Nowa składka zdrowotna przedsiębiorców

Do końca 2021 r. osoby prowadzące pozarolniczą działalność mogą deklarować do podstawy wymiaru składki zdrowotnej dowolną kwotę, nie niższą jednak niż ustawowe minimum. Najczęściej decydują się na tę minimalną jej wysokość. Od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład znacznie zmodyfikuje zasady ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób, w zależności od formy opodatkowania ich firmowych przychodów.

Skala, liniowy oraz IP Box

Zgodnie z przepisami ustawy zwanej Polskim Ładem (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) dla osób prowadzących działalność na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, wykonujących wolny zawód, wspólników jednoosobowych spółek z o.o., wspólników spółki jawnej lub partnerskiej oraz osób prowadzących publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów Prawa oświatowego, jeżeli opłacają podatek: według skali podatkowej, liniowy lub IP Box, zostanie wprowadzony rok składkowy trwający od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. Wysokość składki zdrowotnej nadal będzie wynosiła 9% podstawy wymiaru, przy czym dla opłacających podatek liniowy - 4,9%, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9% minimalnej płacy.

Roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej będzie stanowił dla tych osób dochód z prowadzonej działalności ustalony za rok kalendarzowy. Osoba prowadząca działalność ustali go jako różnicę między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy o pdof a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (KUP), pomniejszoną o kwotę opłaconych w danym roku składek społecznych (tj. emerytalnej, rentowych, chorobowej i wypadkowej), o ile nie zostały zaliczone do KUP. Roczna podstawa obowiązująca w danym roku składkowym nie będzie mogła być niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku składkowym i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego (tj. 1 lutego).

W trakcie roku miesięczna składka zdrowotna będzie opłacana od dochodu ustalanego narastająco, tj.:

• w pierwszym miesiącu podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku składkowym dochód będzie ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi KUP i następnie pomniejszany o kwotę składek społecznych opłaconych w tym miesiącu (o ile nie zostały zaliczone do KUP),
• za kolejne miesiące dochód będzie ustalany jako różnica między sumą przychodów osiągniętych od początku roku i sumą KUP poniesionych od początku roku i następnie pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek społecznych zapłaconych od początku roku a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach (dochód nie będzie mógł być pomniejszony o składki, które zostały zaliczone do KUP).

Miesięczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej nie będzie mogła być niższa niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w dniu 1 stycznia danego roku.

Po zakończeniu roku nastąpi roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Jeśli suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne będzie wyższa od rocznej składki na to ubezpieczenie ustalonej od rocznej podstawy, przedsiębiorcy będzie przysługiwał zwrot nadpłaconej składki.

Składkę za styczeń 2022 r. ta grupa osób powinna opłacić od podstawy ustalonej na obecnie obowiązujących zasadach.

Ryczałt

Osoby prowadzące działalność wymienioną wcześniej, ale opłacające podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, będą opłacały składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru. Jednak wysokość zarówno rocznej, jak miesięcznej podstawy wymiaru tej składki będzie zależała od wysokości firmowych przychodów oraz kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (patrz tabela).

Również w ich przypadku po zakończeniu roku trzeba będzie przeprowadzić roczne rozliczenie. Jeśli suma wpłaconych miesięcznych składek będzie wyższa od składki ustalonej od rocznej podstawy, przedsiębiorcy będzie przysługiwał zwrot nadpłaconej składki. W razie natomiast niedopłaty przedsiębiorca będzie musiał ją uiścić w terminie płatności składek za miesiąc, w którym upływa termin złożenia w urzędzie skarbowym zeznania o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Osoby na karcie i pozostałe

Dla osób prowadzących działalność na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych lub wykonujących wolny zawód, które opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej, podstawę wymiaru składki zdrowotnej będzie stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku.

Pozostałe osoby prowadzące działalność oraz osoby z nimi współpracujące będą opłacały składkę zdrowotną od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (a nie jak obecnie od kwoty nie niższej niż 75% tego wynagrodzenia).