Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księga podatkowa  »   Przejście z księgi podatkowej na księgi rachunkowe od 2023 r.
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przejście z księgi podatkowej na księgi rachunkowe od 2023 r.

Gazeta Podatkowa nr 104 (1979) z dnia 29.12.2022
Dorota Przybyszewska

Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeśli w 2022 r. prowadzą księgę podatkową i osiągną kwotę przychodów równą 9.654.400 zł, muszą od 2023 r. przejść na pełną księgowość. Wiąże się to z obowiązkiem zamknięcia księgi podatkowej i wprowadzenia odpowiednich zapisów do ksiąg rachunkowych.

Ustalenie składników inwentarza

Podmioty, które do końca 2022 r. prowadzą księgę podatkową, a od 2023 r. będą prowadziły pełną księgowość, są zobowiązane do sporządzenia wykazu składników aktywów i pasywów, czyli tzw. inwentarza, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Pozycje inwentarza powinny stanowić odpowiedniki lub rozwinięcia poszczególnych pozycji bilansu otwarcia. Inwentaryzacji i wyceny składników aktywów i pasywów w inwentarzu należy dokonać według zasad określonych w ustawie o rachunkowości.

Przechodząc z księgi podatkowej na księgi rachunkowe, należy przeanalizować, czy jednostka posiada składniki określone w bilansie według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, czyli:

  • aktywa (majątek, tj. m.in. wartości niematerialne i prawne, środki trwałe, zapasy materiałów, towarów, produktów, należności, środki pieniężne) oraz
  • pasywa (źródła majątku, tj. przede wszystkim zobowiązania i kapitały własne).

Prowadząc księgę podatkową, podatnik nie ewidencjonuje części z tych pozycji. Dlatego przed sporządzeniem inwentarza, w którym należy je ująć, powinien dokonać inwentaryzacji, tj. ustalenia faktycznego ich stanu. Podatnik może wykorzystać spis z natury sporządzony na koniec roku podatkowego zgodnie z § 24-26 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544). Jednak w spisie tym ujmuje się wyłącznie towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Pozostałe składniki majątku musi ustalić na podstawie m.in. spisu z natury środków trwałych, potwierdzeń sald należności oraz weryfikacji dokumentów, tj. otrzymanych faktur, rejestru zakupu VAT, wystawionych faktur i rejestrów sprzedaży VAT, list płac, deklaracji rozliczeniowych ZUS, wyciągów bankowych, umów cywilnoprawnych, kredytowych.

Wycena bilansowa inwentarza

Po ustaleniu stanu posiadanych składników majątku należy dokonać ich wyceny bilansowej zgodnie z art. 28 ustawy o rachunkowości (i przyjętymi przez kierownictwo jednostki zasadami opisanymi w polityce rachunkowości, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Zasadniczo kwoty dotyczące wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych powinny odpowiadać kwotom wykazanym w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej wraz z księgą podatkową, mogą jednak wystąpić różnice w kwalifikacji (np. prawo użytkowania wieczystego gruntów czy inwentarz żywy nie są amortyzowane dla celów podatkowych, a dla celów bilansowych tak; nie dokonuje się odpisów aktualizujących majątek trwały dla celów podatkowych, a dla celów bilansowych tak). Podobnie rzecz ma się ze składnikami zapasów - ich wycena w spisie z natury sporządzonym na koniec roku w celu zamknięcia księgi podatkowej nie musi się pokrywać z wyceną bilansową. Ustalone należności należy wycenić w kwocie wymaganej zapłaty, w tym z należnymi odsetkami za zwłokę i ewentualnymi odpisami aktualizującymi, a zobowiązania w kwocie wymagającej zapłaty, tj. m.in. z naliczonymi odsetkami.

Po takiej wycenie może powstać różnica między wartością wszystkich aktywów jednostki a jej zobowiązaniami. Ta różnica w firmach osób fizycznych stanowi kapitał właściciela (może on być zarówno kwotą dodatnią, jak i ujemną). Z kolei w spółkach cywilnych, jawnych i partnerskich kapitał podstawowy powinien być zaprezentowany w inwentarzu w wartości wynikającej z umowy spółki, a pozostała różnica - ujęta w sposób uzgodniony przez wspólników (nadwyżka nad kapitał podstawowy może np. stanowić zobowiązanie wobec wspólników, jeśli będzie przeznaczona do wypłaty, lub kapitał zapasowy, a jeśli wyjdzie kwota niższa niż kapitał podstawowy, może stanowić należność wspólników wobec spółki z tytułu wpłat na kapitał podstawowy).

Co ważne, w inwentarzu należy wykazać poszczególne składniki aktywów w "szyku rozwartym" (tj. np. odrębnie wartość składnika majątku i odrębnie jego umorzenie czy odpisy aktualizujące), aby na jego podstawie dokonać pod datą 1 stycznia 2023 r. wprowadzenia odpowiednich wartości na konta księgowe jako bilans otwarcia.

Wynagrodzenia przy zmianie ewidencji

Zdarza się, że przy przejściu z księgi podatkowej na księgi rachunkowe powstaje problem z przypisaniem kosztów wynagrodzeń do właściwego roku i prawidłowym ujęciem ich w inwentarzu. Przykładowo wynagrodzenia za grudzień 2022 r., które zgodnie z regulaminem wynagradzania zostaną wypłacone 5 lub 10 stycznia 2023 r., powinny zostać ujęte w wartości brutto w kosztach w księdze podatkowej w kolumnie 12 "Wynagrodzenia w gotówce i w naturze" pod datą 31 grudnia 2022 r. Składki ZUS od tych wynagrodzeń, jeśli zostaną przekazane do ZUS 16 stycznia 2023 r., powinny zostać ujęte w kosztach w kolumnie 13 księgi "Pozostałe wydatki" także pod datą 31 grudnia 2022 r. W inwentarzu podatnik wykaże zobowiązanie wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń za grudzień 2022 r. (w wartości netto, tj. w kwocie do wypłaty), zobowiązanie publicznoprawne wobec ZUS z tytułu składek ZUS od tych wynagrodzeń oraz zobowiązanie publicznoprawne wobec urzędu skarbowego z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od tych wynagrodzeń. W księgach rachunkowych za 2023 r. zaewidencjonowana będzie zapłata tych zobowiązań.

Natomiast gdy wynagrodzenia te nie będą zapłacone w terminie wynikającym z regulaminu wynagradzania, czyli zostaną opłacone np. 13 stycznia 2023 r., a składki ZUS 20 stycznia 2023 r., wówczas wynagrodzenia i należne od nich składki ZUS nie mogą być ujęte w kosztach w księdze podatkowej za 2022 r. ani w inwentarzu. Powinny zostać zaksięgowane w kosztach bilansowych w styczniu 2023 r., mimo iż zasadniczo w księgach wynagrodzenia i ich pochodne ujmuje się memoriałowo, tj. w miesiącu, którego dotyczą.

Księga podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.