Zmiany w drukach i kodach ZUS

Płatnik dokonuje rozliczenia składek ZUS na właściwych formularzach ubezpieczeniowych udostępnionych przez organ rentowy. Od 1 września 2024 r. nastąpiły zmiany w niektórych z tych druków. Ponadto od 1 listopada 2024 r. dla określonej grupy osób wprowadzono nowe kody tytułu ubezpieczenia i jednocześnie zmodyfikowano już istniejące kody.

Z dniem 1 września 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego... (Dz. U. poz. 1296). Akt ten wprowadził zmiany w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w tej samej sprawie (Dz. U. z 2023 r. poz. 2032 ze zm.). Powodem jego nowelizacji były zmiany wprowadzone do ustawy:

• Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986) - ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1672), która wprowadziła rozwiązania dotyczące przywrócenia prawa do wcześniejszej emerytury dla określonej grupy nauczycieli,
• o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497), zwanej ustawą systemową - ustawą z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 863), która wprowadziła tzw. wakacje składkowe dla najmniejszych firm.

Zmiany w drukach od 1 września 2024 r.

Rozporządzenie zmieniające od 1 września 2024 r. wprowadziło zmiany w załącznikach do rozporządzenia w sprawie określenia wzorów zgłoszeń (...). Dotyczą one:

• raportu ZUS RCA (załącznik nr 12) - zmiana odnosi się do przypisu do pola 17 w bloku III.B. "Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne",
• raportu ZUS RPA (załącznik nr 16) - dodano w nim nowy blok III.G. - "Okres wykonywania pracy nauczycielskiej - Karta Nauczyciela", wypełniany począwszy od rozliczeń za wrzesień 2024 r.; jak wskazał ZUS na swojej stronie internetowej (www.zus.pl) w bloku tym płatnik wykazuje okres wykonywania pracy nauczycielskiej w placówkach, o których mowa w art. 1 ustawy - Karta Nauczyciela; są to dane analogiczne do tych, które płatnicy wykazują za osoby wykonujące pracę nauczycielską na podstawie ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych,
• ZUS DRA (załącznik nr 17) - zmiana przypisu do pola 28 w bloku IV. "Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz źródeł finansowania",
• Informacji miesięcznej dla osoby ubezpieczonej (załącznik nr 19) - dodano w nim nowy blok III.J. - "Okresy wykonywania pracy nauczycielskiej - Karta Nauczyciela",
• Informacji rocznej dla osoby ubezpieczonej (załącznik nr 20) - dodano w nim nowy blok III.J. - "Okresy wykonywania pracy nauczycielskiej - Karta Nauczyciela",
• ZUS RIA (załącznik nr 22) zmiana dotyczy nazwy bloku IX. na - "Okresy wykonywania pracy nauczycielskiej w placówkach, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.) - od 1.01.1999 r."; w tej nazwie nie ma już daty "Do" - jak wyjaśnił ZUS w tej nazwie nie ma już daty "Do", oznacza to, że od 1 września 2024 r. płatnik składek wypełnia to pole za ubezpieczonego, który był zatrudniony w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2018 r., ale w pozycji "Do" poda datę 31 sierpnia 2024 r.; jest to więc blok, w którym płatnik wykazuje pracę nauczycielską, którą ubezpieczony wykonywał na podstawie Karty Nauczyciela od stycznia 1999 r. do sierpnia 2024 r.; okres bieżący płatnik wykazuje w raportach ZUS RPA.

Zmiany w kodach od 1 listopada 2024 r.

W załączniku nr 25 do rozporządzenia w sprawie określenia wzorów zgłoszeń (...) w dziale 1 "Podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem" rozporządzeniem zmieniającym od 1 listopada 2024 r. dodano nowe kody. Będą one stosowane przez przedsiębiorców korzystających w danym miesiącu z tzw. jednomiesięcznych wakacji składkowych (pisaliśmy o tym w GP nr 67 z 2024 r., na str. 8). Dla nich bowiem właściwym kodem będzie:

• 05 14 - dotyczy osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą zwolnionej z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
• 05 74 - dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą zwolnionej z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia,
• 05 94 - dotyczy osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą zwolnionej z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu.

Modyfikacje w opisach kodów

W załączniku nr 25 rozporządzenie zmieniające zmodyfikowało opisy kodów stosowanych przez przedsiębiorców na małym ZUS, a mianowicie kod:

• 05 90 - oznacza osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą niemającą ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu,
• 05 92 - oznacza osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą mającą ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek społecznych uzależniona jest od dochodu.

Przed zmianą w opisach tych dwóch kodów zamiast słowa "dochodu" było słowo "przychodu".

W rozporządzeniu zmieniającym zawarto zapis o tym, że nowe kody tytułu ubezpieczenia i zmodyfikowane opisy kodów stosuje się do wypełniania dokumentów rozliczeniowych dotyczących okresu od 1 grudnia 2024 r. składanych od stycznia 2025 r.