Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają niektórym osobom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od 30% kwoty minimalnej płacy. Od kwietnia 2018 r. weszły w życie przepisy wprowadzające dla początkujących przedsiębiorców 6-miesięczne zwolnienie z podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz pozwalające niektórym z nich prowadzić działalność gospodarczą bez jej rejestrowania w CEIDG. Z kolei od przyszłego roku przedsiębiorca prowadzący działalność na mniejszą skalę będzie mógł opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, których wysokość będzie zależeć od osiągniętego przychodu.
Obowiązujące przepisy pozwalają niektórym osobom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru niż obowiązująca tych ubezpieczonych, zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej ustawą systemową. Taki przedsiębiorca może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym. Ulga ta przysługuje mu na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy systemowej przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od momentu rozpoczęcia wykonywania działalności. Przy jego ustalaniu należy wziąć pod uwagę pełne miesiące kalendarzowe. Z preferencji tej nie może skorzystać osoba, o której mowa w art. 18a ust. 2 ustawy systemowej.
Od 30 kwietnia 2018 r. obowiązuje ustawa Prawo przedsiębiorców. Wprowadziła ona kolejną ulgę dla osób rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy systemowej. Z przepisu tego wynika, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną, po zarejestrowaniu działalności gospodarczej (w CEIDG) może być zwolniony z obowiązku ubezpieczeń społecznych przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia tej działalności. Dla możliwości zastosowania tej preferencji wymagane jest spełnienie odpowiednich warunków, w tym m.in. wymóg podjęcia działalności po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.
Pomimo tego, iż osoba spełniająca warunki określone dla tej ulgi, przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia prowadzenia działalności gospodarczej, nie podlega ubezpieczeniom społecznym, to jednak zobowiązana jest dokonać zgłoszenia siebie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (na ZUS ZZA), z kodem tytułu ubezpieczenia 05 40. Składkę zdrowotną taki przedsiębiorca opłaca na ogólnych zasadach.
Po wykorzystaniu 6-miesięcznej ulgi przedsiębiorca może skorzystać przez okres 24 miesięcy kalendarzowych z możliwości opłacania składek społecznych od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o ile oczywiście będzie spełniał warunki ustalone dla zastosowania tej ulgi.
Dla osób prowadzących drobną działalność zarobkową przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców wprowadziły też instytucję działalności nieewidencjonowanej, na co wskazuje art. 5 tego aktu. Takie osoby nie muszą prowadzonej działalności rejestrować w CEIDG, tym samym zgłaszać się do ubezpieczeń w ZUS oraz opłacać za siebie składek. Przy czym z takiego uprawnienia może skorzystać jedynie osoba fizyczna, która spełnia poniższe warunki, tj.:
Jeżeli jednak przychód należny z działalności prowadzonej przez osobę fizyczną przekroczy w danym miesiącu określony wcześniej próg 50% minimalnej płacy, wtedy działalność ta stanie się działalnością gospodarczą począwszy od dnia, w którym nastąpiło jego przekroczenie. Wówczas osoba ją wykonująca jest zobowiązana złożyć wniosek o wpis do CEIDG w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpi przekroczenie podanej wysokości przychodu.
Od 1 stycznia 2019 r. zacznie obowiązywać art. 18c ustawy systemowej, który pozwoli przedsiębiorcy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od niższej niż dotychczas podstawy wymiaru. Jej wysokość będzie bowiem uzależniona od osiągniętego przychodu z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Taką preferencję wprowadziła ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę (Dz. U. z 2018 r. poz. 1577), która dokonała zmian m.in. w ustawie systemowej. Nowe regulacje odnoszą się do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych (zwanych przedsiębiorcami), których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku (w 2018 r. - 63.000 zł, tj. 2.100 zł × 30). Taki przedsiębiorca będzie jednak opłacał za siebie składkę zdrowotną na ogólnych zasadach.
Jeżeli przedsiębiorca w poprzednim roku kalendarzowym (np. w 2018) nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej przez cały rok, np. z powodu jej rozpoczęcia (lub zakończenia bądź zawieszenia) w trakcie roku, wtedy roczny limit przychodów z działalności zmniejsza się proporcjonalnie. Dzieli się wówczas wysokość rocznego limitu przychodu z działalności przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym i mnoży przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Ustalona w taki sposób kwota będzie podlegać zaokrągleniu do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa niż 0,5 grosza. Taka regulacja wynika z nowego art. 18c ust. 7 ustawy systemowej.
W 2019 r. niższe składki na ubezpieczenia społeczne będzie mógł opłacać przedsiębiorca, którego przychód z prowadzonej działalności przez cały 2018 r. nie przekroczył 63.000 zł.
Niższe składki społeczne przedsiębiorca będzie mógł opłacać maksymalnie przez okres 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak wyjaśnia ZUS na swojej stronie internetowej www.zus.pl, niższe składki na ubezpieczenia społeczne będzie mógł opłacać przedsiębiorca, który wcześniej korzystał z ulgi na start i taki, który opłacał składki społeczne od 30% kwoty minimalnej płacy. Przywileju takiego nie będzie miał jednak przedsiębiorca w pierwszym roku prowadzenia działalności, który rozpoczął jej wykonywanie po 2 listopada 2018 r.
Nie każdy przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z omawianej preferencji. Nie będzie miała do niej bowiem prawa osoba, która, lub do której:
Sposób ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób, które będą mogły skorzystać z omawianej ulgi określa nowy art. 18c ust. 3 ustawy systemowej. Z uregulowań w nim zawartych wynika, że będzie ona ustalana na dany rok kalendarzowy i będzie równa iloczynowi przeciętnego miesięcznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym (obliczonego wg wzoru podanego w art. 18c ust. 4 ustawy systemowej) oraz współczynnika ogłaszanego na dany rok kalendarzowy (w formie komunikatu przez Prezesa ZUS).
Jak stanowi nowy art. 18c ust. 2 ustawy systemowej, ustalona w powyższy sposób najniższa podstawa wymiaru składek społecznych nie będzie mogła:
Warto dodać, że przedsiębiorca będzie mógł zadeklarować do podstawy wymiaru składek społecznych kwotę wyższą, niż ustalona na ww. zasadach minimalna wysokość (nowy art. 18c ust. 8 ustawy systemowej). Ponadto będzie mógł też zrezygnować z omawianej ulgi. Przy czym, rezygnacja będzie oznaczać, że za miesiąc, w którym z niej zrezygnował (oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego), ustali najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na zasadach określonych w art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, czyli od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Informację o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym (np. w 2018) oraz o najniższej podstawie wymiaru składek ustalonej na dany rok kalendarzowy (np. na 2019) przedsiębiorca będzie przekazywał do ZUS w:
składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym.
preferencyjna podstawa wymiaru składek społecznych | przedsiębiorca przez okres 24 miesięcy opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę |
ulga na start | przedsiębiorca przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej może nie płacić za siebie składek na ubezpieczenia społeczne, zobowiązany jest opłacać tylko składkę zdrowotną |
prowadzenie działalności bez jej rejestracji w CEIDG | przedsiębiorca (osoba fizyczna), którego przychód należny z prowadzonej działalności gospodarczej nie przekroczy w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnej płacy, prowadzi działalność gospodarczą bez jej rejestracji w CEIDG, do czasu przekroczenia podanej wysokości przychodu |
podstawa wymiaru składek społecznych - uzależniona od przychodu | podstawa wymiaru składek społecznych przedsiębiorcy, którego roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku będzie uzależniona od osiągniętego przychodu z tej działalności |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.)
Ustawa z dnia 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646 ze zm.)
|