Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Rozliczanie pracy podczas dyżuru domowego
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Rozliczanie pracy podczas dyżuru domowego

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 23 (521) z dnia 1.12.2020

1) Pracodawca sektora usług finansowych zamierza zlecić pracownikowi dyżur domowy "pod telefonem". Ewentualna praca będzie polegała na udzielaniu telefonicznej pomocy klientowi, co jak wynika z analiz pracodawcy, będzie występowało incydentalnie. Czy cały dyżur będzie dla pracownika czasem pracy?

Nie, czasem pracy będzie okres faktycznie przepracowany, do którego nie zalicza się oczekiwania na telefon.

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur).

Ważne: Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas niego pracownik nie wykonywał pracy (art. 1515 § 1 i § 2 zd. 1 K.p.).

Przykładowo oczekiwanie na telefon klienta: "(...) jest to tylko wyczekiwanie przez pracownika na powstanie potrzeby świadczenia pracy, co jest charakterystyczne dla istoty dyżuru. (...)" (por. wyrok SR w Puławach z 3 stycznia 2017 r., sygn. akt IV P 92/14). Gdyby jednak pracownik podjął pracę, to czas efektywnej pracy powinien być opłacony jak godziny pozarozkładowe, w tym odpowiednio do przekroczeń - nadliczbowe (por. wyrok SN z 31 stycznia 1978 r., sygn. akt I PRN 147/77, OSNC 1978/7/126). Przez efektywną pracę należy przy tym rozumieć każdą aktywność, bez względu na miejsce, w którym pracodawca polecił jej wykonywanie (art. 22 § 1 K.p.). W momencie jej podjęcia dyżur zmienia kwalifikację, a tym samym może składać się on z dwóch części, tj. dyżurowania i roboczej.

Przykład

Pracodawca sektora bankowego udostępnia klientom możliwość wnioskowania o usługi poprzez stronę internetową. Odpowiedzialność za jej prawidłowość powierzono działowi IP, który pracuje od poniedziałku do piątku, od 800 do 1600 i który udziela klientom bieżącej, telefonicznej pomocy technicznej. W celu zachowania ciągłości usługi, po godzinach rozkładowych pracownikom zlecane są rotacyjne, domowe dyżury telefoniczne.

Pracownikowi X zlecono dyżur w środę od 1600 do 2000, podczas którego odebrał 4 telefony, trwające po 15 minut każdy. W tej dobie przepracował więc jedną godzinę powyżej normy, wymagającą opłacenia normalnym wynagrodzeniem oraz dodatkiem, który może zostać zastąpiony czasem wolnym, udzielonym na zasadach wskazanych w art. 1512 § 1-2 K.p.


Od wynagrodzenia za pracę wykonywaną podczas dyżuru należy odróżnić wynagrodzenie za sam dyżur. Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, zasadniczo pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony - 60% wynagrodzenia (art. 1515 § 3 K.p.).

W świetle powyższego, pracownik, o którym mowa w przykładzie, poza wynagrodzeniem za jedną nadgodzinę nie ma innych roszczeń wobec pracodawcy. Zlecając dyżur należy jednak pamiętać o ograniczeniach o charakterze czasowym. Czas pełnienia dyżuru nie może bowiem naruszać prawa pracownika do odpoczynków, o których mowa w art. 132 i 133 K.p., czyli 11-godzinnego dobowego i 35-godzinnego tygodniowego (art. 1515 § 2 zd. 2 K.p.). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 2011 r. (sygn. akt II PK 115/11, OSNP 2013/9--10/103): "(...) czas pełnionego przez pracownika dyżuru »pod telefonem« nie może być traktowany jako czas odpoczynku. (...)", pomimo iż nie jest także czasem pracy.

W świetle powyższego, pracownik z przykładu mógłby pozostawać w dniach roboczych na dyżurze do godziny 2100 (pozostałe 11 godz. do rozpoczęcia dniówki gwarantuje odpoczynek dobowy).

Co do odpoczynku tygodniowego, to ponieważ można do niego zaliczyć 11 godzin z odpoczynku z poprzedniej doby (art. 133 § 1 K.p.), zapewnia go wolna od dyżuru sobota (przerwa w pracy zasadniczo powinna trwać do 800 w niedzielę).

Ewentualny dyżur w niedzielę nie jest wykluczony, ale tylko wtedy, gdy potencjalna praca dyżurującego jest wymieniona w katalogu prac dozwolonych, zawartych w art. 15110 K.p. Należą do nich m.in. prace, które są konieczne ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, przy czym zaliczenie do nich usług finansowych, zdaniem redakcji, jest dopuszczalne, o ile mają charakter niecierpiący zwłoki (np. dokonywanie blokady kart płatniczych). Ponadto należy pamiętać, iż w razie podjęcia pracy podczas dyżuru niedzielnego, pracownikowi przysługuje szczególna rekompensata, tj. inny dzień wolny, co jednak może być zastąpione dodatkami (pisaliśmy na ten temat m.in. w UiPP nr 17/2020, str. 33).

Nie ma natomiast przeszkód aby zlecić dyżur w sobotę (wówczas 35-godzinny odpoczynek tygodniowy należy zaplanować z uwzględnieniem niedzieli), choć w okolicznościach z pytania może to być nieopłacalne. Jeśli podczas niego dojdzie do wykonywania pracy, to będzie to skutkowało obowiązkiem udzielenia innego dnia wolnego z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (art. 1513 K.p.). Przepisy nie przewidują innej formy rekompensaty, a naruszenie tego obowiązku poprzez wypłatę dodatków może skutkować nałożeniem grzywny z art. 281 § 1 pkt 5 K.p., chyba że działanie pracodawcy usprawiedliwiają przeszkody niedające się usunąć, np. choroba pracownika (por. pismo GIP, znak GPP-249-4560-52/09/PE/RP).

Zwracamy uwagę! Regulacje kodeksowe nie określają formy wydania polecenia pełnienia dyżuru. Pracodawca może to uregulować w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w innym akcie o charakterze wewnętrznym. Może też wprowadzić odpowiednie postanowienie do umowy o pracę, a nawet wydać dyspozycję ustną.


2) Czy pracodawca z pierwszego pytania może ustalić zryczałtowaną stawkę za dyżur domowy, bez względu na liczbę odebranych telefonów?

Przepisy nie przewidują takiej formy rekompensowania dyżuru. Jednakże zgodnie z zasadą uprzywilejowania pracownika (art. 18 K.p.), może być ona stosowana, pod warunkiem że nie wpłynie negatywnie (nie obniży) na wynagrodzenie za pracę podczas dyżuru domowego.

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.