Moja firma stała się tymczasowo niewypłacalna. Chciałbym wystąpić z pozwem przeciwko zalegającym z zapłatą kontrahentom, jednak obecnie nie mam środków na pokrycie kosztów sądowych. Czy jako przedsiębiorca mogę zostać zwolniony z kosztów sądowych?
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż jeżeli w przedsiębiorstwie Czytelnika wystąpił stan niewypłacalności (choćby przejściowej), to należy sprawdzić, czy nie zachodzą podstawy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości określone w art. 10 i 11 Prawa upadłościowego i naprawczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 ze zm.). W przypadku niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 14 dni od wystąpienia jej przesłanek wobec Czytelnika może bowiem zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 373 Prawa upadłościowego.
Natomiast sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej nie wyłącza uprawnień do żądania zwolnienia od kosztów sądowych. Konieczne jest jednak spełnienie określonych w ustawie przesłanek. Zasady, według których dochodzi do zwolnienia od kosztów sądowych, określone zostały w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.). Zgodnie z jej treścią o zwolnienie od kosztów sądowych może ubiegać się osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Uprawnienie to przysługuje także osobie prawnej, która wykaże, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.
Jeżeli Czytelnik prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na podstawie wpisu do CEIDG, zobowiązany jest dołączyć do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych także oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Składa się je według określonego wzoru, który jest dostępny m.in. w sądach. Istnieje możliwość złożenia wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, celowe jest także załączenie uzasadnienia konieczności jego ustanowienia. Sąd może ustanowić pełnomocnika z urzędu w sytuacji, gdy jego udział w sprawie uzna za potrzebny, a jednocześnie, gdy strona wykaże, że nie stać jej na pokrycie kosztów pełnomocnika z wyboru.
Zatem okoliczność, czy Czytelnikowi zostanie przyznane zwolnienie od kosztów sądowych i pełnomocnik z urzędu, zależy od stanu jego majątku. Należy jednak mieć świadomość, że w przypadku podania nieprawdziwych danych w oświadczeniu o stanie majątkowym sąd może nałożyć grzywnę i zobowiązać stronę do uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. Zwolnienie od kosztów sądowych jest jedynie wyjątkiem od zasady odpłatności postępowania.
Groźba potencjalnego pokrzywdzenia wierzycieli wnioskującego nie stanowi podstawy do zwolnienia od kosztów sądowych. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 6 września 2013 r., sygn. akt I ACz 624/13 |
|