ZUS zleceniobiorcy wynagradzanego kwartalnie

Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, dla której stanowi ona jedyne zatrudnienie, powinna być zgłoszona przez zleceniodawcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Przez cały okres ubezpieczenia trzeba co miesiąc przekazywać za nią do ZUS rozliczenie składek, również za miesiąc, w którym zleceniobiorca nie otrzymał żadnego wynagrodzenia. Brak wypłaty w danym miesiącu nie oznacza, że zleceniobiorca ma w tym czasie "lukę" w ubezpieczeniu. Będzie to jednak miało wpływ na charakter ubezpieczeń zleceniobiorcy, np. z racji dodatkowo prowadzonej przez niego firmy.

Okres ubezpieczenia

Generalnie zleceniobiorca podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenia te powstają dla zleceniobiorcy od dnia określonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania i trwają do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Wynika to z art. 13 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W tym samym czasie zleceniobiorca podlega też obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Obowiązek tego ubezpieczenia w przypadku zleceniobiorców powstaje bowiem i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Osobę wykonującą umowę zlecenia i wynagradzaną z częstotliwością np. kwartalną, trzeba więc zgłosić do ubezpieczeń w ZUS od dnia ustalonego przez strony jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania, a nie od miesiąca, w którym otrzyma ona pierwsze wynagrodzenie.

Obowiązek zgłoszenia zleceniobiorcy w ZUS do wymienionych ubezpieczeń ciąży na zleceniodawcy, jako na płatniku składek. Powinien to zrobić na odpowiednim druku (patrz tabela).

04 11 - kod tytułu ubezpieczenia zleceniobiorcy właściwy do zgłoszenia w ZUS oraz rozliczania składek w miesięcznych raportach.

Naliczenie składek

Składki ubezpieczeniowe (społeczne i zdrowotną) zleceniobiorcy wynagradzanego w sposób kwotowy nalicza się od przychodu w rozumieniu przepisów o pdof, uzyskanego przez niego z tytułu wykonywanej umowy zlecenia. Analogicznie ustala się podstawę wymiaru składek dla zleceniobiorcy wynagradzanego w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie (art. 18 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W przypadku gdy podstawę wymiaru składek dla osoby ubezpieczonej stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof, w raporcie miesięcznym płatnik uwzględnia należne składki od wszystkich wypłat podlegających oskładkowaniu. Dotyczy to oczywiście wypłat, które zostały dokonane lub postawione do dyspozycji ubezpieczonego od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego raport dotyczy.

Jeśli więc wynagrodzenie za wykonywanie zlecenia nie jest wypłacane co miesiąc, lecz np. raz na kwartał, wówczas składki ubezpieczeniowe zleceniodawca nalicza za zleceniobiorcę w dokumentach rozliczeniowych sporządzonych za miesiące, w których nastąpiła wypłata. Z kolei za miesiące, w których zleceniodawca nie wypłaci zleceniobiorcy żadnego wynagrodzenia, ani też nie przekaże mu żadnego innego świadczenia podlegającego oskładkowaniu, sporządza za niego zerowy raport ZUS RCA.

Składki z prowadzonej firmy

W przypadku gdy zleceniobiorca prowadzi jednocześnie własną działalność gospodarczą, może nie płacić obowiązkowych składek społecznych z racji prowadzonej firmy (a jedynie składkę zdrowotną). Wtedy ma je opłacane tylko od wynagrodzenia uzyskiwanego ze zlecenia. Jest to jednak możliwe tylko, gdy ze zlecenia uzyskuje odpowiednio wysokie wynagrodzenie (od którego ma naliczone składki ZUS), tj.:

• 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych lub
   
• 30% aktualnego wynagrodzenia minimalnego - jeśli korzysta z ulgi dla "nowych" przedsiębiorców.

Niekiedy zleceniobiorcy otrzymują za swoją pracę stosunkowo wysokie wynagrodzenie, ale jego płatność następuje nie co miesiąc, lecz np. kwartalnie. Bywa też, że są wynagradzani dopiero po wykonaniu pracy zleconej w umowie. Jeśli kwota tego wynagrodzenia przewyższa np. kilkakrotnie wysokość obowiązującej ich najniższej podstawy wymiaru składek społecznych z działalności, to wówczas powstaje wątpliwość, czy składki społeczne mogą oni opłacać ze zlecenia, a nie z działalności w całym okresie wykonywania umowy zlecenia. Prawo wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych ma bowiem tylko osoba, której miesięczny przychód ze zlecenia jest co najmniej równy obowiązującej ją najniższej podstawie wymiaru tych składek z działalności. Jeżeli zatem z tytułu wykonywania umowy zlecenia w danym miesiącu zleceniobiorca:

• nie otrzyma wynagrodzenia lub
   
• wypłacone wynagrodzenie będzie niższe niż obowiązująca go w tym miesiącu najniższa podstawa wymiaru składek społecznych z działalności,

wówczas osoba taka podlega w tym miesiącu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z działalności.

 Świadczenia zdrowotne

Osoba objęta ubezpieczeniem zdrowotnym (czyli m.in. wykonująca umowę zlecenia) ma prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jak wspomniano wcześniej, zleceniobiorca podlega temu ubezpieczeniu od dnia określonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Przez cały ten okres ma zatem prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych przez NFZ.

Brak wypłaty wynagrodzenia dla zleceniobiorcy w danym miesiącu kalendarzowym, w którym podlegał on ubezpieczeniom, nie oznacza, że nie podlega on w tym miesiącu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.)