odliczanych w ramach limitu 6%.

Odliczenia związane z niepełnosprawnością

Wydatki wymienione w art. 26 ust. 7a ustawy o pdof, ponoszone przez podatników w związku z ich własną niepełnosprawnością lub niepełnosprawnością członków ich rodzin pozostających na ich utrzymaniu, na zasadach uregulowanych w ustawie o pdof podlegają odliczeniu w rocznym PIT. Poniesienie większości z nich wymaga potwierdzenia dowodem poniesienia - rachunkiem, fakturą lub dowodem wpłaty. Udokumentowania nie wymagają jedynie wydatki na:

• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa (art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy o pdof),
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej (art. 26 ust. 7a pkt 8 ustawy o pdof),
• używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia (art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o pdof).

Na żądanie organów podatkowych podatnik korzystający z odliczenia wskazanych wydatków zobowiązany jest jednak przedłożyć dowody pozwalające na ustalenie jego prawa do tej preferencji. W szczególności zobowiązany jest wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika, a także okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Inwestycja w termomodernizację

Prawo do tzw. ulgi termomodernizacyjnej przysługuje osobom osiągającym dochody opodatkowane według skali podatkowej oraz podatkiem liniowym, jak również przychody opodatkowane tzw. ryczałtem ewidencjonowanym. Odliczenie jest limitowane - jego kwota nie może przekroczyć 53.000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Ponieważ limit ulgi określony został dla danego podatnika, to w przypadku małżonków każdemu z nich przysługuje odrębny limit w kwocie 53.000 zł.

Wysokość wydatków rozliczanych w omawianej uldze należy udokumentować fakturami wystawionymi przez podatnika podatku VAT niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku na podatnika dokonującego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Ulga na dzieci

Podatnik uzyskujący dochody opodatkowane według skali podatkowej - jak wynika z art. 27f ustawy o pdof - może skorzystać z tzw. ulgi na dzieci (realizowanej poprzez odliczenie od podatku) w odniesieniu do każdego małoletniego dziecka, w stosunku do którego w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego oraz sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej. Ponadto korzystają z niej podatnicy utrzymujący pełnoletnie uczące się dzieci, o których mowa w art. 27f ust. 6 ustawy o pdof, w związku z wykonywaniem ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Podatnik korzystający z ulgi powinien w załączniku PIT/O podać liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku PESEL - imię, nazwisko oraz datę urodzenia. Oprócz tego na wezwanie urzędu skarbowego rodzic zobowiązany jest przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, a w szczególności: odpis aktu urodzenia, zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka, odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą, zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Preferencja dla rodzin 4+

Zwolnienie z pdof dla tzw. rodzin 4+ zapisane zostało w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o pdof. Dotyczy ono nieprzekraczających kwoty 85.528 zł przychodów osiągniętych ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia zawieranych w ramach działalności wykonywanej osobiście, pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem ewidencjonowanym albo rozliczanych w ramach tzw. IP Box.

W celu weryfikacji prawa do zwolnienia korzystający z niego podatnik obowiązany jest w terminie określonym dla złożenia zeznania podatkowego (czyli od 15 lutego do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego) - jeżeli nie składa zeznania rocznego z racji osiągnięcia wyłącznie dochodów/przychodów objętych zwolnieniem z pdof - przedłożyć informację, według ustalonego wzoru, którym jest formularz PIT-DZ, zawierającą dane o liczbie dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku PESEL - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci (art. 21 ust. 46 ustawy o pdof).

Z obowiązku złożenia PIT-DZ podatnik jest natomiast zwolniony w sytuacji, gdy składa roczne zeznanie podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L lub PIT-37, w którym korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o pdof. Wówczas bowiem w dołączanym do tego zeznania załączniku PIT/O informuje fiskusa o liczbie dzieci i ich numerach PESEL, a w przypadku braku tych numerów - o imionach, nazwiskach oraz datach urodzenia dzieci (art. 21 ust. 48 ustawy o pdof). W każdym z przywołanych formularzy zeznań obowiązujących w rozliczeniu za 2022 r. w części dotyczącej przychodów bądź dochodów objętych omawianym zwolnieniem znajduje się pouczenie, że w przypadku korzystania z niego należy do zeznania dołączyć PIT/O z wypełnioną częścią E zawierającą dane co najmniej czworga dzieci uprawniających do ulgi dla rodzin 4+.

Ponadto na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do zwolnienia, identyczne z wymaganymi w odniesieniu do podatników korzystających z ulgi na dzieci (art. 21 ust. 47 ustawy o pdof).