Podatnik rozlicza się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, którą prowadzi metodą uproszczoną. W maju 2015 r. w jego firmie miała miejsce dostawa towarów handlowych. Za towary te podatnik zapłacił w czerwcu br., natomiast fakturę dokumentującą zakup otrzymał dopiero we wrześniu br. Jak prawidłowo powinna przebiegać ewidencja kosztów związanych z tym zakupem i ich rozliczenie podatkowe?
Zgodnie z wymogami rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi, zakup towarów handlowych niepotwierdzony fakturą powinien być wykazany w kolumnie 10 tej księgi na podstawie opisu towarów sporządzonego na dzień ich otrzymania (tu: w maju 2015 r.). Ewentualna różnica w stosunku do wartości podanej w fakturze powinna być wpisana do księgi w dniu otrzymania faktury (tu: we wrześniu 2015 r.).
W rozumieniu art. 22 ust. 1 updof, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Poniesienie kosztu podatkowego uzasadnia jego potrącenie w rachunku podatkowym, przy czym jak wynika z art. 22 ust. 4 updof, koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione (z zastrzeżeniem wyjątków niemających zastosowania w rozważanym przypadku). Przepis ten wyraża tzw. uproszczoną (kasową) metodę rozliczania kosztów uzyskania przychodów.
Jeżeli w celu rozliczenia podatku dochodowego z tytułu działalności gospodarczej podatnik prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów przyjmuje się generalnie dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (art. 22 ust. 6b updof).
Zasady dotyczące ustalania i potrącania kosztów uzyskania przychodów należy uwzględniać przy prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów, zważywszy, że obowiązkiem podatnika jest jej prowadzenie w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy (art. 24a ust. 1 updof).
Sposób ewidencjonowania kosztów uzyskania przychodów określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037). Z regulacji § 17 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że w podatkowej księdze - co do zasady - zapisów dotyczących zakupu towarów handlowych i materiałów podstawowych dokonuje się niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Ten sposób ewidencjonowania nie odnosi się, m.in. do przypadków gdy księgę prowadzi biuro rachunkowe albo podatnik - na zasadach określonych dla biura rachunkowego. Wówczas zapisów w księdze dokonuje się w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenia z budżetem, lecz nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (§ 30 ust. 1 i 3 rozporządzenia).
| Zwróć uwagę!
W przypadku gdy podatkowa księga jest prowadzona przez biuro rachunkowe lub na zasadach określonych dla tego biura, zapisów w niej dokonuje się na podstawie dowodów księgowych w ujęciu chronologicznym. |
Zasadą jest, że koszty zakupu towarów handlowych wpisuje się do księgi na podstawie otrzymanej faktury. W praktyce zdarzają się jednak przypadki, gdy towar i faktura dokumentująca jego zakup są dostarczane w różnych miesiącach. Do takiej sytuacji odnosi się przepis § 16 rozporządzenia.
W świetle powołanego przepisu oraz zgodnie z ust. 10 objaśnień zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia, gdy towar handlowy zostanie doręczony przed otrzymaniem faktury, podatnik (nabywca) powinien w kolumnie 10 księgi "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu" dokonać zapisu na podstawie:
Za datę poniesienia kosztu zakupu towarów handlowych, podlegającą wpisaniu w księdze w kolumnie 2 "Data zdarzenia gospodarczego", należy przyjąć datę wystawienia opisu lub specyfikacji.
| Zwróć uwagę!
Gdy przy braku faktury zakupu podatnik nie ujmie wartości otrzymanych towarów handlowych w podatkowej księdze na podstawie opisu tego towaru lub specyfikacji dostawcy, naraża się na zarzut nierzetelnego prowadzenia tej księgi. |
Pod datą otrzymania faktury (nadesłanej po miesiącu, w którym dostarczono towar handlowy) podatnik powinien wpisać do księgi jedynie ewentualną różnicę między podaną w fakturze wartością towaru handlowego w stosunku do kosztu jego zakupu zaewidencjonowanego uprzednio na podstawie opisu lub specyfikacji.
Tak więc w rozpatrywanym przypadku podatnik powinien w dacie:
| ||||||||||||
|
||||||||||||
