Od 1 października 1997 r. Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska SPZOZ zatrudnia pracownika na stanowisku referenta, który wcześniej pełnił zawodową służbę wojskową, zakończoną 30 września 1997 r. przejściem na emeryturę, w związku z czym otrzymał odprawę emerytalną. Z końcem 2020 r. zamierza on rozwiązać umowę o pracę i złożyć do ZUS dokumenty o wypłatę emerytury "cywilnej". Czy w takim przypadku obecny pracodawca musi wypłacić odprawę emerytalną?
Tak, pracodawca ma obowiązek wypłacić odprawę emerytalną, jeśli pracownik mający jednocześnie status emeryta wojskowego przejdzie na emeryturę "cywilną".
Zawodowa służba wojskowa to stosunek służbowy, a nie stosunek pracy, co oznacza, że żołnierz zawodowy nie jest pracownikiem. Tym samym odprawa, do jakiej ma prawo w razie zwolnienia ze służby (bez względu na przyczynę) nie jest odprawą emerytalną przysługującą ze stosunku pracy. Przepisy art. 84 i 94 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 860), dalej ustawy o żołnierzach zawodowych nie pozwalają nadać jej takiego charakteru, nawet jeśli żołnierz odchodzi ze służby na emeryturę. Jest ona swoistą gratyfikacją za czas pełnienia służby. Uzyskanie tej odprawy nie wyłącza zatem uprawnienia do odprawy emerytalnej na podstawie art. 921 K.p. albo przepisów szczególnych. To interpretacja zawarta m.in. z wyrokach Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2015 r. (sygn. akt I PK 1/15), Sądu Okręgowego w Warszawie z 29 maja 2018 r. (sygn. akt XXI Pa 64/18) oraz Sądu Rejonowego w Sanoku z 28 marca 2019 r. (sygn. akt IV P 92/18).
Zwracamy uwagę! Odprawa przysługująca żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej jest uprawnieniem jednorazowym, co wyłącza wielokrotność jej przyznawania (por. m.in. wyroki NSA z 11 lutego 2014 r., sygn. akt I OSK 2952/12 i WSA w Poznaniu z 18 stycznia 2012 r., sygn. akt IV SA/Po 1125/11). Podobny charakter ma odprawa emerytalna należna ze stosunku pracy, czyli pracownik, który ją raz otrzymał, nie uzyska jej ponownie (por. m.in. uzasadnienie wyroku SN z 20 sierpnia 2008 r., sygn. akt I PK 13/08, OSNP 2010/1-2/7). Zasada jednorazowości nie wyklucza jednak uprawnienia do odpraw z różnych tytułów (jak w opisanej przez Czytelnika sytuacji) ani do otrzymania odprawy emerytalnej na mocy pragmatyki służbowej lub po wcześniej wypłaconej odprawie rentowej na podstawie przepisów porozumienia zbiorowego (por. uzasadnienie uchwały SN w składzie 7 sędziów z 29 sierpnia 2019 r., sygn. akt III PZP 3/19, OSNP 2020/4/32).
W kontekście pytania ważna jest także ustawa o działalności leczniczej. Według art. 37 ust. 6 i 7 tego aktu prawnego, do podmiotów leczniczych w formie jednostki budżetowej utworzonych przez Ministra Obrony Narodowej oraz jednostek wojskowych stosuje się odpowiednio jego regulacje z uwzględnieniem ustawy o żołnierzach zawodowych. Jednak samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (SPZOZ), o jakim pisze Czytelnik, nie jest objęty dyspozycją tych przepisów. Wojskowy SPZOZ jest bowiem odrębną formą organizacyjną (art. 50a i art. 83 ustawy o działalności leczniczej). W takim razie jego pracownikowi, który przechodzi na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przysługuje, zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, jednorazowa odprawa w wysokości:
Ustalanie okresów uprawniających do odprawy oraz szczegółowe zasady ich obliczania i wypłacania powinny regulować przepisy o wynagrodzeniu obowiązujące w danym SPZOZ (art. 64 ustawy o działalności leczniczej).
Pracownik SPZOZ, który otrzymał odprawę emerytalno-rentową na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
