Mój ojciec pozostawił niewielki spadek. Do spadku powołana zostałam ja i żona ojca, każda z nas otrzymała połowę spadku (ojciec nie zostawił testamentu). Po śmierci ojca okazało się, że na swoim rachunku bankowym uczynił on dyspozycję wypłaty na rzecz żony w kwocie blisko 50 tys. zł. W efekcie tego spadek jest pomniejszony o tę kwotę i de facto żona ojca otrzymała niemal cały jego majątek (inne pozostawione przez ojca rzeczy i prawa mają wartość ok 20 tys. zł). Czy jest to zgodne z prawem?
Zasadniczo wszelkie prawa i obowiązki majątkowe wchodzą do masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu. Do spadku nie należą jednak prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Wynika to z art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.). Przykładem pierwszego wyjątku jest obowiązek alimentacyjny. Po śmierci nie przechodzi on na spadkobierców (dziedziczone są jedynie te raty, które stały się wymagalne za życia spadkodawcy, a które przed śmiercią nie zostały przez niego uregulowane). Natomiast jako przykład drugiego wyjątku można wskazać regulację dotyczącą wspomnianej w pytaniu tzw. bankowej dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.
Posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej. Wynika to z art. 56 ust. 1 Prawa bankowego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876). Kwota wypłaty, bez względu na liczbę wydanych dyspozycji, nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Co istotne, wypłacona w ten sposób kwota nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.
W praktyce można spotkać się ze stanowiskiem, że mimo iż wspomniana dyspozycja nie wchodzi do spadku, to jednak powinna być - podobnie jak darowizna za życia spadkodawcy - doliczana do spadku, przykładowo w razie działu spadku między spadkobiercami ustawowymi, np. małżonkiem i dziećmi (zstępnymi) zmarłego - art. 1039 K.c. Gdyby zatem oprzeć się na tym poglądzie, wówczas Czytelniczka mogłaby domagać się doliczenia kwoty 50 tys. zł wypłaconej żonie ojca i tym samym w wyniku działu spadku otrzymałaby prawa o większej wartości.
Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci może być doliczana do spadku.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
