Przepis ustawy Prawo zamówień publicznych w zakresie wykluczenia niesolidnych wykonawców z kolejnych przetargów dalej obowiązuje. Należy go jednak stosować z uwzględnieniem wytycznych Urzędu Zamówień Publicznych, które uwzględniają najnowszy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii.
Kontrowersyjny przepis
Od 11 maja 2011 r. obowiązuje przepis ustawy prawo zamówień publicznych (dalej ustawy PZP), który nakazuje zamawiającemu wykluczyć z postępowania tych wykonawców, z którymi w ciągu ostatnich trzech lat rozwiązał umowy lub je wypowiedział bądź odstąpił od nich (z winy wykonawcy). Wartość niezrealizowanego zamówienia musi przy tym wynieść co najmniej 5% wartości umowy. Tak wynika z art. 24 ust. 1 pkt 1a ustawy PZP (Dz. U. z 2010 r. nr 113, poz. 759 ze zm.). Przepis ten najczęściej jest stosowany przy przetargach dotyczących budowy dróg, ale nie tylko. W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przedmiotowy przepis zastosowała też Poczta Polska. Na jego podstawie z postępowania wykluczyła dwie spółki, które odwołały się do Krajowej Izby Odwoławczej. Ponieważ izba miała wątpliwości czy krajowe regulacje (tj. art. 24 ust. 1 pkt 1a ustawy PZP) są zgodne z przepisami unijnymi (art. 45 ust. 2 dyrektywy 2004/18/WE), sprawa znalazła swój finał w Trybunale Sprawiedliwości Unii.
W wyroku z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie C-465/11 Trybunał Sprawiedliwości uznał, że wykluczenie wykonawcy, który nie wywiązał się z wcześniejszych zobowiązań umownych, nie powinno mieć charakteru automatycznego. Powinno być poprzedzone indywidualną oceną konkretnego przypadku dla zweryfikowania, czy niewywiązanie się z zobowiązań umownych przez wykonawcę zamówienia jest wynikiem jego zamierzonego działania, czy niedbalstwa. De facto polskie przepisy nie naruszają unijnej dyrektywy, gdyż ta dopuszcza wykluczenie wykonawcy z zamówienia. Przy czym w świetle tej dyrektywy wykluczenie jest możliwe pod warunkiem, że zamawiający jest w stanie udowodnić, że wykonawca jest winny poważnego wykroczenia zawodowego, które obejmuje również niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zamówienia, o ile było ono wynikiem zamierzonego działania lub niedbalstwa ze strony wykonawcy.
Nadal obowiązuje
Omawiany przepis ustawy PZP w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii ma nadal zastosowanie dla zamawiających przeprowadzających postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego. Trzeba przy tym jednak stosować przesłanki wynikające z wyroku Trybunału. Dlatego Urząd Zamówień Publicznych doprecyzował, że na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1a ustawy PZP zamawiający jest zobowiązany wykluczyć wykonawcę z postępowania, jeśli w stosunku do tego wykonawcy spełnione są łącznie następujące warunki:
|