Jeżeli płatnik nie może wywiązać się z obowiązku terminowego opłacenia składek - ZUS może za pomocą prolongaty wydłużyć mu okres ich spłaty. W efekcie wyraża zgodę na późniejszy termin ich uregulowania. Jeżeli natomiast osoba taka posiada zaległości z tytułu nieopłaconych składek ubezpieczeniowych, wtedy może wnioskować o możliwość ich spłaty w systemie ratalnym. Organ rentowy może też udzielić zalegającemu płatnikowi ulgi w ramach postępowania egzekucyjnego.
Płatnik zobowiązany do opłacania składek ZUS, który z jakichś względów ma chwilowe problemy z pozyskaniem środków na ich uregulowanie, może (na swój wniosek) przesunąć w czasie termin ich płatności. Osobą uprawnioną do złożenia wniosku o udzielenie takiej ulgi, tj. odroczenia terminu płatności składek, jest również pełnomocnik, czyli osoba posiadająca pisemne upoważnienie płatnika składek. Jeżeli ZUS udzieli płatnikowi wskazanego odroczenia, wówczas:
Prolongata terminu płatności dotyczy należności z tytułu tych składek ubezpieczeniowych, których ustawowy termin płatności jeszcze nie minął. Mogą nią być zatem objęte składki bieżące lub przyszłe. Wskazana ulga obejmuje nie tylko należności finansowane przez płatnika składek, ale również w części finansowanej przez ubezpieczonych (np. pracowników, zleceniobiorców). Stanowi tak art. 29 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tak jest od 1 grudnia 2015 r. Co ważne, płatnik może uzyskać odroczenie 6 terminów płatności składek w danym roku kalendarzowym. Jednorazowe odroczenie terminu płatności może dotyczyć więcej niż jednej składki, ale umowa o odroczenie obejmuje należność główną tylko za jeden miesiąc.
Ujednolicone przepisy prawne dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl.
Odroczenie terminu płatności składek może nastąpić wyłącznie na wniosek (ZUS RSO) płatnika. Składając go w ZUS należy pamiętać o wyczerpującym (rzetelnym), a nie ogólnikowym jego umotywowaniu. Trzeba w nim podać, że zastosowanie ulgi jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami, z powodu których płatnik nie jest w stanie wywiązać się z terminowego uregulowania składek ZUS. Ponadto należy w nim wyjaśnić przyczyny, które wpłynęły na brak możliwości opłacenia bieżących składek, a także określić możliwości płatnicze (podając np. wysokość dochodów w rodzinie oraz ilość utrzymujących się z nich członków rodziny, posiadane nieruchomości, a także wymienić wartościowe elementy majątku ruchomego, np. samochód). Warto też zaproponować nowy termin zapłaty składek, które mają być odroczone. Oprócz tego do wniosku należy dołączyć odpowiednią dokumentację, która potwierdzi niemożność opłacenia w terminie należnych składek.
ZUS RSO - Wniosek o odroczenie terminu płatności składek dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.
Wniosek o odroczenie terminu płatności składek powinien być złożony najpóźniej przed upływem ostatniego dnia terminu płatności danej składki (przykład). Jeśli warunek ten nie zostanie spełniony, wtedy wniosek nie podlega rozpatrzeniu. Będzie tak też wówczas, gdy płatnik złoży wniosek o odroczenie terminu płatności składek, lecz nie dostarczy dokumentów wymaganych do jego rozpatrzenia. Wówczas ZUS wezwie go do jego uzupełnienia. Gdy w wyznaczonym przez ZUS terminie płatnik nie złoży takiej dokumentacji, wtedy wniosek o odroczenie terminu płatności składek pozostaje bez rozpoznania.
O pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia płatnik informowany jest przez terenową jednostkę organizacyjną ZUS w formie pisemnej.
Wniosek płatnika o odroczenie terminu płatności składek rozpatrywany jest niezwłocznie, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia skompletowania dokumentacji niezbędnej do rozpatrzenia sprawy i nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia jego wpływu. W przypadku pozytywnej decyzji ZUS płatnik podpisuje umowę cywilnoprawną, w której są określone szczegółowe warunki realizacji ulgi. Przy czym warunkiem niezbędnym do podpisania takiej umowy jest nieposiadanie zaległości w opłacaniu bieżących składek, powstałych po dniu złożenia przedmiotowego wniosku.
Złożenie wniosku o odroczenie terminu płatności składek nie gwarantuje udzielenia tej ulgi. Jeżeli więc ZUS odmówi wskazanej prolongaty, płatnik musi zapłacić należne składki ubezpieczeniowe wraz z odsetkami za zwłokę, naliczonymi do dnia zapłaty włącznie.
Z kolei niedotrzymanie przez płatnika warunków udzielonej ulgi skutkuje natychmiastowym zerwaniem zawartej z ZUS umowy.
Jeżeli natomiast w trakcie realizowania tej ulgi zmieni się sytuacja finansowa płatnika (pogorszy się lub poprawi), może on złożyć wniosek o zmianę warunków udzielonej prolongaty. Powinien wtedy dołączyć dokumenty uzasadniające jego prośbę. Z tym że wniosek płatnika zostanie rozpatrzony, jeżeli płatnik złoży go przed upływem terminu płatności odroczonej składki.
O ratalną spłatę należności może ubiegać się każda osoba odpowiedzialna za zadłużenie z tytułu składek, która nie ma środków finansowych na jednorazową spłatę tego zadłużenia. Osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o taką ulgę są m.in.:
Analogicznie jak w przypadku odroczenia terminu płatności, obecnie rozłożeniu na raty podlega całe zadłużenie z tytułu składek (tj. społecznych, zdrowotnej, na FP i FGŚP oraz FEP). Ulgą taką mogą więc zostać objęte składki w części finansowanej przez płatnika, jak i ubezpieczonych wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi do dnia złożenia wniosku, ewentualnie wymierzoną dodatkową opłatą oraz kosztami upomnienia.
Aby ZUS mógł rozpatrzyć prośbę płatnika o ratalną spłatę zaległości w składkach, wymagane jest złożenie wniosku. Podobnie jak przy prolongacie terminu płatności składek musi on być wyczerpująco umotywowany i wskazywać, że zastosowanie ulgi jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami, z powodu których dłużnik nie jest w stanie jednorazowo uregulować należności składkowych. Z uwagi na publicznoprawny charakter należności rozłożenie spłaty zadłużenia na raty jest rozwiązaniem o charakterze wyjątkowym, bowiem zasadą jest terminowe opłacanie należnych składek. Dłużnik wskazać w nim powinien informację o okresie, za który należności z tytułu składek mają być rozłożone na raty i ich kwotę, powód zaprzestania (lub niepełnego) opłacania składek. Ponadto powinna się w nim także znaleźć wyczerpująca informacja i uzasadnienie braku możliwości jednorazowego uregulowania zadłużenia, jak również proponowany sposób spłaty zadłużenia (termin płatności rat, ich liczba i wysokość), a w przypadku, gdy dłużnik jest przedsiębiorcą, również określenie rodzaju pomocy publicznej, o jaką się ubiega.
Zwracam uwagę, że zakres dokumentów, jakie należy dołączyć do wniosku, jest zależny od rodzaju prowadzonej działalności i formy opodatkowania.
Złożony przez płatnika wniosek o ratalną spłatę zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek rozpatrywany jest niezwłocznie, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia skompletowania dokumentacji niezbędnej do jego rozpatrzenia. Czynności te muszą być jednak zakończone nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia wpływu wniosku.
Każda osoba, która ma wobec ZUS zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek, wobec której ZUS prowadzi postępowanie egzekucyjne, może ubiegać się o ulgę w tzw. postępowaniu egzekucyjnym. Wniosek w takiej sprawie może złożyć nie tylko płatnik składek oraz były płatnik składek, ale także osoba, na którą przeniesiono odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek. Prawo takie przysługuje także małżonkowi, który odpowiada z majątku wspólnego za zadłużenie współmałżonka, jak również pełnomocnikowi dłużnika lub innej osobie odpowiedzialnej za zadłużenie.
Wskazani dłużnicy mogą złożyć wniosek o:
Zakres udzielanej którejś z wymienionych wyżej ulg ZUS ustala indywidualnie dla każdego dłużnika.
Podobnie jak w opisanych wcześniej dwóch ulgach, tj. odroczeniu terminu płatności składek i rozłożeniu na raty spłaty długu składkowego, złożenie wniosku o ulgę w ramach postępowania egzekucyjnego nie gwarantuje jej udzielenia.
Forma złożenia wniosku do ZUS o prolongatę terminu płatności i spłatę długu w ratach:
|
Przykład Pan Marcin prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Z uwagi na chwilowe kłopoty finansowe zamierza wystąpić do organu rentowego z wnioskiem o odroczenie terminu płatności składek na ubezpieczenia społeczne za październik 2017 r. o jeden miesiąc. Obowiązującym go terminem płatności składek za październik 2017 r. jest 10 listopada 2017 r. Oznacza to, że najpóźniej do tego dnia powinien on złożyć w organie rentowym wniosek o odroczenie terminu płatności tych składek. Jeżeli złoży go w terminie późniejszym, wówczas jego wniosek nie zostanie rozpatrzony. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778)
|