Zamierzam sporządzić testament, w którym chciałbym zapisać na rzecz przyjaciela mój zabytkowy samochód. W jaki sposób formalnie miałbym to uczynić? Samochód nabyłem w czasie trwania mojego małżeństwa, a więc jego właścicielem jest także moja żona. Czy ta okoliczność stoi na przeszkodzie realizacji moich zamierzeń związanych z zapisem w testamencie?
NIE. Rozrządzenie przedmiotem majątkowym poprzez postanowienie w testamencie, że dana osoba z chwilą otwarcia spadku, tj. śmierci spadkodawcy nabędzie ten przedmiot, umożliwia forma zapisu windykacyjnego. Zapisem tym mogą być objęte przedmioty majątkowe wymienione w art. 9811 § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.) należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt III CZP 46/12).
Jak stanowi art. 9811 § 1 K.c., zapis windykacyjny może być dokonany wyłącznie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, a jego przedmiotem mogą być tylko wybrane, wymienione w art. 9811 § 2 K.c. przedmioty majątkowe lub prawa, między innymi rzecz oznaczona co do tożsamości, za jaką uznać należy zabytkowy samochód, o którym mowa w przedstawionym przez Czytelnika stanie faktycznym. Czytelnik, celem realizacji swoich zamierzeń, powinien zatem zwrócić się do notariusza o sporządzenie testamentu notarialnego, w treści którego zostałby zawarty zapis windykacyjny na rzecz danej osoby.
Jak wskazano, przeszkody dla dopuszczalności zapisu windykacyjnego nie stanowi okoliczność, iż jego przedmiot należy do majątku wspólnego testatora i jego współmałżonka. Wprawdzie z art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 788) wynika, iż w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej żaden z małżonków nie może rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzenia udziałem w całym majątku wspólnym lub w jego poszczególnych składnikach, które w razie ustania wspólności by mu przypadły, jednakże, przepis ten nie ma zastosowania do czynności prawnych na wypadek śmierci. Ponadto, rozrządzenie poprzez zapis windykacyjny nie stanowi rozporządzenia udziałem w przedmiocie majątku wspólnego, ponieważ zapis ten staje się skuteczny dopiero z chwilą otwarcia spadku, tj. śmierci spadkodawcy - małżonka, równoznacznej z ustaniem wspólności majątkowej. Przewidziany w art. 35 K.r.o. cel ochronny nie zostaje zatem w ten sposób naruszony.
Wskutek ustanowienia w testamencie zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem jest rzecz oznaczona co do tożsamości, wchodząca za życia spadkodawcy do jego majątku wspólnego, z chwilą otwarcia spadku zapisobierca windykacyjny nabędzie udział we własności tej rzeczy, chyba że w tej chwili rzecz nie należała do spadkodawcy albo był on zobowiązany do jej zbycia.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
