W dniu 1 października 2017 r. zatrudniliśmy pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnoprawności orzeczonym na okres do 30 września 2018 r. Dokument w tej sprawie wydano w 2016 r., przy czym zainteresowany nie był nigdzie wcześniej zatrudniony, więc nie nabył prawa do dodatkowego urlopu. Od 1 października 2018 r. komisja uznała go za niepełnosprawnego w stopniu lekkim. Czy nabył prawo do urlopu z tytułu niepełnosprawności?
Pracownik nie nabył prawa do urlopu dodatkowego.
Problematykę dodatkowego urlopu wypoczynkowego z tytułu niepełnosprawności reguluje art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 z późn. zm.), dalej ustawy o rehabilitacji. Na podstawie powołanej normy, pracownik legitymujący się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nabywa prawo do urlopu dodatkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Urlop dodatkowy nie przysługuje uprawnionemu do urlopu wypoczynkowego przekraczającego 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba że jest on niższy niż 10 dni roboczych; wówczas zamiast niego przysługuje urlop z tytułu niepełnosprawności.
| Ważne: Pracownik niepełnosprawny nabywa prawo do pierwszego urlopu dodatkowego "z dołu", po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia go do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. |
Według ugruntowanego już stanowiska, dniem zaliczenia do stopnia niepełnosprawności jest dzień posiedzenia zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. W rozpatrywanym przypadku był to dzień sprzed zatrudnienia. Obliczenia rocznego stażu pracy należy dokonać od pierwszego dnia pracy przypadającego po dniu zaliczenia do ww. stopnia niepełnosprawności, o ile pracownik pozostaje w stosunku pracy. Dokonuje się tego w sposób właściwy dla uprawnień z prawa pracy (por. wyroki SN z 19 grudnia 1996 r., sygn. akt I PKN 47/96, OSNP 1997/17/310 i z 21 maja 1991 r., sygn. akt I PZP 16/91, OSNC 1992/1/10 oraz stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 17 stycznia 2011 r. w sprawie obliczenia okresu pracy, znak GPP-364-4560-103-1/10/PE/RP).
Jeśli pracownik podjął pierwszą pracę już jako osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym albo znacznym, to roczny staż należy ustalać od pierwszego dnia pracy (tu u obecnego pracodawcy). A zatem pracownik z pytania osiągnął wymagany rok pracy 30 września 2018 r., a tym samym prawo do pierwszego urlopu dodatkowego (w pełnym wymiarze 10 dni) nabyłby 1 października 2018 r., gdyby w tym dniu był nadal niepełnosprawny w wymaganym stopniu. Ponieważ pracownik od 1 października 2018 r. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim, uważamy, że prawo do dodatkowego urlopu nie powstało.
Zwracamy uwagę! W praktyce może wystąpić sytuacja, że stan zdrowia pracownika ulega poprawie i dotychczasowy umiarkowany stopień niepełnosprawności wydany na czas określony, zostaje obniżony do lekkiego, a po pewnym czasie ponownie podwyższony do umiarkowanego. W takim przypadku okres wcześniejszej pracy pracownika, podczas którego legitymował się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, zalicza się do rocznego stażu.
Potwierdza to stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 21 grudnia 2016 r., które co prawda dotyczy urlopu kolejnego, ale naszym zdaniem tę samą zasadę należy przyjąć do urlopu pierwszego. W odpowiedzi na zapytanie naszego Wydawnictwa resort pracy wyjaśnił, że pracownik: "(...) nie musi ponownie przepracowywać roku, a prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego będzie mu ponownie przysługiwało, zgodnie z art. 20c ustawy o rehabilitacji (...), odpowiednio od momentu zaliczenia do stanu zatrudnienia na podstawie art. 2a ww. ustawy (o rehabilitacji - przyp. red.).". Gdyby więc pracownik z pytania po pewnym czasie ponownie został uznany za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym (lub znacznym), to od dnia zaliczenia go do tego stopnia niepełnosprawności miałby prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego (wymagany rok pracy już osiągnął).
| Przykład |
Pracownik zatrudniony od 1 października 2017 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony, który wcześniej nigdzie nie pracował, przedłożył orzeczenie o zaliczeniu go w 2016 r. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenie było aktualne do 30 września 2018 r., a od 1 października 2018 r. pracownikowi przyznano lekki stopnień niepełnosprawności. Pracownik nie nabył prawa do dodatkowego urlopu.
Załóżmy, że pracownik w dniu 5 kwietnia 2019 r. przedłożył pracodawcy "nowe" orzeczenie o zaliczeniu go od 2 kwietnia 2019 r. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe. Do rocznego stażu pracy jako osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym należy zaliczyć poprzedni okres pracy. Tym samym pracownik od razu nabył prawo do pierwszego 10-dniowego dodatkowego urlopu wypoczynkowego.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
