Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Wskazówki dla przedsiębiorcy  »   Zasady dochodzenia należności w sądzie
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady dochodzenia należności w sądzie

Gazeta Podatkowa nr 49 (1611) z dnia 21.06.2019
Łukasz Wilmiński

W przypadku gdy kontrahent nie uregulował należności pomimo upływu terminu płatności wskazanego na fakturze i nie zareagował na wysłane mu wezwanie do zapłaty, wierzyciel powinien niezwłocznie podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do sądu lub o wdrożeniu innych metod dochodzenia należności. Wobec podjęcia decyzji o skierowaniu do sądu pozwu o zapłatę wierzyciel powinien pamiętać o wymogach proceduralnych związanych ze złożeniem pozwu, a także o jego należytym opłaceniu oraz rozważyć, czy potrzebny jest udział w sprawie zawodowego pełnomocnika.

Skierowanie do sądu pozwu o zapłatę jest najbardziej typowym sposobem dochodzenia należności w przypadku braku otrzymania terminowej zapłaty. Jest to bowiem czynność zmierzająca wprost do odzyskania należności. Uzyskanie korzystnego wyroku sądowego lub nakazu zapłaty powoduje, że jeśli dłużnik dobrowolnie nie wyegzekwuje należności, sprawa zostanie skierowana do komornika, który rozpocznie egzekucję. Alternatywą dla wszczęcia postępowania sądowego o zapłatę może być np. zawarcie umowy cesji wierzytelności, czy powierzenie sprawy przedsiębiorstwu, które prowadzi działalność gospodarczą w zakresie dochodzenia należności. Jednak decyzja o sposobie dochodzenia należności należy do wierzyciela.

Koszty dochodzenia należności

Część podmiotów działających na rynku krajowym, w tym także przedsiębiorców unika kierowania do sądu spraw przeciw klientom, którzy nie uregulowali wobec nich należności. Decyzję swoją opierają na przekonaniu, iż wiąże się to z wysokimi kosztami w tym m.in. kosztami sądowymi i wynagrodzeniem profesjonalnego pełnomocnika, które mogą powodować, że kierowanie sprawy do sądu będzie nieopłacalne. Takie założenie jest generalnie błędne, bowiem w przypadku wygrania sprawy sądowej, tj. uzyskania korzystnego dla wierzyciela wyroku sądowego lub nakazu zapłaty, sąd nakłada na dłużnika również obowiązek zwrotu kosztów procesu.

W polskiej procedurze cywilnej obowiązuje zasada, iż to przegrywający ponosi koszty procesu. Została ona uregulowana w art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z jego treścią strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Gdy po wydaniu wyroku sprawa zostanie skierowana do komornika, to oprócz należności zasądzonej przez sąd, wierzyciel będzie mógł skierować do egzekucji także pozostałe roszczenia określone w wyroku, w tym odsetki ustawowe za opóźnienie oraz koszty procesu. Jeżeli strona, która wygrała proces była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, sąd w wyroku nakaże także zwrot kosztów jego udziału w sprawie według stawek określonych w przepisach wykonawczych, tj. rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265) i rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800).

Udział pełnomocnika w sprawie

Strona, która decyduje się na skierowanie sprawy do sądu, powinna podjąć decyzję czy będzie sama dbać o swoje interesy, czy zdecyduje się na powierzenie sprawy pełnomocnikowi w osobie radcy prawnego lub adwokata. Udział profesjonalnego pełnomocnika nie jest konieczny i zasadność skorzystania z jego usług zależy przede wszystkim od rodzaju i skomplikowania sprawy. Generalnie to na stronie ciąży obowiązek pokrycia kosztów powierzenia prowadzenia sprawy pełnomocnikowi. Możliwość przyznania stronie pełnomocnika z urzędu występuje, gdy strona jest zwolniona z kosztów sądowych w całości lub w części, a charakter sprawy wymaga udziału w sprawie pełnomocnika.

Wynagrodzenie pełnomocnika

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika jest kwestią umowną, ustalaną przez strony, dlatego nie sposób wskazać ogólnych zasad w zakresie ustalenia wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru. Zarówno wysokość wynagrodzenia za prowadzenie sprawy, jak i zasady jego zapłaty (z góry, po sprawie, prowizja od sukcesu) jest na rynku bardzo zróżnicowana. Dlatego przed powierzeniem sprawy pełnomocnikowi trzeba zastanowić się czy zaproponowane wynagrodzenie jest z punktu widzenia klienta akceptowalne i adekwatne do rodzaju prowadzonej sprawy. Warto pamiętać także, iż umawiając się na powierzenie sprawy zawodowemu pełnomocnikowi, jego wynagrodzenie zależy od rodzaju sprawy, a w sprawach o zapłatę od wielkości dochodzonej kwoty i sądu, który rozpatruje sprawę (stawiennictwo przed sądem może bowiem wiązać się z koniecznością dojazdu). Część pełnomocników, określając stawki za swoją pracę, odwołuje się do rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości, które określają stawki minimalne dla poszczególnych rodzajów spraw. Stawki te obowiązują radców prawnych i adwokatów. Wysokość tych stawek jest bardzo istotna zwłaszcza w sprawach o zapłatę (patrz ramka). Należy bowiem mieć świadomość, iż poza szczególnymi wyjątkami, niezależnie od wysokości wynagrodzenia za prowadzenie sprawy uzgodnionej przez klienta z zawodowym pełnomocnikiem, wydając wyrok lub nakaz zapłaty, sąd zasądzi od przegrywającego jedynie wysokość stawek minimalnych określonych w przywołanych rozporządzeniach. Jeżeli zatem klient zdecydował się na skorzystanie z usług pełnomocnika, którego stawka przekracza wysokość stawki minimalnej określonej w rozporządzeniu, to różnica ta obciąża klienta. Stawki obliczane są od wartości przedmiotu sporu, a więc wysokości roszczenia bez odsetek i kosztów procesu.

Koszty procesu

Skierowanie sprawy do sądu wiąże się również z koniecznością uiszczenia opłaty od pozwu. Wyjątkiem jest sytuacja zwolnienia od kosztów sądowych. Jednak dotyczy ona sytuacji wyjątkowych, gdy strona nie jest w stanie ponieść kosztów procesu bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny, a przedsiębiorcy dochodzący należności w sądzie zobowiązani są, co do zasady, do uiszczenia opłaty. Opłatę można uiścić na konto bankowe sądu, a potwierdzenie uiszczenia opłaty dołącza się do pozwu.

Wysokość opłat w sprawach o zapłatę uregulowana jest w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Generalnie zasada uiszczania kosztów procesu w sprawach o zapłatę (czyli roszczeniach majątkowych) opiera się na założeniu, że strona uiszcza opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu. Jeżeli więc nie zachodzi przypadek szczególny, opłata od pozwu ma charakter stosunkowy (przykład). Istnieją jednak wyjątki uregulowane w ustawie, gdy z uwagi na szczególny tryb, w jakim rozpoznawana ma być sprawa, opłata od pozwu jest niższa. W przypadku postępowań nakazowych lub elektronicznego postępowania upominawczego przed sądem elektronicznym opłata od pozwu wynosi jedną czwartą normalnej opłaty, tj. 1,25%.

Przedsiębiorcy dochodzący swoich roszczeń na podstawie zawartych umów powinni mieć świadomość, iż tego rodzaju spory mogą być rozpoznawane przez sąd w tzw. postępowaniu uproszczonym. W tym przypadku wysokość opłaty jest zależna od wysokości WPS i wynosi ona:

1) do 2.000 zł - 30 zł,

2) ponad 2.000 zł do 5.000 zł - 100 zł,

3) ponad 5.000 zł do 7.500 zł - 250 zł,

4) ponad 7.500 zł - 300 zł.

Elementy pozwu

Składając pozew do sądu, należy pamiętać, iż powinien on posiadać wymogi pisma procesowego, a zatem jak wynika z art. 126 § 1 K.p.c. zawierać:

  • oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
     
  • oznaczenie rodzaju pisma,
     
  • osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności,
     
  • podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
     
  • wymienienie załączników.

Dodatkowo, jako że pozew jest pierwszym pismem składanym w sprawie, należy w nim zawrzeć: oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG, adres do korespondencji wpisany do tej ewidencji, oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron. Ponadto pozew powinien zawierać numer PESEL lub NIP powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Są to wymogi formalne, które powinny być zawarte w każdym pozwie. Jeśli chodzi o treść pozwu, to musi on zawierać dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna. Zatem należy określić, czego strona żąda w sprawie, np. zapłaty kwoty 5.000 zł. Obecnie obowiązkiem ustawowym przy sporządzaniu pozwu jest także oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia. W sprawach o zapłatę brak określenia momentu wymagalności roszczenia stanowi więc brak formalny pozwu. Ustalenie momentu wymagalności roszczenia świadczenia stwierdzonego fakturą lub rachunkiem nie jest skomplikowane i przypada zazwyczaj dzień po upływie terminu płatności. Oprócz tego w pozwie należy przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie, a zatem uzasadnić składane żądanie. W sprawach o zapłatę sprowadza się to do zwięzłego opisania zawarcia umowy, wykonania świadczenia wynikającego z umowy, doręczenia kontrahentowi faktury lub rachunku i braku zapłaty w terminie. Istotnym elementem pozwu jest także informacja, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Brak wskazania tej okoliczności w pozwie również stanowi brak formalny uniemożliwiający rozpoznanie sprawy. Chociaż praktyka sądowa w zakresie wykonania tego obowiązku może się różnić, to zazwyczaj obowiązek ten jest spełniony, jeżeli strona wskaże, czy prowadziła rozmowy na temat polubownego zakończenia sporu lub poinformuje, że pozwany nie zareagował na wezwanie do zapłaty, dlatego nie były prowadzone tego rodzaju rozmowy.

Złożenie pozwu

Pozew wraz z załącznikami i odpisem pozwu dla każdej ze stron oraz dowodem uiszczenia opłaty od pozwu składa się do sądu miejscowo właściwego. Z zasad ogólnych wynika, iż sądem właściwym dla rozpoznania sprawy, jest sąd miejscowo właściwy dla pozwanego, a więc sąd jego miejsca zamieszkania lub siedziby. Przy czym z przepisów K.p.c. wynika możliwość złożenia pozwu do innego sądu, np. sądu miejsca wykonania umowy, bazując na przepisach o tzw. właściwości przemiennej.

Po złożeniu pozwu sąd sprawdza go pod kątem formalnym, a w razie wystąpienia w nim braków formalnych wzywa powoda do ich uzupełnienia. W przeciwnym razie podejmuje dalsze czynności procesowe i doręcza pozew pozwanemu, a jeżeli istnieją ku temu przesłanki, wydaje nakaz zapłaty.

Wysokość stawek minimalnych zawodowych pełnomocników
Wartość przedmiotu sporu stawka
w wyroku
stawka
w nakazie
zapłaty
do 500 zł 90 zł 60 zł
powyżej 500 zł do 1.500 zł 270 zł 180 zł
powyżej 1.500 zł do 5.000 zł 900 zł 600 zł
powyżej 5.000 zł do 10.000 zł 1.800 zł 1.200 zł
powyżej 10.000 zł do 50.000 zł 3.600 zł 2.400 zł
powyżej 50.000 zł do 200.000 zł 5.400 zł 3.600 zł
powyżej 200.000 zł do 2.000.000 zł 10.800 zł 7.200 zł
powyżej 2.000.000 zł do 5.000.000 zł 15.000 zł 7.200 zł
powyżej 5.000.000 zł 25.000 zł 7.200 zł

Przykład

Przedsiębiorca dochodzi od kontrahenta zapłaty kary umownej w kwocie 100.000 zł. Nie dysponuje dokumentami pozwalającymi na rozpoznanie sprawy w trybie nakazowym ani w postępowaniach szczególnych, zatem uiszcza stosunkową opłatę od pozwu w wysokości 5% wartość przedmiotu sporu.

Wartość przedmiotu sporu wynosi 5.000 zł, tj. 100.000 zł × 5%.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1360 ze zm.)

Ustawa z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 785)

Wskazówki dla przedsiębiorcy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.