Zawieszenie działalności na zasadach ogólnych w pdof

W prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby fizyczne bywają różne okresy. Zdarzają się takie, w których przedsiębiorca - z różnych względów - decyduje się zaprzestać jej wykonywania bez przeprowadzania likwidacji firmy, zakładając, że ta przerwa jest tylko czasowa. Instytucja ta, nazywana zawieszeniem działalności gospodarczej, uregulowana jest nie tylko w Prawie przedsiębiorców - wiąże się ona także z preferencjami i obowiązkami przewidzianymi w przepisach dotyczących podatku dochodowego.

Zasady działania w zawieszeniu

Z zawieszenia działalności gospodarczej mogą skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy niezatrudniający pracowników. Jeżeli przedsiębiorca jest wpisany do CEIDG, wówczas może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej, co do zasady, na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.

W okresie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie oznacza to jednak bezwzględnego zakazu wykonywania jakichkolwiek czynności związanych z prowadzeniem firmy. W okresie zawieszenia przedsiębiorca zachowuje bowiem prawo m.in. do:

• wykonywania wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów,
• przyjmowania należności lub regulowania zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
• zbywania własnych środków trwałych i wyposażenia,
• osiągania przychodów finansowych, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Zaliczki na pdof i roczne zeznanie PIT

Przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, opodatkowujących firmowe dochody na zasadach ogólnych (tj. według skali oraz podatkiem liniowym), w okresie trwania zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej ustawodawca zwolnił z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy (w zakresie zawieszonej działalności), w tym zaliczek wpłacanych miesięcznie, kwartalnie, jak również w sposób uproszczony (art. 44 ust. 10 ustawy o pdof - Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.). Przedsiębiorca opodatkowany na zasadach ogólnych zwolniony jest z opłacania zaliczek na podatek niezależnie od osiągania przychodów w okresie zawieszenia. Przychody takie - jak już wskazano - w okresie tym może uzyskiwać m.in. ze sprzedaży środków trwałych i wyposażenia. Może również osiągać przychody finansowe np. z odsetek od środków na rachunkach bankowych lub lokatach utworzonych przy tych rachunkach. Powrót do opłacania zaliczek na podatek dochodowy według zasad wybranych przez danego przedsiębiorcę następuje dopiero po zakończeniu okresu zawieszenia działalności.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie zwalnia jednak przedsiębiorcy z obowiązku składania zeznania rocznego za ten okres oraz ewentualnej zapłaty podatku dochodowego. Bez znaczenia w tej kwestii jest to, czy zawieszenie działalności trwało przez cały rok podatkowy czy tylko przez jego część, a także czy w danym okresie wystąpiły przychody i/lub koszty związane z tą działalnością.

Zatem przedsiębiorca korzystający w prowadzeniu swojej firmy z opodatkowania według zasad ogólnych, który w danym roku podatkowym zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej, składa roczne rozliczenie podatkowe właściwe dla wybranego przez siebie sposobu opodatkowania tej działalności, czyli zeznanie PIT-36 - gdy korzysta ze skali podatkowej i odpowiednio PIT-36L - gdy podlega opodatkowaniu podatkiem liniowym.

Rachunek kosztowy

Przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, pomimo nieprowadzenia jej na bieżąco, wykonując czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia tego źródła przychodów, może ponosić różne wydatki. Obciążenia nimi kosztów podatkowych - o ile mieszczą się one w definicji tego pojęcia - zasadniczo dokonuje w prowadzonych urządzeniach księgowych na bieżąco. Do wydatków ponoszonych w okresie zawieszenia zalicza się m.in.: czynsze, wydatki związane z utrzymaniem i ochroną budynku lub lokalu, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność, a także jego najmem, raty leasingu operacyjnego, abonamenty telefoniczne i za internet, opłaty za rachunki bankowe oraz inne opłaty obowiązkowe, m.in. podatek od nieruchomości oraz opłatę za użytkowanie wieczyste.

Jeżeli chodzi o amortyzację środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, to zasadniczo ona również powinna być na okres zawieszenia działalności gospodarczej zawieszona. W art. 22c pkt 5 ustawy o pdof ustawodawca wskazał bowiem, że amortyzacji nie podlegają m.in. składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Nie podlegają one amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono działalność. Jeżeli zatem przedsiębiorca zawiesił działalność np. 10 kwietnia 2025 r., to za ten miesiąc miał jeszcze prawo naliczyć odpisy amortyzacyjne od tych składników. Natomiast od maja br., aż do wznowienia działalności, nie będzie naliczać odpisów amortyzacyjnych.

Należy jednak zaznaczyć, że przywołany przepis stanowi, iż zakaz amortyzacji dotyczy wyłącznie składników majątku nieużywanych w okresie zawieszenia. To z kolei oznacza, że w odniesieniu do środków trwałych używanych w tym okresie w celu zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów (gdy nie świadczy to o wykonywaniu działalności) podatnik zachowuje prawo do amortyzacji. Takim składnikiem może być np. magazyn, w którym przedsiębiorca będzie przechowywał m.in. towary niesprzedane przed okresem zawieszenia działalności, czy też garaż, w którym przechowuje środki transportu.

Preferencje w rocznych PIT

Zawieszenie działalności gospodarczej nie odbiera osobie wykonującej tę działalność statusu przedsiębiorcy. Stąd w okresie zawieszenia do takiej osoby mają zastosowanie przepisy regulujące opodatkowanie pdof w wybranej przez nią formie, co ma wpływ na określone preferencje możliwe do zastosowania w rozliczeniu rocznym. Jeżeli bowiem przedsiębiorca z zawieszoną działalnością korzysta w niej z opodatkowania podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową, to zasadniczo na gruncie pdof nie może w zeznaniu podatkowym rozliczyć się łącznie z małżonkiem. Wyjątkiem jest sytuacja, w której tzw. liniowiec lub ryczałtowiec miał przez cały rok podatkowy zawieszoną działalność, nie osiągnął z niej żadnych przychodów ani też nie poniósł związanych z nią kosztów. Wówczas osiągnięte w tym samym roku dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej ma prawo - po spełnieniu wszystkich pozostałych ustawowo określonych warunków - rozliczyć w zeznaniu małżeńskim.

Podatnicy z zawieszoną w danym roku działalnością gospodarczą opodatkowaną we wskazanych powyżej formach, składający zerowe PIT-y, mogą również - po spełnieniu pozostałych ustawowych warunków - rozliczyć się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.