Obniżanie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na pdof

Jeżeli pracownik jest wynagradzany w niskiej kwocie, to najprawdopodobniej obliczona od jego pensji składka zdrowotna będzie wyższa od wyliczonej zaliczki na pdof. Wtedy obliczoną za dany miesiąc składkę zdrowotną pracodawca obniża do wysokości zaliczki na pdof i do ZUS przekazuje składkę w wysokości obniżonej do kwoty zaliczki. Tę jednak należy obliczyć zgodnie z przepisami o pdof obowiązującymi na dzień 31 grudnia 2021 r.

Kiedy obniża się składkę?

Składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika pracodawca przekazuje do ZUS w wysokości 9% podstawy wymiaru. Bywają jednak sytuacje, kiedy pracodawca przekazuje ją w wysokości obniżonej do kwoty zaliczki na pdof wyliczonej dla danego zatrudnionego. Tak się zwykle zdarza, gdy przychody pracownika, stanowiące podstawę wymiaru składki zdrowotnej, są stosunkowo niskie. Tego typu sytuacje najczęściej dotyczą pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wynagradzanych według minimalnych stawek. Mają też miejsce wtedy, gdy pracodawca wypłaca nowo zatrudnionemu pracownikowi wynagrodzenie za czas przepracowany w pierwszym miesiącu. Wówczas należy postąpić zgodnie z regułą wynikającą z art. 83 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.). W myśl tego przepisu, składkę zdrowotną obliczoną za dany miesiąc trzeba w takim przypadku obniżyć do wysokości zaliczki na podatek. Płatnik odprowadza wtedy do ZUS składkę zdrowotną w wysokości obniżonej do kwoty zaliczki. Jednak po zmianach wprowadzonych przepisami Polskiego Ładu składka zdrowotna nie powinna być pomniejszana do kwoty faktycznej zaliczki za dany miesiąc, tylko do kwoty odpowiadającej kwocie zaliczki na podatek dochodowy, obliczanej na zasadach obowiązujących na koniec ubiegłego roku. Zgodnie bowiem z powołanym przepisem w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., kwotę zaliczki na podatek dochodowy, do której powinno nastąpić obniżenie wysokości składki zdrowotnej, stanowi zaliczka obliczona zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. Oznacza to, że od 2022 r. zaliczka na podatek dochodowy dla celów ewentualnego obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na pdof powinna być obliczana na dotychczasowych zasadach, czyli np. z zastosowaniem miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek w wysokości obowiązującej 31 grudnia 2021 r., tj. 43,76 zł czy kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł (lub podwyższonych w kwocie 300 zł) - przykład.

Obniżenie przy ulgach w PIT

Taką zasadę obniżania składki zdrowotnej należy również stosować w celu obliczenia hipotetycznej zaliczki u osób, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), tj. korzystających z tzw. ulgi dla młodych, na powrót, dla rodzin wielodzietnych oraz aktywnych zawodowo osób, które osiągnęły wiek emerytalny.

Polski Ład zmienił bowiem jednocześnie przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z art. 83 ust. 2a tej ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., w przypadku gdy składka zdrowotna obliczona od przychodu wolnego od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 ustawy o pdof jest wyższa od kwoty, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był zwolniony od podatku dochodowego na podstawie tego przepisu, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty. Z kolei z ust. 2b ww. przepisu wynika, że kwotę zaliczki na podatek dochodowy, do której powinno nastąpić obniżenie wysokości składki zdrowotnej, stanowi zaliczka obliczona zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. Oznacza to, że pracodawca, obliczając należności składkowe dla osób korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 ustawy o pdof, musi obliczyć - według zasad obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r. - zaliczkę na pdof, ale tylko w celu sprawdzenia czy wyliczona składka zdrowotna podlega obniżeniu do wysokości hipotetycznej zaliczki na podatek dochodowy.