Z wynagrodzenia pracownika za jego pisemną zgodą potrącamy składkę związkową oraz raty pożyczek z PKZP i ZFŚS. Jak ustalić kwoty potrącenia w miesiącu, w którym otrzymał wynagrodzenie, w tym chorobowe oraz zasiłek chorobowy, którego wypłaty dokona ZUS?
Wynagrodzenie za pracę podlega szczególnej ochronie prawnej, w tym m.in. przed dokonywaniem potrąceń należności innych niż wymienione w art. 87 K.p. Pracownik może przy tym dowolnie nim dysponować, np. upoważniając pracodawcę do regulowania bezpośrednio zobowiązań z różnych tytułów. W takiej sytuacji mamy do czynienia z tzw. potrąceniami dobrowolnymi, które podlegają określonym zasadom.
W myśl art. 91 K.p., należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 K.p. mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego pisemną zgodą. Ich wysokość nie została określona względem tego wynagrodzenia, jednak ogranicza je kwota wolna od potrąceń.
Ważne: Potrącenia dobrowolne na rzecz pracodawcy nie mogą naruszać kwoty wolnej stanowiącej równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniach składkowo-podatkowych oraz wpłat do PPK, a jeśli dotyczą innych należności - 80% tego wynagrodzenia. |
Wyjaśniamy, że wpłaty do pracowniczego planu kapitałowego (PPK) będą obniżały kwotę wolną wówczas, gdy pracownik nie zrezygnuje z ich dokonywania (art. 871 § 1 pkt 1 w zw. z art. 91 § 2 K.p.). Na temat wpłat do PPK pisaliśmy m.in. w UiPP nr 13/2019, str. 56-58.
Zgodnie z art. 871 § 2 K.p., jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne z tytułu potrąceń tzw. obligatoryjnych, ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, także: "(...) przewidziany w art. 91 § 2 Kodeksu pracy zakaz swobodnego dysponowania przez pracownika częścią wynagrodzenia za pracę, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy odnosi się do kwoty proporcjonalnej do wymiaru jego zatrudnienia. (...)" (por. pismo z 11 czerwca 2008 r., znak GPP-416-4560-327/08/PE). Kodeks pracy nie przewiduje natomiast podobnych regulacji w razie przepracowania części miesiąca. W opinii Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy fakt, iż wynagrodzenie przysługuje za część miesiąca, nie ma więc wpływu na kwotę wolną (por. pismo z 3 lipca 2008 r., znak GPP-306-4560-457/08/PE).
Ochronna funkcja omawianych przepisów daje podstawę do przyjęcia, że w pojęciu "wynagrodzenie za pracę" oprócz części za efektywną pracę, mieszczą się również inne świadczenia z nią związane, o charakterze zbliżonym, np. wynagrodzenie chorobowe. Takie rozumienie omawianego pojęcia: "(...) znajduje uzasadnienie w kontekście normatywnym, w jakim przepis ten został umiejscowiony w systematyce Kodeksu pracy. Rozdział II »Ochrona wynagrodzenia za pracę« (...)" (por. uzasadnienie wyroku SN z 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, OSNP 2004/24/419).
Kolejność potrąceń, która może okazać się istotna w razie uzyskania wynagrodzenia za część miesiąca, jest zależna od samego dysponenta. Ze wskazanych w pytaniu szczególne znaczenie ma składka związkowa. Pracodawca, na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika, jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika tę składkę w zadeklarowanej wysokości. Kwotę tę niezwłocznie przekazuje na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową. Tak wynika z art. 331 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. 2019 r. poz. 263 z późn. zm.). Jeżeli wszystkie warunki formalne zostaną spełnione (pisemna zgoda zainteresowanego, wniosek organizacji związkowej wskazujący rachunek bankowy) pracodawca nie może odmówić dokonywania potrąceń składek związkowych z wynagrodzenia za pracę (wyjaśnienia PIP, PiZS nr 9/2007 r., str. 37).
Przykład |
Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w przedsiębiorstwie nieupoważnionym do wypłaty zasiłków, złożył pisemną zgodę na dokonywanie następujących potrąceń dobrowolnych:
Przez część kwietnia chorował otrzymując za ten miesiąc:
Wynagrodzenie pracownika po odliczeniach składkowo-podatkowych wynosi 851,09 zł (przy zastosowaniu podstawowych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek).
Pracodawca nie może potrącić żadnej kwoty z wynagrodzenia (za pracę i chorobowego), gdyż nie pozwala na to kwota wolna, która bez wpłat do PPK, dla pracownika pełnoetatowego (przy zastosowaniu podstawowych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek) wynosi 1.307,02 zł.
|