Nauczyciele

Nauczyciele zatrudnieni w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, mają prawo do urlopu w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela). Nauczyciel zatrudniony w placówce feryjnej nabywa prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne, a prawo do drugiego i dalszych urlopów - w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 65 Karty Nauczyciela).

Nauczyciel został przyjęty do pracy od 1 września 2018 r. Umowę o pracę zawarto na dwa lata. W okręgu jego zatrudnienia ferie zimowe przypadały od 11 do 24 lutego 2019 r. Nauczyciel nabył prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie i skorzystał z niego w ich okresie.

Uwaga! Niezależnie od rodzaju placówki, dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Zatem ww. osoby mogą wykorzystywać urlop w ciągu całego roku, nawet jeśli pracują w placówkach feryjnych. W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż dzięki temu możliwa jest lepsza organizacja szkoły.

Uprawnienie do urlopu w pełnym wymiarze nabywa nauczyciel zatrudniony przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym.

Karta Nauczyciela nie wskazuje sposobu ustalenia proporcjonalnego urlopu. W praktyce stosuje się przez analogię art. 66 ust. 2 Karty Nauczyciela ograniczający do 8 tygodni wymiar ekwiwalentu za niewykorzystany przez nauczyciela urlop. Z uchwały Sądu Najwyższego z 10 maja 2006 r. (sygn. akt III PZP 3/06, Biul.SN 2006/5/28) wynika, że: "Nauczyciel ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pracy w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, także wtedy, gdy w zatrudniającej go szkole są przewidziane ferie (...).". W tej sytuacji za każdy miesiąc pracy nauczycielowi, który pracował krócej niż 10 miesięcy przysługuje 5,6 dnia urlopu, zgodnie z wyliczeniem: (8 tyg. x 7 dni) : 10 m-cy = 5,6 dnia.

Nauczyciel był zatrudniony w szkole na zastępstwo od 1 stycznia do 30 kwietnia 2019 r. Za ten okres nabył prawo do 23 dni urlopu (4 m-ce pracy x 5,6 dnia urlopu = 22,4 dnia, po zaokrągleniu 23 dni). Ponieważ tylko część urlopu wykorzystał w naturze (w okresie ferii zimowych), za różnicę szkoła wypłaciła mu ekwiwalent.

Na wymiar urlopu oraz czas korzystania z urlopu przez nauczyciela ma wpływ organizacja roku szkolnego. Z kolei organizację roku szkolnego określają przepisy powołanego wcześniej rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego, które na mocy art. 363 ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 z późn. zm.) zachowują moc do czasu zakończenia kształcenia w formach sprzed reformy oświaty. Wynika z nich, że zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w szkołach rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, a kończą (z wyjątkiem klas/semestrów programowo najwyższych) w najbliższy piątek po dniu 20 czerwca danego roku. Jeżeli pierwszy dzień września wypada w piątek lub w sobotę, zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w najbliższy poniedziałek po dniu 1 września. W myśl przepisu § 3 ww. rozporządzenia, w szkołach:

• ferie zimowe trwają dwa tygodnie w okresie od połowy stycznia do końca lutego, przy czym szczegółowe terminy rozpoczęcia i zakończenia tych ferii na obszarze poszczególnych województw ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, nie później niż do końca czerwca każdego roku poprzedzającego o dwa lata rok, w którym będą trwały ferie zimowe,
   
• ferie letnie (wakacje) rozpoczynają się w najbliższą sobotę po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych i kończą się z dniem 31 sierpnia.

Przepisy o organizacji roku szkolnego przewidują ponadto dwie przerwy świąteczne w roku, związane ze świętami Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. Wspomniane przerwy nie są jednak okresami urlopu nauczycieli, a jedynie dniami wolnymi od zajęć dydaktycznych w szkołach.

Uwaga! Do urlopów nauczycieli placówek feryjnych generalnie nie stosuje się przepisów prawa urlopowego zawartych w Kodeksie pracy (z wyjątkiem przepisów o zaokrąglaniu nieprzepracowanych w całości miesięcy i wynikających z wyliczeń dni urlopu - art. 155^2a i 155³ K.p.). Oznacza to, że:

• wymiar urlopu jest niezależny od wymiaru etatu danego nauczyciela,
   
• nauczycielom nie przysługuje urlop na żądanie,
   
• wszyscy nauczyciele danej szkoły wykorzystują urlop w tym samym terminie, a nie w terminie określonym planem urlopów bądź uzgodnionym z pracodawcą.

W szkole są zatrudnieni nauczyciele na cały i część etatu w ramach umów na czas nieokreślony. Wszyscy wymienieni mają prawo do urlopów na tych samych zasadach - w obowiązującym wymiarze godzin przez okres ferii zimowych i letnich.

Dyrektor szkoły może zobowiązać nauczyciela do wykonywania w czasie ferii (czyli w okresie korzystania z urlopu) następujących czynności:

• przeprowadzania egzaminów,
   
• związanych z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem nowego roku szkolnego,
   
• opracowywania szkolnego zestawu programów oraz uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym w określonej formie.

Wymienione obowiązki nie mogą łącznie zająć nauczycielowi więcej niż 7 dni w ciągu całego roku szkolnego.

W ramach omówionego wymiaru urlopu wypoczynkowego, nauczyciel ma prawo do nieprzerwanego co najmniej czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego (art. 64 ust. 2 i 4 Karty Nauczyciela).

Problematykę urlopu uzupełniającego reguluje art. 66 Karty Nauczyciela. Według tej normy, urlop w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni przysługuje nauczycielowi, który nie wykorzystał w całości lub w części urlopu wypoczynkowego w okresie ferii szkolnych, bowiem wystąpiły:

• niezdolność do pracy wywołana chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną albo
   
• urlop macierzyński (na warunkach urlopu macierzyńskiego), rodzicielski albo ojcowski lub
   
• urlop dla poratowania zdrowia,
   
• odbywanie ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego.

Urlopu uzupełniającego należy udzielić w trakcie roku szkolnego tak, aby nauczyciel zdążył go wykorzystać do końca tego roku szkolnego. Termin urlopu ustala się biorąc pod uwagę wniosek nauczyciela oraz organizację pracy placówki.

Nauczycielom placówek, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów (art. 64 ust. 3 Karty Nauczyciela). W przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego, nauczycielowi przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, zgodnie z odrębnymi przepisami (art. 64 ust. 5a Karty Nauczyciela). Ponadto urlop ten jest proporcjonalny do wymiaru etatu w jakim jest zatrudniony dany nauczyciel. W stosunku do urlopów nauczycieli placówek nieferyjnych stosuje się bowiem regulacje Kodeksu pracy (art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela).

Wymiar proporcjonalnego urlopu nauczyciela ze względu na podjęcie lub ustanie zatrudnienia w trakcie roku szkolnego ustala się na zasadach zawartych w Kodeksie pracy. Reguły te znajdą również zastosowanie, gdy nauczyciel podejmie pracę w placówce nieferyjnej po okresie pracy w szkole, w której występowały ferie.

Nauczycielom niepełnoetatowym wymiar zatrudnienia określany jest częścią wymiaru, tzw. pensum, którym jest obowiązujący danego nauczyciela wymiar zajęć z uczniami. Przykładowo obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych nauczycieli przedszkoli wynosi 22 godziny, z tym że nauczycieli pracujących z grupami dzieci w wieku 6 lat - 25 godzin.

Nauczycielka przedszkola zatrudniona od ubiegłego roku w wymiarze zajęć 11/22 ma w 2019 r. prawo do 18 dni urlopu wypoczynkowego (11/22 wymiaru x 35 dni = 17,5 dnia, po zaokrągleniu 18 dni).

Nauczyciel został zatrudniony od 1 marca br. w szkole, w której nie przewidziano ferii, w wymiarze zajęć 18/22. W 2019 r. jest uprawniony do 25 dni urlopu wypoczynkowego, zgodnie z wyliczeniem: 18/22 wymiaru x 35 dni = 28,63 dnia, po zaokrągleniu 29 dni; 10/12 x 29 dni = 24,16 dnia, po zaokrągleniu 25 dni.

Uwaga! Nauczycielowi, który w ramach jednego stosunku pracy realizuje obowiązki nauczyciela szkoły feryjnej oraz nieferyjnej, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela szkoły, w której nauczyciel realizuje większą liczbę godzin zajęć, a w przypadku realizowania w tych szkołach równej liczby godzin zajęć, nauczycielowi przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela szkoły feryjnej (art. 64 ust. 3a Karty Nauczyciela).