Składki ZUS za słuchacza studiów wyższych wykonującego umowę zlecenia

W firmie umowę zlecenia wykonywał wolny słuchacz studiów wyższych w wieku 19 lat. Z tego tytułu nie zgłosiliśmy go do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, a tym samym nie opłacaliśmy za niego składek ZUS. Czy nasze postępowanie było prawidłowe? Nadmieniamy, że osoba ta przedłożyła nam zaświadczenie z uczelni potwierdzające status wolnego słuchacza.

Zleceniobiorca, o którym mowa w pytaniu, z umowy zlecenia podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a tym samym należało za niego opłacać składki ZUS.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o sus osoby fizyczne, które na obszarze Polski są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Osoby te mogą też podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy o sus). Ponadto, w myśl art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy zdrowotnej osoby wykonujące pracę na podstawie ww. umów cywilnoprawnych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, o ile spełniają przesłanki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

Powyższe wynika z art. 6 ust. 4 ustawy o sus. Powołany przepis uzależnia jednak wyłączenie podlegania ubezpieczeniom od posiadania statusu studenta, w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572). W myśl art. 2 ust. 1 pkt 18k tej ustawy, studentem jest osoba kształcąca się na studiach wyższych, przy czym status studenta osoba ta nabywa z chwilą immatrykulacji, tj. aktu przyjęcia w poczet studentów uczelni i złożenia ślubowania (art. 170 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym). Uczelnia natomiast prowadzi album studentów i studentowi nadaje się kolejny, w ramach uczelni, numer albumu. Numer ten wpisuje się m.in. w indeksie studenta i jego legitymacji studenckiej, która jest dokumentem poświadczającym status studenta. Tak bowiem stanowi § 3 i 7 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 14 września 2011 r. w sprawie dokumentacji przebiegu studiów (Dz. U. nr 201, poz. 1188).

Zatem ubezpieczeniom społecznym i w konsekwencji ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu zawartej umowy zlecenia nie podlega ta osoba kształcąca się na studiach wyższych, która posiada status studenta i nie ukończyła 26 lat.

W myśl powyższego, zleceniodawca, o którym mowa w pytaniu, powinien zgłosić zleceniobiorcę będącego wolnym słuchaczem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania. Następnie od uzyskanego przez zleceniobiorcę przychodu z umowy zlecenia powinien rozliczyć składki na przedmiotowe ubezpieczenia, wykazując je w dokumentach rozliczeniowych korygujących sporządzonych za miesiące, w których wolny słuchacz wykonywał umowę zlecenia. Komplet dokumentów rozliczeniowych korygujących za każdy z tych miesięcy będzie składał się:

• z raportu ZUS RCA, w którym należy rozliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za zleceniobiorcę; jeżeli w danym miesiącu zleceniobiorca nie uzyskał wynagrodzenia należy złożyć raport "zerowy",
   
• z deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, w której należy uwzględnić pełne rozliczenie składek i wypłaconych w danym miesiącu świadczeń biorąc pod uwagę zmiany wynikające z korygującego raportu.

Od następnego dnia po rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy zlecenia należy zleceniobiorcę wyrejestrować z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA.

Po sporządzeniu i przesłaniu do ZUS dokumentów rozliczeniowych korygujących na koncie w ZUS powstanie niedopłata składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, a także na Fundusz Pracy i FGŚP. Zaległe składki należy opłacić wraz z odsetkami za zwłokę, licząc od dnia następnego po dniu terminu płatności składek do dnia zapłaty włącznie. Przy czym, jeśli naliczone odsetki za zwłokę przed zaokrągleniem do pełnych złotych nie przekroczą 6,60 zł, wówczas pomija się je, a jeżeli przekroczą tę kwotę - zaokrągla się je do pełnych złotych i przekazuje do ZUS.

Zwracamy uwagę! Jeżeli zleceniodawca z własnych środków opłaci składki ZUS, które powinien sfinansować zleceniobiorca, to będą one stanowiły dla zleceniobiorcy przychód do opodatkowania. Źródłem tego przychodu jest, naszym zdaniem, działalność wykonywana osobiście. Pisaliśmy na ten temat w UiPP nr 12/2012, str. 6-7.