Wybrane wyjaśnienia Min. Fin. dotyczące badania sprawozdań finansowych

Podpisanie umowy o badanie powinno nastąpić w terminie umożliwiającym audytorowi (biegłemu rewidentowi) udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.

Wideopomocniki

Podpisanie umowy o badanie sprawozdania finansowego

W praktyce zakres problemów i wątpliwości, jakie mogą wystąpić przy podpisaniu ww. umów, może być oczywiście szerszy. Często nie sposób przewidzieć, jaka sytuacja będzie dotyczyła danej jednostki.

Wyjaśnienia z zakresu tych zagadnień można odnaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl), a także na stronie Polskiej Izby Biegłych Rewidentów (www.pibr.org.pl). Wybrane spośród nich przedstawiamy poniżej.

"Kto jest uprawniony, w imieniu jednostki, do podpisania umowy z firmą audytorską o badanie sprawozdania finansowego?

Zgodnie z art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości, wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej, zaś kierownik jednostki nie może dokonać takiego wyboru. Natomiast ust. 5 powołanego artykułu nakłada na kierownika jednostki obowiązek zawarcia z firmą audytorską umowy o badanie sprawozdania finansowego w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.

Z kolei art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości zawiera definicję kierownika jednostki, wskazując, że pod pojęciem tym rozumie się członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy - członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej - wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę; do osób wykonujących wolne zawody przepis ten stosuje się odpowiednio. Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

Powołana definicja kierownika jednostki nie reguluje jednak zasad podpisywania dokumentów ani reprezentacji jednostki na zewnątrz dlatego też, w ocenie Ministerstwa Finansów, można uznać, że umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana przez zarząd zgodnie z obowiązującymi w jednostce zasadami reprezentacji.

Za interpretacją taką przemawia wykładnia systemowa ustawy, gdyż w innym przypadku, gdy ustawodawca chciał uregulować zasady podpisywania dokumentów, tak jak np. w art. 52 ust. 2 ustawy (o rachunkowości - przyp. red.), przy podpisywaniu sprawozdania finansowego, wskazał wyraźnie osoby zobowiązane do ich podpisania: "osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu." Przesądził zatem, że w przypadku wieloosobowego zarządu zobowiązani do podpisania sprawozdania finansowego są wszyscy jego członkowie.

A contrario można zatem wywieść, że w przypadku zawarcia umowy o badanie sprawozdania finansowego, gdzie ustawodawca wskazał podmiot zobowiązany do zawarcia umowy, ale nie przesądził, kto jest zobowiązany do jej podpisania można uznać, że podpisanie umowy może nastąpić zgodnie z obowiązującymi w jednostce zasadami reprezentacji, a zatem nie musi być podpisana przez wszystkich członków organu. W ocenie Ministerstwa Finansów należy jednak zastrzec, że z uwagi na literalne brzmienie art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy interpretacja gramatyczna, zgodnie z którą w przypadku wieloosobowego organu zarządzającego umowa powinna być zawarta przez wszystkich członków tego organu, jest również dopuszczalna i można znaleźć argumenty na jej poparcie. Niemniej jednak Ministerstwo Finansów przychyla się raczej do pierwszego z powyższych rozwiązań."

"Czy spółka komandytowo-akcyjna ma obowiązek poddawać swoje sprawozdania finansowe badaniu przez biegłego rewidenta?

Roczne sprawozdanie finansowe kontynuującej działalność spółki komandytowo-akcyjnej podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, jeżeli stosownie do postanowień przepisu art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, spółka ta w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniła co najmniej dwa z następujących warunków:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,
• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro."

"(...) W jaki sposób przekazać sprawozdanie finansowe w postaci elektronicznej do badania przez biegłego rewidenta?

Ministerstwo Finansów nie ingeruje i nie narzuca jednostkom zobowiązanym do sporządzania sprawozdań finansowych w postaci elektronicznej sposobu przekazania sprawozdania do biegłego rewidenta, w celu przeprowadzenia badania. Zważywszy jednak na elektroniczną postać sporządzonego sprawozdania finansowego przekazanie sprawozdania do badania powinno nastąpić z wykorzystaniem informatycznych nośników danych bądź elektronicznych kanałów komunikacji. (...)

Czy w przypadku niezachowania przez badaną jednostkę elektronicznego ustawowego formatu sprawozdania finansowego, biegły rewident może wydać opinię o rocznym sprawozdaniu finansowym?

Nie, biegły rewident nie wyraża opinii o sprawozdaniu finansowym, które nie jest sporządzone zgodnie z wymaganiami ustawy o rachunkowości.

Przepisy ustawy o rachunkowości przewidują wyłącznie formę elektroniczną sprawozdania finansowego (art. 45 ust. 1f). Dodatkowo dla jednostek wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS obowiązek sporządzania tego sprawozdania w odpowiedniej strukturze logicznej oraz formacie (art. 45 ust. 1g) udostępnionych w BIP MF. Natomiast emitenci, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym oraz jednostki niebędące emitentami sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR i które wybiorą taką opcję - stosują format ESEF. (...)

Czy biegły rewident może zbadać roczne sprawozdanie finansowe jednostki wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS, które nie jest sporządzone w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych w BIP MF lub w formacie XHTML?

Nie, biegły rewident nie może zbadać takich sprawozdań finansowych, gdyż sprawozdania finansowe muszą być sporządzone w wymaganej przepisami ustawie o rachunkowości (UoR) strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych w BIP MF lub w formacie XHTML.

Jednostki wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS sporządzają sprawozdania finansowe w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych w BIP MF, tj. formacie XML https://www.gov.pl/web/kas/struktury-e-sprawozdan (art. 45 ust. 1f i 1g UoR).

Począwszy od 1 stycznia 2021 r.:

• emitenci papierów wartościowych, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, sporządzają sprawozdania finansowe w formacie XHTML (art. 45 ust. 1ga UoR),
• jednostki niebędące emitentami stosujące MSR, sporządzają sprawozdania finansowe w formacie XHTML lub innym formacie przeszukiwalnym (art. 45 ust. 1h i art. 63c ust. 2d pkt 1 UoR). (...)"