1) Pracownik legitymujący się 20-letnim stażem zakładowym wkrótce zamierza przejść na emeryturę. Jakie dokumenty powinien przedłożyć pracodawcy aby rozwiązać umowę i jaką podać w nich datę ustania stosunku pracy - ostatni dzień pracy, czy następny dzień kalendarzowy?
Ubezpieczonemu, co do zasady w wieku 60 lat - kobieta i 65 lat - mężczyzna, przysługuje emerytura (art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej). W celu jej pobierania uprawniony pozostający w stosunku pracy jest zobowiązany złożyć w ZUS odpowiednie dokumenty oraz rozwiązać stosunek pracy. Prawo do emerytury ulega bowiem zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego (art. 103a ustawy emerytalnej).
Rozwiązanie stosunku pracy w omawianych okolicznościach z reguły następuje:
W obydwu przypadkach pracownik musi podjąć określone kroki, tj. w pierwszym - złożyć ofertę rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron, która jednak może być przez pracodawcę odrzucona, a w drugim - złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu, które gwarantuje rozwiązanie umowy (nie wymaga uzyskania zgody adresata), jednak następuje dopiero po upływie określonego czasu.
Przypominamy, że okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
Jeżeli pracownik z pytania zdecyduje się na rozwiązanie umowy o pracę w trybie porozumienia stron, to oferta może być złożona nawet ustnie, choć rekomendowana jest forma pisemna, która przykładowo mogłaby brzmieć: "W związku z zamiarem przejścia na emeryturę proszę o rozwiązanie z dniem 10 lutego 2023 r. za porozumieniem stron umowy o pracę zawartej 1 stycznia 2003 r.". Taki dokument może zostać opatrzony podpisaną przez pracodawcę adnotacją "wyrażam zgodę" lub "nie wyrażam zgody" i staje się wówczas dowodem na przyjęcie bądź odrzucenie oferty. Strony mogą też dojść do porozumienia podczas "zwykłej" rozmowy, dokumentując je zgodnym oświadczeniem w rodzaju: "Strony zgodnie postanawiają, że z dniem 10 lutego 2023 r. ulega rozwiązaniu umowa o pracę zawarta w dniu 1 stycznia 2003 r. pomiędzy PPH ABC Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, ul. Długa 100 a Janem Kowalskim zamieszkałym w Poznaniu przy ul. Wiśniowej 10/10.".
Zwracamy uwagę! Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia (art. 111 § 1 K.c. w zw. z art. 300 K.p.). Nie ma zatem przeszkód, aby ostatni dzień efektywnej pracy był jednocześnie dniem zakończenia stosunku pracy.
Jeżeli pracodawca nie wyrazi zgody na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, pracownikowi pozostanie złożenie wypowiedzenia o przykładowej treści: "Rozwiązuję umowę o pracę zawartą w dniu 1 stycznia 2003 r., z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia.". Gdyby oświadczenie o takiej treści zostało złożone pracodawcy przykładowo w lutym 2023 r., to umowa uległaby rozwiązaniu z dniem 31 maja 2023 r. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 23 marca 1978 r. (sygn. akt I PRN 24/78, OSNC 1978/11/214), okresy wypowiedzenia mają charakter okresów sztywnych i wypowiedzenie staje się wiążące dla drugiej strony od dnia rozpoczęcia biegu obowiązującego okresu wypowiedzenia liczonego w taki sposób, aby ostatni dzień ustawowego okresu wypowiedzenia przypadał na datę określoną przez wypowiadającego, jako dzień zakończenia stosunku pracy. Dzień ten przypadać powinien na termin określony w art. 30 § 21 K.p., czyli w przypadku gdy obejmuje miesiąc albo jego wielokrotność na ostatni dzień miesiąca.
2) W jakiej wysokości pracownikowi z pytania pierwszego będzie przysługiwała odprawa emerytalna? W jakim terminie należy ją wypłacić?
Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 921 § 1 K.p.). Staż pracy nie ma wpływu na wysokość tego świadczenia, chyba że odmiennie stanowi wewnętrzne prawo pracodawcy (układ zbiorowy, regulamin) albo umowa o pracę lub też pracownik należy do grupy objętej tzw. pragmatykami zawodowymi (np. ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, Dz. U. z 2022 r. poz. 530), które uzależniają je od stażu uprawnionego. Pracownik, który otrzymał odprawę emerytalno-rentową, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 921 § 2 K.p.).
Wypłata odprawy emerytalnej powinna nastąpić w dniu rozwiązania stosunku pracy.
3) Czy osobę, o której mowa w poprzednich pytaniach, możemy za jakiś czas ponownie zatrudnić?
Tak. Zgodnie z podstawową zasadą prawa pracy, każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Co do zasady, nikomu nie można zabronić wykonywania zawodu (art. 10 § 1 K.p.). Co istotne, w przypadku emeryta, który osiągnął powszechny wiek emerytalny (60 lat - kobieta, 65 lat - mężczyzna), ZUS ani nie zmniejszy, ani nie zawiesi pobieranego świadczenia bez względu na wysokość osiąganego przychodu. Przepisy dotyczące zawieszenia świadczenia emerytalnego nie dotyczą tych osób (art. 103 ust. 2 ustawy emerytalnej).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
