Mój mąż prowadzi firmę. Do tego celu wykorzystuje w zasadzie w całości nasz majątek - nieruchomość, samochód, wyposażenie biura. Działalność zarejestrowana jest jednak tylko na niego. Czy to prawda, że jako współmałżonek nie mam prawa podejmowania z nim decyzji dotyczących firmy? Zaznaczam, że mamy wspólność majątkową. Co z zyskami z działalności, które rozliczane są na rachunku bankowym męża?
Przede wszystkim należy odróżnić prawo własności poszczególnych składników majątkowych od prawa do zarządzania nimi. Z treści pytania wynika, że w małżeństwie obowiązuje wspólność ustawowa i nie ma wątpliwości odnośnie tego, że składniki wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej przez męża są wspólne - tj. stanowią część majątku wspólnego. Czytelniczka cały czas zatem pozostaje współwłaścicielką firmy prowadzonej przez męża. W razie ustania wspólności (np. w wyniku rozwodu) będzie mogła dochodzić podziału takiego majątku (dysponować będzie udziałem w wysokości 50%).
Podobnie przedstawia się sprawa, jeśli chodzi o dochody, które przynosi firma męża. Wszelkie dochody, pobrane wynagrodzenia z działalności zarobkowej małżonków (w tym dochody, które przynosi majątek wspólny bądź osobisty) stanowią część majątku wspólnego. Bez znaczenia jest tutaj fakt, że rozliczenia następują na rachunku bankowym męża.
We wspólności majątkowej zasadniczo każdy małżonek ma prawo samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym, choć oczywiście musi informować współmałżonka i uzgadniać z nim podejmowane decyzje. Co więcej, współmałżonek może również wnieść sprzeciw wobec zamierzonej czynności drugiego małżonka. W drodze wyjątku, w odniesieniu do składników majątkowych tworzących firmę, przepisy przyznają małżonkowi będącemu przedsiębiorcą nieco większe prawa. Przedmiotami majątkowymi służącymi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody (np. pobytu małżonka w szpitalu) drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności. Stanowi o tym art. 36 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.).
Również prawo sprzeciwu jest w tym przypadku wyłączone - współmałżonek nie może więc sprzeciwić się czynności małżonka-przedsiębiorcy podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. Niemniej jednak w zakresie najistotniejszych czynności prawnych dotyczących wspólnego majątku nadal obowiązuje zasada, że dla ich ważności wymagana jest zgoda drugiego małżonka. Chodzi tu m.in. o zbywanie i odpłatne nabywanie nieruchomości czy też zbywanie lub odpłatne nabywanie przedsiębiorstwa.
|