Rozliczenia związane z ulgą dla młodych

Zwolnienie nazywane ulgą dla młodych funkcjonuje na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych już ponad trzy lata. Pomimo tego, że jest preferencją, z której korzysta szeroki krąg beneficjentów, zasady jej stosowania nadal budzą wątpliwości.

Mam 22 lata i jestem studentem germanistyki. Do swojego utrzymania na studiach dorabiam, prowadząc zajęcia w szkole językowej w ramach umowy zlecenia. Moje przychody z tego tytułu korzystają z ulgi dla młodych. W bieżącym roku akademickim będę także uzyskiwał przychody z umów zlecenia zawieranych na naukę języka z osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Czy przychody z tych umów także będą korzystały z tej ulgi?

NIE. Wskazane w pytaniu przychody z umów zlecenia zawartych przez Czytelnika z osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej należy zakwalifikować do przychodów z tzw. innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof (szerzej na ten temat pisaliśmy w GP nr 21 z 2023 r., na str. 5). Tymczasem zwolnieniem z pdof nazywanym ulgą dla młodych objęte są wyłącznie przychody wprost wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o pdof, czyli ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o pdof, z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej, o której mowa w przepisach ustawy o praktykach absolwenckich, z tytułu odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.) oraz z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Uprawnione do korzystania z tego zwolnienia są osoby uzyskujące wskazane przychody do ukończenia przez nie 26. roku życia, a maksymalną wartość przychodów objętych zwolnieniem wyznacza kwota nieprzekraczająca w roku podatkowym 85.528 zł.

W efekcie poza rodzajami przychodów wymienionymi enumeratywnie w omawianym przepisie żadne inne należności uzyskiwane przez podatników do ukończenia 26. roku życia nie są objęte ulgą. Tymi, które nie mieszczą się w jej zakresie, są m.in. przychody z: umów o dzieło (art. 13 pkt 8 ustawy o pdof), pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14 ustawy o pdof), praw majątkowych (art. 18 ustawy o pdof), zasiłku chorobowego, tzw. prywatnego zlecenia, o którym mowa w pytaniu, oraz stypendium (art. 20 ust. 1 ustawy o pdof). Jednocześnie jednak należności, do których ulga dla młodych nie ma zastosowania, nie mają wpływu na wysokość kwoty przychodów nią objętych.

Z kolei art. 21 ust. 39 ustawy o pdof wskazuje wprost, że przy ustalaniu przychodów podlegających zwolnieniu w ramach ulgi dla młodych nie uwzględnia się przychodów podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie niniejszej ustawy, zwolnionych od podatku dochodowego oraz od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Obydwoje z mężem mamy po 23 lata i jesteśmy osobami pracującymi na tzw. etacie - mąż w pełnym wymiarze, ja na 1/3 etatu. Nasze łączne przychody za ten rok wyniosą około 160.000 zł, z tym że męża około 115.000 zł, a moje około 45.000 zł. Czy w tej sytuacji z niewykorzystanej przeze mnie ulgi dla młodych będzie mógł skorzystać mój mąż?

NIE. Jak już wskazano, wysokość ulgi dla młodych jest limitowana i w skali roku wynosi 85.528 zł. Należy w tym miejscu dodać, że limit ten jest wspólny dla zwolnień z pdof, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 oraz pkt 152-154 ustawy o pdof, czyli jeden łącznie dla ulgi dla młodych, ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ i zerowego PIT dla seniorów.

Co równie ważne, limit zwolnienia w wysokości 85.528 zł przysługuje każdemu podatnikowi osobno niezależnie od tego, czy pozostają oni w związku małżeńskim czy też nie. W efekcie w przypadku małżonków - niezależnie również od sposobu rozliczenia rocznego (indywidualnie lub wspólnie z małżonkiem) - przy spełnianiu pozostałych warunków zastosowania ulgi, każdy z nich ma swój limit zwolnienia. Niewykorzystana przez jednego z małżonków część limitu przychodów z danego roku nie podlega rozliczeniu w ramach limitu przychodów przysługującego drugiemu małżonkowi. Ponadto ta część nie zwiększa limitu przychodów przysługującego (podatnikowi albo małżonkowi) w kolejnych latach, gdyż ulga "nie przechodzi" na następny rok podatkowy (przykład 1).

Jesteśmy rodzicami dwojga dzieci w wieku 2 lata i 4 lata. Głównym źródłem naszego utrzymania jest prywatny najem. Poza tym w 2023 r. żona nie pracuje, natomiast ja uzyskuję przychody z umów zlecenia opodatkowanych według skali podatkowej, które objęte są w całości ulgą dla młodych. Czy w tej sytuacji, z uwagi na to, że za 2023 r. w ogóle nie wystąpi u mnie podatek według skali, będzie mi przysługiwało prawo do ulgi prorodzinnej?

TAK. Gdy kwota przysługującego podatnikowi odliczenia od pdof w ramach ulgi na dzieci, nazywanej również ulgą prorodzinną, jest wyższa od kwoty odliczonej w zeznaniu, to podatnik uprawniony jest do otrzymania tzw. dodatkowego zwrotu z tytułu niewykorzystanej ulgi (art. 27f ust. 8 ustawy o pdof). Taka sytuacja może mieć miejsce - tak jak w przypadku Czytelnika - u podatnika, którego przychody objęte są ulgą dla młodych. Zwrot ten odpowiada różnicy między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym, nie wyższą niż limit dodatkowego zwrotu. Różnica ta nie może jednak przekroczyć sumy zdefiniowanej w art. 27f ust. 9 ustawy o pdof.

Resort finansów w objaśnieniach dotyczących omawianej ulgi wydanych w dniu 30 grudnia 2022 r. stwierdził, że gdy podatnik w roku podatkowym uzyskał przychody objęte ulgą dla młodych, to nawet wówczas, gdy nie uzyska poza nimi żadnych przychodów opodatkowanych według skali podatkowej i w konsekwencji w ogóle nie płaci podatku dochodowego, to i tak ma prawo do dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi na dzieci do wysokości składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, jakie zapłacił z własnych środków od przychodów zwolnionych od podatku w ramach tej ulgi (przykład 2). W tym celu musi jednak złożyć zeznanie podatkowe. Należy bowiem pamiętać, że gdy podatnik w roku podatkowym uzyskuje wyłącznie przychody objęte ulgą, to nie jest zobowiązany do złożenia zeznania.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.)