Określone przychody uzyskane ze stosunku pracy, w tym m.in. nagrody pieniężne, najczęściej podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Pracodawca nalicza je na ogólnych zasadach. Niekiedy jednak okoliczność przyznania takiego świadczenia pozwala na jego wypłatę bez obciążeń z tytułu składek w ZUS.
Na koniec maja 2025 r., decyzją dyrektora pionu sprzedaży, wypłacimy kilku pracownikom nagrodę pieniężną za sumienne wypełnianie obowiązków. Czy świadczenie to będzie zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne?
NIE. Nagroda pieniężna przekazana pracownikom, o których mowa w pytaniu, będzie podlegała składkom ZUS.
Nagroda lub wyróżnienie przysługuje pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości szczególnie przyczyniają się do wykonywania zadań zakładu. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.
Do przychodu uzyskanego przez pracownika ze stosunku pracy (stanowiącego podstawę wymiaru składek ZUS) zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, niezależnie od źródła finansowania tych wypłat i świadczeń. Stanowią go w szczególności m.in. różnego rodzaju dodatki i nagrody. Nagroda pieniężna przekazana pracownikowi m.in. za sumienne wypełnianie obowiązków niewątpliwie jest jego przychodem ze stosunku pracy.
Określone przychody uzyskane ze stosunku pracy mogą być wyłączone z podstawy wymiaru składek w ZUS na podstawie rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanego rozporządzeniem składkowym. Pośród przychodów wymienionych w tym akcie prawodawca nie wskazał jednak nagrody pieniężnej za sumienne wypełnianie przez pracowników obowiązków. W efekcie kwotę takiego świadczenia pracodawca jest zobowiązany uwzględnić w podstawie wymiaru składek ZUS tych osób.
W lipcu 2025 r. nasz zakład obchodzi jubileusz 30-lecia. Pracodawca podjął decyzję o wypłaceniu wszystkim pracownikom, którzy przepracowali w firmie co najmniej 5 lat, nagrody jubileuszowe. W regulaminie wynagradzania nie mamy zapisu o indywidualnych wypłatach nagród jubileuszowych z tytułu stażu pracy. Czy ww. świadczenie jubileuszowe wypłacone pracownikom będzie podlegać oskładkowaniu?
TAK. Kwota nagrody wypłaconej pracownikom z tytułu jubileuszu firmy będzie podlegała składkom ZUS na ogólnych zasadach. Dla takiego świadczenia nie przewidziano wyłączenia z podstawy wymiaru składek. Podstawę wymiaru składek ZUS stanowi dla pracowników przychód w rozumieniu przepisów o pdof, osiągany u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (co wyjaśniono już w odpowiedzi na poprzednie pytanie).
Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne są wyłączone m.in. nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Zwolnienie takich świadczeń z oskładkowania określa § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia składkowego. Przy czym dla zwolnienia takich świadczeń z oskładkowania decydujące znaczenie prawodawca przypisał okresowemu, nie częstszemu niż co 5 lat, nabywaniu przez pracownika prawa do tego świadczenia na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych obowiązujących w zakładzie pracy.
Jednak na mocy powyższego przepisu z podstawy wymiaru składek w ZUS wyłączona jest nagroda pieniężna związana z jubileuszem pracy pracownika (wypłacana nie częściej niż co 5 lat), a nie świadczenie wypłacane pracownikowi z tytułu jubileuszu zakładu pracy. W konsekwencji kwota wypłaconej pracownikom nagrody z tytułu jubileuszu firmy podlega składkom ZUS.
Firma chce zorganizować program poleceń skierowany zarówno do pracowników, jak i innych osób współpracujących z nią, w tym np. zleceniobiorców, w ramach którego pozyska nowych pracowników. Za sprowadzenie do firmy nowej osoby, na określonych warunkach, przyzna osobie polecającej nagrodę pieniężną. Czy wypłacona nagroda powinna zostać uwzględniona w podstawie wymiaru składek w ZUS?
NIE. W analizowanym przypadku nagroda wypłacona pracownikom i zleceniobiorcom za polecenie do pracy w firmie innej osoby i następnie jej zatrudnienie, nie stanowi przychodu ze stosunku pracy czy umowy zlecenia. Tego rodzaju świadczenie w tej sytuacji jest przychodem zaliczanym do przychodów z innych źródeł. Nie stanowi ono więc podstawy do naliczenia składek ZUS.
Warto przypomnieć, że w ostatnim czasie fiskus zmodyfikował swoje stanowisko w sprawie klasyfikacji podatkowej przychodu z tytułu nagrody za polecenia pracownicze. W odniesieniu do pracowników różnicuje on bowiem źródło powstania przychodu z ww. tytułu w zależności od kręgu beneficjentów takiego świadczenia. W sytuacji gdy program poleceń pracowniczych jest skierowany wyłącznie do zatrudnionych w firmie pracowników, to przyjmuje on, że system rekomendacji ma charakter wewnętrzny i zamknięty. W odniesieniu do takiego programu podaje, że wypłacane w nim nagrody stanowią dla osób je otrzymujących, tj. pracowników, przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu i w efekcie oskładkowaniu. Bez znaczenia dla takiej jego klasyfikacji jest fakt, że zasady i warunki wspomnianego programu nie wynikają z umowy o pracę. Dla organu podatkowego ważna jest okoliczność, że adresatami programu są wyłącznie pracownicy, a nie szersze grono odbiorców (np. zleceniobiorcy). Natomiast gdy w programie poleceń uczestniczą nie tylko pracownicy, ale także inne osoby (np. zleceniobiorcy), to organ podatkowy uważa, że wypłacone tym osobom nagrody za polecenie nie stanowią przychodu odpowiednio ze stosunku pracy czy umowy zlecenia. Pisaliśmy o tym w GP nr 24 z br., na str. 20.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350)
Rozporządzenie MPiPS z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2025 r. poz. 316)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
