Z dniem 1 stycznia 2025 r. do systemu powszechnego, rolniczego, a także przewidzianego dla służb mundurowych zostaną wprowadzone nowe reguły umożliwiające zbieg prawa do renty rodzinnej nabytej przez wdowę lub wdowca z uprawnieniami do innych świadczeń emerytalno-rentowych wskazanych przez ustawodawcę. Choć prawo do świadczeń w zbiegu i ich wypłata możliwa jest od 1 lipca 2025 r., to już od 1 stycznia 2025 r. będzie można składać wnioski o jego ustalenie.
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Jeśli chodzi o członków rodziny uprawnionych do renty rodzinnej, to jest to m.in. małżonek, a więc wdowa lub wdowiec.
Wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania wymienionych dzieci, wnuków lub rodzeństwa. Te podstawowe zasady dotyczące nabywania prawa do renty rodzinnej przez wdowę są analogiczne dla wdowca. Określa je art. 65, art. 70 ust. 1-2 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631), zwanej ustawą emerytalną.
Zdarza się, że osoby uprawnione spełniają warunki do nabycia prawa do więcej niż jednego świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym. Ustalając zasady ich wypłaty, ustawodawca wskazał, że w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie emerytalnej wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Z dniem 1 stycznia 2025 r. zasadę tę wskazaną w art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej należy stosować z uwzględnieniem art. 95a tej ustawy dodanym przez ustawę z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1243). Za sprawą tej ustawy wdowa/wdowiec mając prawo do:
może wybrać, żeby ZUS wypłacał:
Przy czym, jeśli osoba uprawniona wybierze 100% renty rodzinnej i ma przyznane prawo do emerytury i okresowej emerytury kapitałowej, wówczas ZUS wypłaci 15% przysługującej emerytury z FUS i 15% okresowej emerytury kapitałowej. Ponadto, jeżeli wdowa lub wdowiec ma prawo do renty rodzinnej oraz jednocześnie prawo do emerytury i do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, to osobie takiej organ rentowy wypłaci:
Przy czym 15% wskaźnik świadczenia możliwego do wypłaty będzie obowiązywał od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r., a od 1 stycznia 2027 r. będzie istniała możliwość otrzymania nie 15%, a 25% wymienionego świadczenia. Aby jednak osoba uprawniona nabyła prawo do wypłaty należnych jej świadczeń w zbiegu, musi ona spełnić ustawowe warunki wskazane w art. 95a ust. 2 i ust. 6-8 ustawy emerytalnej (patrz ramka).
|
Osoba uprawniona do renty rodzinnej i np. do emerytury ma prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu, w przypadku:
Prawo do wypłaty świadczeń łącznie z rentą rodzinną ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną. Suma świadczeń wypłacanych łącznie z rentą rodzinną nie może przekroczyć 3-krotności najniższej emerytury. Do tego limitu organ wliczy także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz inne niż jednorazowe świadczenia i dodatki wypłacane na podstawie ustawy emerytalnej lub odrębnych przepisów wraz ze świadczeniami wskazanymi w art. 95a ust. 1 i ust. 10 ustawy emerytalnej. |
Postępowanie w sprawie nabycia prawa do renty wdowiej będzie postępowaniem wnioskowym. Jak podaje ZUS na swojej stronie internetowej www.zus.pl, będzie to specjalnie przygotowany do tego celu formularz ERWD.
Prawo do świadczeń w zbiegu i ich wypłaty lub wyłącznie ich wypłaty, na wskazanych wcześniej zasadach powstaje nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r. Osoby, które spełniają warunki do wypłaty omawianych świadczeń, mogą składać wnioski o ustalenie ich zbiegu od 1 stycznia 2025 r. W przypadku wniosków złożonych do 31 lipca 2025 r. prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu powstanie od 1 lipca 2025 r.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
