Facebook
Bilans 2023

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  BILANS 2022  »  Sporządzanie sprawozdania finansowego  »   Zasady sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości

1. Kto ma obowiązek sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym?

Zestawienie zmian z kapitale (funduszu) własnym jest obowiązkowym elementem sprawozdania finansowego jednostek określonych w art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości, których sprawozdania podlegają obowiązkowi corocznego badania (art. 45 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Pozostałe jednostki, które nie są zobowiązane do badania sprawozdania finansowego i w związku z tym nie mają obowiązku sporządzenia zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym, informacje o zmianach kapitału określają w informacji dodatkowej w części dotyczącej objaśnień do bilansu. Osobno zamieszczają również informacje o strukturze własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych.

Co istotne, w myśl art. 48a ust. 4 i 5 ustawy o rachunkowości jednostka mała i mikro może nie sporządzać zestawienia zmian w kapitele (funduszu) własnym.


2. Zakres informacji prezentowanych w zestawieniu zmian w kapitale własnym

W świetle art. 48a ust. 1 ustawy o rachunkowości, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym obejmuje informacje o zmianach poszczególnych składników kapitału (funduszu) własnego za bieżący (dane sprawozdawcze) i poprzedni rok obrotowy (dane porównawcze). Oznacza to, że w jednostkach, których rok obrotowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym, w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym sporządzanym za rok 2022 danymi sprawozdawczymi są zmiany, jakie nastąpiły w składnikach kapitału (funduszu) własnego między stanem na 1 stycznia 2022 r. a 31 grudnia 2022 r., natomiast danymi porównawczymi - zmiany, jakie nastąpiły między 1 stycznia 2021 r. a 31 grudnia 2021 r.

Jeżeli jednak zestawienie sporządzane jest za inny okres sprawozdawczy niż rok obrotowy wykazuje się w nim zmiany poszczególnych pozycji kapitału (funduszu) własnego za bieżący okres sprawozdawczy i poprzedni rok obrotowy (art. 48a ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym jest uzupełnieniem informacji o kapitale własnym, zawartych w bilansie. Dostarcza informacji o zmianach, jakie nastąpiły w poszczególnych składnikach kapitału (funduszu) własnego w ciągu roku obrotowego i ich przyczynach. Zestawienie to sporządza się co najmniej ze szczegółowością określoną w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości. Jednostka może uszczegółowić zakres tytułów (zwiększeń i zmniejszeń) poszczególnych kapitałów, jeśli uzna to za niezbędne dla zwiększenia wartości poznawczej zestawienia i jego przydatności.

Główne punkty zestawienia zmian w kapitale własnym to:

  • kapitał (fundusz) własny,
     
  • kapitał (fundusz) podstawowy,
     
  • kapitał (fundusz) zapasowy,
     
  • kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny,
     
  • kapitał (fundusz) rezerwowy,
     
  • wynik (zysk, strata) z lat ubiegłych,
     
  • wynik netto.

Dane wykazywane w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym obejmują stany składników kapitału na początek bieżącego i poprzedniego okresu, zmiany (zwiększenia i zmniejszenia) jakie w tych okresach miały miejsce oraz stany na koniec okresów.

Wykazywane w zestawieniu dane liczbowe dotyczące stanów składników kapitału (funduszu) na początek okresu (BO) i na koniec okresu (BZ) powinny być zgodne z danymi ujętymi w pasywach bilansu w pozycji A. "Kapitał (fundusz) własny". Przy sporządzaniu obu wymienionych elementów składowych sprawozdania finansowego obowiązują bowiem identyczne kryteria klasyfikacji kapitałów (funduszy).

Sporządzając zestawienie należy mieć ponadto na uwadze ogólną zasadę określoną w art. 50 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, że w przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym, którego dotyczy sprawozdanie finansowe, jak i w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, to przy sporządzaniu sprawozdania finansowego pozycje te pomija się.


3. Cel i przydatność zestawienia zmian w kapitale własnym

Głównym celem sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym jest dostarczenie odbiorcy tego sprawozdania informacji o zmianach jakie nastąpiły w poszczególnych składnikach kapitału (funduszu) własnego oraz przyczynach tych zamian.

Szczególnie istotne są informacje o przychodach i kosztach, jakie wystąpiły w jednostce w ciągu roku obrotowego, odniesionych - w myśl przepisów ustawy o rachunkowości - bezpośrednio na kapitał (fundusz) własny z pominięciem rachunku zysków i strat. Zalicza się do nich skutki m.in. korekty błędów istotnych, zmian zasad (polityki) rachunkowości, wyceny instrumentów finansowych czy operacji związanych z akcjami (udziałami) własnymi.

Zestawienie to dostarcza również informacji o przewidywanej wielkości kapitału (funduszu) własnego, jaki pozostanie do dyspozycji jednostki, jeśli zostanie zaakceptowana propozycja dotycząca podziału zysku lub pokrycia straty.

O przydatności tego sprawozdania decydować będzie szczegółowość, z jaką będzie ono sporządzone oraz podanie sposobu finansowania zwiększeń kapitału (funduszu) własnego. Przykładowo wydanie udziałów za gotówkę lub za aport spowoduje zwiększenie majątku jednostki, odmiennie niż podwyższenie kapitału podstawowego z wygospodarowanego przez jednostkę zysku, które spowoduje jedynie przesunięcie pomiędzy pozycjami kapitału własnego.


4. Dane niezbędne do sporządzenia zestawienia zmian w kapitale własnym

Źródłem danych, potrzebnych do sporządzenia zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym, są zapisy dokonywane na kontach poszczególnych kapitałów (funduszy) własnych jednostki, tzn. na koncie:

  • 80 "Kapitał (fundusz) podstawowy",
     
  • 81-1 "Kapitał (fundusz) zapasowy",
     
  • 81-2 "Kapitał (fundusz) rezerwowy",
     
  • 81-3 "Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny",
     
  • 81-4 "Kapitały (fundusze) wydzielone",
     
  • 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",
     
  • 86 "Wynik finansowy".
W przypadku jednostek zobowiązanych do sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym szczególnie istotna staje się dalsza rozbudowa analityczna (szczegółowa) do kont poszczególnych kapitałów, tzn. podstawowego, zapasowego, rezerwowego i z aktualizacji wyceny - tak by możliwe było prawidłowe sporządzenie tego zestawienia. Naszym zdaniem, wskazane jest wyodrębnienie tytułów:

1) zwiększeń poszczególnych kapitałów (funduszy) jednostki, będących odzwierciedleniem operacji ewidencjonowanych po stronie Ma tych kont,

2) zmniejszeń poszczególnych kapitałów (funduszy) jednostki, będących odzwierciedleniem operacji ewidencjonowanych po stronie Wn tych kont.


5. Przykład zestawienia zmian w kapitale własnym

Przykład

I. Założenia:

1. W 200X-1 r. wspólnicy spółki z o.o. podjęli uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego o 20.000 zł, wydając 100 nowych udziałów o wartości nominalnej udziału wynoszącej 200 zł. Udziały te objął nowy wspólnik. Podwyższenie kapitału zakładowego zostało zarejestrowane w grudniu 200X-1 r. Do dnia bilansowego udziały nie zostały pokryte (gotówka wpłynęła na rachunek bankowy spółki w styczniu 200X r.). W bilansie za 200X-1 r. wykazano należne wpłaty na kapitał podstawowy w aktywach bilansu w pozycji C.

2. Na koniec 200X-1 r. kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosił według umowy spółki: 110.000 zł. Kapitał zapasowy wynosił natomiast: 15.000 zł, kapitał rezerwowy z dopłat wspólników (wniesionych w 200X-1 r.): 18.000 zł, a kapitał z aktualizacji wyceny: 6.000 zł. Za 200X-1 r. spółka osiągnęła zysk netto w wysokości: 7.000 zł.

3. W
200X r. wystąpiły następujące operacje mające wpływ na wielkość kapitału własnego:

a) zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o przeznaczeniu zysku bilansowego za rok 200X-1 na zasilenie kapitału zapasowego (5.000 zł) i na zasilenie ZFŚS (2.000 zł),

b) zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o zwrocie wspólnikom wniesionych w 200X-1 r. dopłat na bieżącą działalność spółki w kwocie: 18.000 zł; cała kwota została wspólnikom wypłacona,

c) sprzedano środek trwały, który na dzień 1 stycznia 1995 r. podlegał aktualizacji wyceny; różnica z aktualizacji wyceny tego środka trwałego ujęta na koncie 81-3 „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny” wynosi: 4.000 zł.

4. Za 200X r. spółka poniosła stratę netto w kwocie: 9.000 zł. Według propozycji zarządu strata ta ma zostać pokryta z kapitału zapasowego.

5. Sprawozdanie finansowe spółka sporządza według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
 1. WB - wpłata gotówki na pokrycie udziałów 20.000 zł 13-0 24
 2. PK – przeksięgowanie zysku netto za rok 200X-1 – pod datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego 7.000 zł 86 82
  3. PK – przeznaczenie zysku za rok 200X-1 na:      
   a) zasilenie kapitału zapasowego 5.000 zł 82 81-1
   b) na zasilenie ZFŚS 2.000 zł 82 85-0
  4. PK - uchwała wspólników o zwrocie dopłat 18.000 zł 81-2 24
  5. WB - zwrot dopłat 18.000 zł 24 13-0
  6. PK - przeksięgowanie różnicy z aktualizacji wyceny sprzedanego środka trwałego na kapitał zapasowy 4.000 zł 81-3 81-1

III. Księgowania:

Przykład zestawienia zmian w kapitale własnym

IV. Kapitał własny wykazywany w bilansach sporządzanych na dzień 31 grudnia w latach 200X-2, 200X-1, 200X:

Pozycja Pasywa 31.12.200X-2 r. 31.12.200X-1 r. 31.12.200X r.
A.   Kapitał (fundusz) własny 111.000 156.000 127.000
I.   Kapitał (fundusz) podstawowy 90.000 110.000 110.000
II.   Kapitał (fundusz) zapasowy   15.000 24.000
III.   Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny 6.000 6.000 2.000
IV.   Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe      
IV.a   Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników   18.000  
V.   Zysk (strata) z lat ubiegłych      
VI.   Zysk (strata) netto 15.000* 7.000 (-) 9.000
VII.   Odpisy z zysku netto w ciągu roku
  obrotowego (wielkość ujemna)
     
* Osiągnięty w 200X-2 r. zysk w wysokości: 15.000 zł jednostka przeznaczyła w 200X-1 r. na zasilenie kapitału zapasowego.

V. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym sporządzone za 200X r.:

Zmiany w kapitale (funduszu) własnym 200X-1 r. 200X r.
  I. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO) 111.000 156.000
   - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości    
   - korekty błędów    
  I.a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO) po korektach 111.000 156.000
  1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu 90.000 110.000
  1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowego 20.000  
   a) zwiększenie (z tytułu) 20.000  
   - wydania udziałów (emisji akcji) 20.000  
   b) zmniejszenie (z tytułu)    
   - umorzenia udziałów (akcji)    
  1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu 110.000 110.000
  2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu  0 15.000
  2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowy 15.000 9.000
   a) zwiększenie (z tytułu)  15.000 9.000
  - emisji akcji powyżej wartości nominalnej    
  - z podziału zysku (ustawowo) 15.000 5.000
  - z podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)    
  - z przeznaczenia różnic z aktualizacji wyceny sprzedanego środka trwałego na kapitał zapasowy   4.000
   b) zmniejszenie (z tytułu)    
  - pokrycia straty    
  2.2. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu 15.000 24.000
  3. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości 6.000 6.000
  3.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny   (-)4.000
   a) zwiększenie (z tytułu)    
   b) zmniejszenie (z tytułu)   4.000
   - zbycia środków trwałych   4.000
  3.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu 6.000 2.000
  4. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu 0 18.000
  4.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych 18.000 (-)18.000
   a) zwiększenie (z tytułu) 18.000  
   - wniesienie dopłat 18.000  
   b) zmniejszenie (z tytułu)   18.000
   - zwrot dopłat   18.000
  4.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu 18.000 0
  5. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu 15.000 7.000
  5.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu 15.000 7.000
   - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości    
   - korekty błędów    
  5.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach 15.000 7.000
   a) zwiększenie (z tytułu)    
   b) zmniejszenie (z tytułu) 15.000 7.000
   - zwiększenie kapitału zapasowego 15.000 5.000
   - zasilenie ZFŚS   2.000
  5.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu 0 0
  5.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu    
   - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości    
   - korekty błędów    
  5.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach    
   a) zwiększenie (z tytułu)    
   - przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia    
   b) zmniejszenie (z tytułu)    
  5.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu    
  5.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu 0 0
  6. Wynik netto 7.000 (-)9.000
   a) zysk netto 7.000  
   b) strata netto   (-)9.000
   c) odpisy z zysku    
  II. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ) 156.000 127.000
  III. Kapitał (fundusz) własny po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)  156.000 127.000
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Sporządzanie sprawozdania finansowego - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.