Nowe wsparcie dla przewoźników autobusowych z tytułu utraconych przychodów

Znowelizowane przepisy specustawy w sprawie COVID-19 wprowadzają mechanizm wsparcia przewoźników przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej w transporcie drogowym. Dofinansowanie przysługuje za miesiące obowiązywania ograniczeń w przemieszczaniu się środkami publicznego transportu zbiorowego w zakresie liczby zajętych miejsc w odniesieniu do dokumentacji technicznej pojazdu.

Publiczny transport

Do ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19... (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.) został wprowadzony nowy instrument pomocowy dla przedsiębiorstw transportowych realizujących transport drogowy. W celu przeciwdziałania skutkom COVID-19 przewoźnicy wykonujący przewozy autobusowe oraz operatorzy przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej otrzymują wsparcie finansowe za miesiące obowiązywania ograniczeń w przemieszczaniu się środkami publicznego transportu zbiorowego. Zakres tego wsparcia dotyczy liczby zajętych miejsc siedzących albo miejsc siedzących i stojących w stosunku do dokumentacji technicznej lub techniczno-ruchowej pojazdu. Wsparcie może być udzielane nie dłużej niż do 31 grudnia 2021 r. Wyłączono z niego komunikację miejską.

Ze wsparcia przewidzianego w art. 15zzzzl⁵ specustawy w sprawie COVID-19 mogą więc skorzystać przedsiębiorstwa transportowe realizujące publiczny transport drogowy w oparciu o zezwolenia wydane na podstawie art. 18 ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2140 ze zm.) oraz na podstawie zawartych umów z jednostkami samorządu terytorialnego na gruncie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1944). Wsparcie nie dotyczy więc umów o przewozy komercyjne, do których ma zastosowanie Fundusz rozwoju przewozów autobusowych.

Dofinansowanie

Wysokość wsparcia ustala się dla każdego z beneficjentów przez porównanie poniesionych kosztów i osiągniętych przychodów w przeliczeniu na pracę eksploatacyjną zrealizowaną za każdy miesiąc roku 2019 w stosunku do poniesionych kosztów i osiągniętych przychodów w przeliczeniu na pracę eksploatacyjną zrealizowaną na ten sam miesiąc 2021 r. De facto wsparcie przysługuje tylko dla przewoźników, którzy nie zaprzestali świadczenia usług transportowych w okresie pandemii. Świadczą o tym warunki wsparcia określone w art. 15zzzzl⁵ ust. 3 specustawy w sprawie COVID-19, na gruncie którego pomoc może być udzielona, gdy:

• z porównania z analogicznym miesiącem z 2020 r. nastąpiło pogorszenie wyniku finansowego w odniesieniu do wozokilometra przewozu za objęty wsparciem miesiąc roku 2021 oraz
• w miesiącu objętym wsparciem utrzymana została praca eksploatacyjna wyrażona w wozokilometrach na poziomie tego samego miesiąca roku 2019, a w przypadku obniżenia pracy eksploatacyjnej kwota wsparcia ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu.

Tak skonstruowane warunki wykluczają ze wsparcia przewoźników, którzy rozpoczęli działalność w 2020 r.

Limit pomocy

Wysokość pomocy ustalana jest na innych zasadach w odniesieniu do przewoźników wykonujących przewozy autobusowe oraz do operatorów przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. I tak dla tych pierwszych wysokość pomocy nie może przekroczyć kwoty dopłaty do krajowych autobusowych przewozów pasażerskich, o której mowa w art. 8a ust. 2 ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów... (Dz. U. z 2018 r. poz. 295), rozliczanej za te same miesiące roku 2019, pomniejszonej o przekazanie tym przewoźnikom dopłaty na finansowanie utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów za te miesiące. Natomiast dla operatorów przewozów wysokość wsparcia nie może przekroczyć rekompensaty, o której mowa w art. 54 ust. 2 pkt 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, rozliczanej za te same miesiące roku 2019, pomniejszonej o przekazaną tym operatorom rekompensatę na finansowanie utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów za te miesiące.

Wsparcie, o którym mowa, jest przekazywane przez właściwego miejscowo marszałka województwa. Wniosek musi zawierać kalkulację wnioskowanych kwot wsparcia w ujęciu miesięcznym wraz z oświadczeniem o prawidłowości danych w nich ujętych.

Pomoc publiczna otrzymana przez operatora przewozów autobusowych jest uwzględniana przy obliczaniu rekompensaty z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem usług publicznego transportu zbiorowego.

Pomoc i notyfikacja

Środki finansowe dla przewoźników autobusowych przyznawane na podstawie art. 15zzzzl⁵ specustawy w sprawie COVID-19 są objęte pomocą publiczną podlegającą notyfikacji Komisji Europejskiej. Wsparcie może więc być udzielone zgodnie z postanowieniami zawartymi w decyzji Komisji Europejskiej, wydanej w wyniku notyfikacji. Notyfikacja zdefiniowana jest w ustawie o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 708 ze zm.). Należy przez to rozumieć przekazanie Komisji Europejskiej, zgodnie z art. 108 TFUE, projektu programu pomocowego lub projektu pomocy indywidualnej wraz z informacjami niezbędnymi dla oceny zgodności pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym. W praktyce oznacza to, że do czasu zatwierdzenia pomocy przez Komisję środki finansowe dla przewoźników nie mogą być wdrożone. Występuje tutaj odmienna sytuacja jak w przypadku dofinansowania usług publicznego transportu zbiorowego autobusami na podstawie ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1123 ze zm.). Dopłaty przyznawane z tego funduszu są udzielane w oparciu o rozporządzenie 1370/2007/UE (...), a co się z tym wiąże - są zgodne z rynkiem wewnętrznym i wyłączone z konieczności notyfikacji Komisji.