Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Gratyfikacje finansowe dla osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Gratyfikacje finansowe dla osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 22 (496) z dnia 10.11.2019

Pracownica w listopadzie br. ukończy 60 lat i przejdzie na emeryturę. Przez 17 lat pracowała w szczególnych warunkach. Czy z tytułu tej pracy przysługują jej dodatkowe korzyści? 

Ubezpieczonym wykonującym pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, oprócz wcześniejszego przejścia na emeryturę, ustawodawca wprowadził gratyfikacje finansowe omówione na kolejnych stronach.

Rekompensata za przejście na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym

Osobom, które w wyniku zmiany przepisów nie mogły skorzystać z wcześniejszego przejścia na emeryturę przysługuje rekompensata doliczana do kapitału początkowego.

Celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Prawo do uzyskania rekompensaty przysługuje osobie urodzonej po 1948 r., która przed 1 stycznia 2009 r. pracowała przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2008 r. (art. 32 i 33 ustawy emerytalnej) i wystąpiła z wnioskiem o przyznanie prawa do powszechnej emerytury. Przy ustalaniu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą zostać uwzględnione jedynie okresy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie zostaną natomiast zaliczone okresy niewykonywania pracy, za które wypłacono wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Ważne: Rekompensata nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do emerytury pomostowej albo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wysokość rekompensaty uzależniona jest m.in. od:

  • udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych wymienionych w ustawie emerytalnej i osiągniętych przed dniem 1 stycznia 2009 r.,
     
  • długości okresu wykonywania przed dniem 1 stycznia 2009 r. pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
     
  • obniżonego wieku emerytalnego określonego dla danego rodzaju pracy,
     
  • wieku osoby ubiegającej się o rekompensatę, ukończonego na dzień 31 grudnia 2008 r.

Rekompensatę oblicza się według następującego wzoru:

R = 64,32 x K x X

gdzie:

  • K - oznacza kwotę emerytury "hipotetycznej" obliczonej w decyzji o ustaleniu kapitału początkowego,
     
  • X - współczynnik, który określa jaką część wymogów do wcześniejszej emerytury ubezpieczony spełnił do 31 grudnia 2008 r.

Współczynnik X jest obliczany w następujący sposób:

  • porównuje się okres składkowy i nieskładkowy udowodniony na dzień 31 grudnia 2008 r. w stosunku do wymaganych 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn, następnie
     
  • ustala się stosunek faktycznie przepracowanych lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w stosunku do wymaganych 15 lat, dalej
     
  • wiek ubezpieczonego ustalony na dzień 31 grudnia 2008 r. pomniejszony o 18 lat dzieli się przez obniżony wiek emerytalny również pomniejszony o 18 lat.

Tak ustalone wartości mnoży się i z ustalonego iloczynu wyciąga pierwiastek sześcienny.

Rekompensata nie jest samodzielnym świadczeniem pieniężnym. Jest to dodatek do kapitału początkowego i w konsekwencji podwyższa podstawę obliczenia emerytury. Rekompensata wraz z kapitałem początkowym podlega przysługującym waloryzacjom.

Podwyższenie stażu składkowego za wcześniejsze przejście na emeryturę

Osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura w obniżonym wieku (w zależności od rodzaju wykonywanych prac), jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r. spełniały następujące warunki:

  • posiadały okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wymiarze wymaganym w ustawie emerytalnej (np. 10 lub 15 lat),
     
  • posiadały okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn,
     
  • nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Tak stanowi art. 184 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 185 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób, które prawo do emerytury nabędą w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy powszechnym wiekiem emerytalnym a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę. Oznacza to, że przebyty przed 1999 r. okres składkowy powiększa się o lata nieprzepracowane między niższym a powszechnym wiekiem emerytalnym.

Przykład

Od 1 listopada 2019 r. ZUS przyznał prawo do emerytury 62-letniemu mężczyźnie. Wnioskodawca udowodnił staż składkowy i nieskładkowy w wymiarze 41 lat i 8 miesięcy, w tym 18 lat pracy w szczególnych warunkach przypadającej do końca 1998 r. W związku z powyższym zainteresowanemu przysługuje prawo do zwiększenia kapitału początkowego. Do 31 grudnia 1998 r. mężczyzna udowodnił 22 lata, 6 miesięcy okresów składkowych. Zatem staż składkowy zostanie zwiększony o 3 lata (65 lat - 62 lata) i wyniesie 25 lat, 6 miesięcy.


Okresy składkowe dodawane do kapitału początkowego ustala się z dokładnością do pełnego miesiąca.

Przykład

Mężczyzna, o którym mowa w poprzednim przykładzie, złożył wniosek o emeryturę w lutym 2019 r., czyli o 9 miesięcy wcześniej. ZUS przyznał prawo do emerytury wcześniejszej od 1 lutego 2019 r., tj. w wieku 61 lat i 3 miesięcy. Staż składkowy został więc zwiększony o 3 lata, 9 miesięcy, wynosząc 26 lat, 3 miesiące.


Prawo do zwiększenia stażu składkowego przysługuje tylko osobom, które przeszły na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym na zasadach ustalonych w art. 184 ustawy emerytalnej. Zatem w sytuacji, gdy emeryt po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego wystąpi o przyznanie emerytury powszechnej, utraci to zwiększenie.

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.