Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Dyżury pracownicze inne niż zwykle
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Dyżury pracownicze inne niż zwykle

Gazeta Podatkowa nr 61 (1206) z dnia 30.07.2015
Agata Barczewska

Dla wielu pracowników konieczność dyżurowania po godzinach pracy ogranicza się do sporadycznych przypadków. Okazjonalne korzystanie z dyżurów pracowniczych dotyczy zazwyczaj tych zakładów, które podlegają pod ogólne przepisy Kodeksu pracy i nie prowadzą działalności uzasadniającej odbywanie dyżurów. W branżach i zawodach objętych odrębnymi regulacjami prawa pracy dyżury zdarzają się o wiele częściej, a niekiedy są wręcz stałym elementem rozkładu czasu pracy.

Kierowca - zmiennik na dyżurze

Kierowcy należą do grupy zawodowej posiadającej własne, branżowe przepisy. Dotyczą one szerokiego zakresu spraw związanych z transportem, w tym również czasu pracy osób zatrudnionych na stanowisku kierowcy. Obok regulacji kodeksowych stosuje się do nich takie instytucje z zakresu czasu pracy, które są właściwe tylko dla kierowców. Należy do nich tzw. dyżur w pojeździe, który polega na pozostawaniu kierowcy, jako członka załogi pojazdu, w gotowości do przejęcia jego prowadzenia (art. 9 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców). Dyżur w pojeździe, zwany też dyżurem w załodze, jest ściśle związany z odrębnościami czasu pracy i jazdy kierowców, polegającymi na ścisłym limitowaniu czasu jazdy kierowcy. Po upływie tych limitów kierowca musi odbyć przerwę w prowadzeniu pojazdu. Brak zmiennika oznacza w takiej sytuacji zatrzymanie pojazdu na postój, co przy dalekich trasach jest niekorzystne dla przewoźnika. Stąd obecność drugiego kierowcy, który jedzie razem z osobą kierującą pojazdem, czekając na swoją zmianę w jego prowadzeniu. Ten czas oczekiwania traktowany jest jako dyżur, niezaliczany do czasu pracy kierowcy (art. 7 ustawy o czasie pracy kierowców), chyba że w jego trakcie kierowca wykonywał pracę. Jest on jednak okresem płatnym, kierowcy przysługuje bowiem za niego wynagrodzenie w wysokości określonej w przepisach zakładowych, nie mniej jednak niż 50% wynagrodzenia przewidzianego za zwykły dyżur (tj. nie niższego niż połowa stawki godzinowej z wynagrodzenia zasadniczego).

Niezaliczenie dyżuru w pojeździe do czasu pracy może, przy dużej ilości tych dyżurów, spowodować, że pracownik nie wypracuje obowiązującego go wymiaru czasu pracy. W takich sytuacjach pracodawca powinien wypłacić mu pełne wynagrodzenie za dany miesiąc i osobno za czas dyżuru. Nie ma bowiem możliwości uzupełniającego zaliczenia odpowiedniej liczby godzin dyżuru do czasu pracy kierowcy tak, żeby wypracować obowiązujący wymiar. Ponadto pracownik nie może ponosić ujemnych konsekwencji wadliwego zaplanowania jego grafiku.


Czas dyżuru nie może być wliczany do przysługującego kierowcy nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Dyżur w grafiku medyka

Pracownicy medyczni, w tym m.in. lekarze, to następna grupa zawodowa, dla której dyżury to stały element rozkładu czasu pracy. Zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, do pełnienia dyżuru medycznego może być zobowiązany pracownik podmiotu leczniczego, który posiada wyższe wykształcenie i wykonuje zawód medyczny. Dyżur medyczny, w odróżnieniu od typowego, kodeksowego dyżuru polegającego głównie na czuwaniu, zakłada wykonywanie poza normalnymi godzinami pracy czynności zawodowych właściwych dla medyków. Dyżur medyczny podlega w całości wliczeniu do czasu pracy, przy czym może on być planowany w zakresie przekraczającym normy czasu pracy obowiązujące pracowników medycznych.

Za czas dyżuru pracownicy medyczni nabywają prawo do wynagrodzenia jak za nadgodziny. Jeżeli lekarz bądź inny pracownik medyczny nie wypracował pełnego wymiaru czasu pracy, pełniąc jednocześnie dyżury medyczne, godziny dyżuru uzupełniają niedopracowany wymiar czasu pracy (patrz uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt I PZP 2/14). Nie wystąpi wówczas konieczność uzupełniania wynagrodzenia należnego lekarzowi za pełny przepracowany miesiąc.

Za część dyżuru uzupełniającą wymiar medyk otrzymuje normalne wynagrodzenie w stawce miesięcznej oraz dodatek za pracę nadliczbową. Nie ustala się powtórnie normalnego wynagrodzenia za nadgodziny. Konieczność obliczenia stawki godzinowej normalnego wynagrodzenia i uzupełnienia go dodatkiem za nadgodziny dotyczy jedynie tych godzin dyżurów medycznych, które nie zostały uzupełniająco wliczone do niedopracowanego wymiaru czasu pracy.

Apteka musi dyżurować

Apteka jest placówką ochrony zdrowia publicznego. Jeżeli jest ona ogólnodostępna, godziny jej funkcjonowania powinny być dostosowane do potrzeb ludności i zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Wymusza to niejako organizowanie dyżurów w ramach pracy apteki. Rozstrzyga o tym rada powiatu określająca w drodze uchwały rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie, z uwzględnieniem nocnych dyżurów (art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne, Dz. U. z 2008 r. nr 45, poz. 271 ze zm.). Pracownicy apteki mogą więc zostać zobowiązani do odbycia dyżurów, na podstawie polecenia kierownika apteki.

Takiego dyżuru nie można zaliczać do typowego dyżuru pracowniczego, o którym mowa w art. 1515 K.p. Na podstawie tego przepisu pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do jej świadczenia. Natomiast jak wynika z art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne, ustalanie dyżurów aptek odbywa się w ramach planowania czasu pracy apteki. Przywołany przepis mówi bowiem o ustalaniu rozkładu godzin pracy aptek. Z tego względu czas dyżuru nocnego pełnionego przez pracownika apteki należy zaliczyć do czasu pracy, ze wszystkimi konsekwencjami w zakresie wypłaty wynagrodzenia. Za godziny nocnej pracy w ramach dyżuru przysługuje więc farmaceucie prawo do normalnego wynagrodzenia, dodatku za pracę w nocy, ewentualnego dodatku za nadgodziny i innych przysługujących mu składników wynagrodzenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)

Ustawa z dnia 16.04.2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.04. 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.