Dodatkowa ulga w składce zdrowotnej dla przedsiębiorcy

Obligatoryjnie ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają zarówno pracownicy (w tym także posiadający ustalone prawo do emerytury lub renty), jak i osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Z tą jednak różnicą, że o ile od wynagrodzenia pracownika pracodawca ma obowiązek opłacać składkę zdrowotną, to z jej opłacania ustawodawca zwalnia niektóre osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Ponadto od 1 stycznia 2022 r. także przedsiębiorca pracujący na etacie i spełniający odpowiednie warunki może skorzystać ze zwolnienia z opłacania tej składki z prowadzonej firmy.

Ubezpieczenia dla emeryta na etacie

W każdym przypadku zatrudnienie na etacie stanowi dla pracownika tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS. Tak jest też w przypadku pracowników mających ustalone prawo m.in. do emerytury, o czym stanowi art. 9 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej ustawą systemową, oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej ustawą zdrowotną. Ubezpieczeniom tym pracownik, w tym także emeryt, podlega obligatoryjne od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Składki z firmy prowadzonej przez emeryta

Prowadzenie pozarolniczej działalności dla osoby mającej ustalone prawo do emerytury stanowi tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych przedsiębiorca-emeryt może przystąpić wyłącznie na zasadzie dobrowolności. Gdy to uczyni, obowiązkowe jest wówczas dla niego ubezpieczenie wypadkowe.

Mimo że przedsiębiorca emeryt podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, to jednak po spełnieniu określonych warunków może być zwolniony z opłacania składki zdrowotnej.

Zwolnienie ze składki zdrowotnej

Ze zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z prowadzonej działalności może skorzystać osoba, która:

• ma ustalone prawo do emerytury (lub renty) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. - 3.010 zł) oraz uzyskuje dodatkowe przychody z pozarolniczej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej - art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej,
• jest zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności oraz uzyskuje przychody z pozarolniczej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej - art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej,
• pobiera zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego - art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej.

Z kolei osoby legitymujące się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, dla których prowadzona działalność stanowi jedyne źródło przychodu, mogą opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy. Ulga ta wynika z art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej. Nie dotyczy przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym i opłacających kartę podatkową.

Nowe zwolnienie

Od 1 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy Polskiego Ładu, które m.in. wprowadziły dla niektórych przedsiębiorców nowe zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej. Do art. 82 ustawy zdrowotnej został z tym dniem dodany ust. 9b. Z jego treści wynika, iż składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę, o której mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy zdrowotnej (tj. pracownika), której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu jest nie wyższa niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w dniu 1 stycznia danego roku, od tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) tej ustawy (tj. z prowadzonej pozarolniczej działalności), lub tytułu, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1a (tj. działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę korzystającego z ulgi na start) w przypadku, gdy osoba ta:

• uzyskuje dodatkowe przychody z działalności w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku oraz
• opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Wobec tego pracownik, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy nie przekracza w 2022 r. kwoty 3.010 zł, prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność, jest zwolniony - jako przedsiębiorca - z opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne, pod warunkiem że:

• uzyskuje z prowadzonej pozarolniczej działalności przychód w wysokości nie wyższej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2022 r. nie wyższy niż 1.505 zł oraz
• opłaca z prowadzonej działalności podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.)

Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2021 r. poz. 1285 ze zm.)