Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Rozliczanie czasu pełnienia dyżuru
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Rozliczanie czasu pełnienia dyżuru

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 2 (308) z dnia 10.01.2012

Ze względu na specyfikę pracy zlecamy pracownikom pełnienie "pod telefonem" dyżurów domowych. Czy czas tego dyżuru wliczany jest do czasu pracy? Czy pracownik może odmówić jego pełnienia? Jaka przysługuje rekompensata za dyżur?

Problematykę dyżuru reguluje art. 1515 K.p. Dyżurem jest pozostawanie przez pracownika w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę. Polecając pełnienie dyżuru należy określić miejsce, w którym dyżur ma być pełniony. Możliwe jest bowiem pełnienie dyżuru w domu, w siedzibie pracodawcy albo w innym wyznaczonym miejscu. Dyżur może być pełniony w dowolnym dniu tygodnia, także w niedziele i święta oraz w dni wolne od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Ważne: Czas dyżuru bez względu na to gdzie był pełniony nie jest wliczany do czasu pracy, jeśli pracownik podczas jego pełnienia nie wykonywał pracy.

Na pytanie czy pracownik może odmówić pełnienia dyżuru odpowiedź jest negatywna. Pełnienie dyżuru należy bowiem do obowiązków pracowniczych, co wynika z faktu, iż pracownik powinien wykonywać polecenia przełożonych dotyczące pracy, o ile nie są sprzeczne z prawem lub umową o pracę (art. 100 § 1 K.p.). Można zatem przyjąć, że wydanie polecenia sprawowania dyżuru przez pracownika należy do uprawnień pracodawcy i leży w jego kompetencjach jako element organizacji procesu pracy. Polecając pełnienie dyżuru należy określić miejsce, w którym dyżur ma być pełniony.

Wyjaśniamy, że czas dyżuru jest ograniczony (nawet, jeżeli pracownik pełni go w domu) i nie może naruszać uprawnień pracownika do odpoczynku dobowego i tygodniowego. Pracownik może pełnić dyżur tylko przez tyle godzin aby miał wolnych 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego lub 35 godzin odpoczynku tygodniowego. Ograniczenie to nie obejmuje pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy.

Przedstawione powyżej zasady nie oznaczają, że pracodawca może temu samemu pracownikowi zlecać pełnienie dyżuru każdego dnia, gdyż w świetle art. 8 K.p. byłoby to nadużycie prawa.

Kwestie kompensaty za pełniony dyżur reguluje art. 1515 § 3 K.p. Za czas dyżuru przysługuje pracownikowi czas wolny w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru (godzina za godzinę). W przypadku gdy pracodawca nie ma możliwości udzielenia czasu wolnego, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeśli takiego składnika nie wyodrębniono, przyjmuje się 60% wynagrodzenia. Żadna kompensata nie przysługuje jednak za dyżur domowy, chyba że przepisy wewnątrzzakładowe stanowią inaczej.

Ważne: Uprawnienie do kompensaty za czas dyżuru (w zależności od woli pracodawcy - czas wolny lub wynagrodzenie gwarancyjne) mają wszyscy pracownicy, z wyjątkiem zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.

  Przykład  

Pracownik jest zatrudniony na pełen etat i świadczy pracę w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku od 800 do 1600. W grudniu 2011 r. otrzymał polecenie pełnienia dyżuru domowego w sobotę od 1100 do 2400.

Pracownik podczas dyżuru nie wykonywał pracy, dlatego też nie otrzymał w zamian ani czasu wolnego, ani wynagrodzenia. Pracodawca naruszył jednak przepisy o czasie pracy, pozbawiając pracownika 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego.

  Przykład  

Pracownik miał dyżur w zakładzie pracy w dniu roboczym w porze dziennej. Po dwóch godzinach dyżuru wykonywał pracę przez następne trzy godziny.

W sytuacji gdy pracownik w czasie dyżuru przystąpił do wykonywania pracy, to świadczył pracę nadliczbową, którą należy oddzielnie zrekompensować:

  • na podstawie art. 1515 § 3 K.p. za czas dyżuru wynoszący 2 godziny pracownik otrzyma 2 godziny czasu wolnego lub wynagrodzenie gwarancyjne,
     
  • na podstawie art. 1511 K.p. za pracę nadliczbową (3 godziny) pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie oraz dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia (praca nadliczbowa przypadała w dniu roboczym dla tego pracownika w porze dziennej) albo zamiast dodatku czas wolny.
  Przykład  

Pracownik zatrudniony w akordzie w grudniu 2011 r. pełnił 5-godzinny dyżur w siedzibie pracodawcy. Wobec niemożności udzielenia pracownikowi czasu wolnego, pracodawca wypłacił wynagrodzenie. W okresie trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym był pełniony dyżur, pracownikowi wypłacono wynagrodzenia w wysokości odpowiednio: 3.340 zł, 2.927 zł i 3.170 zł, za łącznie przepracowane 504 godziny (176 godz. + 168 godz. + 160 godz.). Wynagrodzenie za dyżur wyniosło 56,15 zł, zgodnie z wyliczeniem:

60% x (3.340 zł + 2.927 zł + 3.170 zł) = 5.662,20 zł,

5.662,20 zł : 504 godz. = 11,23 zł,

11,23 zł x 5 godz. = 56,15 zł.

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.