Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Kompensata dodatkowej pracy czasem wolnym
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Kompensata dodatkowej pracy czasem wolnym

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 21 (471) z dnia 1.11.2018

Pracownik przepracował 10 dodatkowych godzin, odbierając w zamian dzień wolny w tym samym miesiącu kalendarzowym. Jest on wynagradzany stawką miesięczną. Jak ustalić wynagrodzenie za ten miesiąc?

Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje normalne wynagrodzenie oraz dodatki, które można zastąpić czasem wolnym, udzielonym:

  • na pisemny wniosek pracownika, w wymiarze równym liczbie przepracowanych nadgodzin (art. 1512 § 1 K.p.), albo 
     
  • jednostronnie przez pracodawcę (bez wniosku pracownika), najpóźniej jednak do końca okresu rozliczeniowego, a ponadto w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych; nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 1512 § 2 K.p.).

Udzielanie czasu wolnego w trybie wskazanym w pierwszym myślniku może dotyczyć zarówno przekroczeń dobowych, jak i średniotygodniowych, bowiem w tym przypadku nie zastrzeżono terminu granicznego. Inaczej jest, jeśli czasu wolnego udziela jednostronnie pracodawca, gdyż wówczas musi to nastąpić do zakończenia okresu rozliczeniowego. Nadgodziny średniotygodniowe stwierdza się dopiero na jego koniec, co uniemożliwia zastosowanie tego rodzaju rekompensaty. Dlatego też jednostronne udzielenie czasu wolnego przez pracodawcę może dotyczyć tylko nadgodzin dobowych.

Ponieważ treść pytania Czytelnika jest bardzo ogólna, należy jeszcze przypomnieć, że gdyby dodatkowa praca miała miejsce w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia roboczego albo w niedzielę lub święto, to pracownikowi przysługuje w zamian:

  • za pracę w dniu wolnym inny dzień wolny od pracy udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z pracownikiem (art. 1513 K.p.),
     
  • za pracę w niedzielę inny dzień wolny od pracy udzielony w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących albo ostatecznie do końca okresu rozliczeniowego (art. 15111 § 1 pkt 1 i § 2 K.p.),
     
  • za pracę w święto inny dzień wolny od pracy udzielony w ciągu okresu rozliczeniowego (art. 15111 § 1 pkt 2 K.p.).

Co istotne, dnia wolnego za pracę w niedzielę lub święto pracodawca nie uzgadnia z zainteresowanym, ale mu go "zapewnia". Innymi słowy oznacza go samodzielnie w rozkładzie pracy pracownika.

W razie odstąpienia od rekompensowania pracy w dniu wolnym, niedzielę lub święto innym dniem wolnym (w pierwszym przypadku jest to usprawiedliwione jedynie wyjątkowo), po stronie pracownika powstaje prawo do dodatków, co do zasady z tytułu nadgodzin średniotygodniowych.

Przykład

Zakładamy, że pracownik z pytania jest zatrudniony w systemie podstawowym w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym z sobotą wolną od pracy i wynagradzany stawką 3.000 zł miesięcznie. W pierwszym tygodniu września br., pracując o 2 godziny dłużej w każdym dniu roboczym, przepracował 10 nadgodzin dobowych. Następnie wystąpił z pisemnym wnioskiem o udzielenie mu w zamian czasu wolnego w piątek, 28 września 2018 r., na co pracodawca wyraził zgodę. W efekcie rozliczono w ten sposób 8 nadgodzin dobowych. Za pozostałe 2 godziny otrzymał obok normalnego wynagrodzenia dodatki (zakładając, że nadgodziny przypadały w porze dziennej, w wysokości 50%).

Wynagrodzenie za wrzesień br. wyniosło 3.056,26 zł, zgodnie z wyliczeniem: 3.000 zł : 160 godz. = 18,75 zł; 18,75 zł x 50% = 9,38 zł; 3.000 zł + 2 godz. x (18,75 zł + 9,38 zł) = 3.056,26 zł.

Gdyby udzielenie czasu wolnego nastąpiło z inicjatywy pracodawcy, to 8 godzin wolnych przypadających w piątek zrekompensowałoby pracę nadliczbową tylko w wymiarze 5 godzin i 20 minut. Pracodawca ma bowiem obowiązek udzielić czasu wolnego w proporcji 1,5:1. Za pozostałe 4 godziny i 40 minut, należałoby zapłacić pracownikowi, obok normalnego wynagrodzenia, dodatki. Pracownik zachowałby też prawo do pełnego wynagrodzenia zasadniczego.

Przykład

Zakładamy, że pracownik z poprzedniego przykładu jest objęty systemem równoważnym oraz odebrał czas wolny na swój pisemny wniosek.

Wariant 1 - w dniu wolnym za nadgodziny pracownik miał do przepracowania 8 godzin.

Rekompensacie uległo tylko 8 nadgodzin. Za 2 nadgodziny należało pracownikowi wypłacić normalne wynagrodzenie i dodatki (jak w poprzednim przykładzie).

Wariant 2 - w dniu wolnym za nadgodziny pracownik miał do przepracowania 10 godzin.

Rekompensata objęła pełną liczbę nadgodzin. Pracownikowi za ten miesiąc przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 3.000 zł.

Wariant 3 - w dniu wolnym za nadgodziny pracownik miał do przepracowania 12 godzin.

W tym przypadku nastąpiło niedopracowanie wymiaru czasu pracy o 2 godziny (160 godz. + 10 godz. - 12 godz.). Pracownikowi za ten miesiąc wypłacono 2.962,50 zł (3.000 zł - 2 godz. x 18,75 zł).

Gdyby udzielenie czasu wolnego nastąpiło z inicjatywy pracodawcy, to biorąc pod uwagę wymaganą relację (1,5:1), rekompensata dotyczyłaby:

  • w pierwszym wariancie: 5 godzin i 20 minut; za pozostałe 4 godziny i 40 minut należałoby zapłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie i dodatek,
     
  • w drugim wariancie: 6 godzin i 40 minut; za pozostałe 3 godziny i 20 minut należałoby zapłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie i dodatek,
     
  • w trzecim wariancie: 8 godzin; za pozostałe 2 godziny należałoby zapłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie i dodatek.

Pracownik zachowałby też prawo do pełnego wynagrodzenia zasadniczego.

Przykład

Zakładamy, że pracownik z poprzedniego przykładu jest zatrudniony w systemie podstawowym i dodatkowe 10 godzin przepracował w jedną z wolnych sobót. Strony uzgodniły, że w zamian będzie miał wolny piątek (28 września br.).

Pracodawca zrekompensował pracownikowi pierwsze 8 godzin dodatkowej pracy oraz zapewnił zachowanie zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia roboczego. Dwie ostatnie godziny pracy w sobotę były zwykłymi nadgodzinami dobowymi, które należało opłacić normalnym wynagrodzeniem i dodatkami. Przy założeniu, że pracował wówczas w porze dziennej, jego wynagrodzenie za ten miesiąc wyniosło 3.056,26 zł.


W rozpatrywanym stanie faktycznym (brak informacji jaki był rodzaj godzin nadliczbowych, a w konsekwencji jakie obowiązki kompensacyjne spoczywały na zatrudniającym) powoduje, iż nie można jednoznacznie rozstrzygnąć kwestii wynagrodzenia. Pewnym ułatwieniem jest to, że czas wolny został udzielony w tym samym miesiącu. Po zbilansowaniu godzin nie ma potrzeby przeliczania wynagrodzenia. Gdyby nastąpiło to w innym miesiącu, to w myśl zasady, iż za pracę wykonaną przysługuje wynagrodzenie, w miesiącu dodatkowej pracy należałoby zapłacić więcej, a w miesiącu udzielenia czasu wolnego niekiedy mniej, pamiętając o gwarancji wynagrodzenia za pełny wymiar, gdy czasu wolnego jednostronnie udziela pracodawca.

Zwracamy uwagę! W celu udokumentowania prawidłowości udzielania czasu wolnego, ewentualny wniosek pracownika w tej sprawie dołącza się do jego karty ewidencji czasu pracy. Tak wynika z § 8a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji... (Dz. U. z 2017 r. poz. 894).

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.