Koszty opracowania wniosku o wydanie opinii o celowości inwestycji w sektorze zdrowia

Szpital planuje realizację inwestycji "Przebudowa oddziału ginekologiczno--położniczego". W tym celu konieczne było opracowanie wniosku o wydanie opinii o celowości inwestycji (w systemie IOWISZ). Wniosek przygotowała firma zewnętrzna. Czy faktura za przygotowanie wniosku może zwiększyć wartość środka trwałego, czy powinna być zaksięgowana bezpośrednio w koszty szpitala?

Zgodnie z art. 95d ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.), podmioty wykonujące działalność leczniczą, zamierzające wykonywać działalność leczniczą oraz zamierzające utworzyć podmiot leczniczy, występują z wnioskiem do wojewody albo ministra właściwego do spraw zdrowia o wydanie opinii o celowości inwestycji:

1) polegającej na utworzeniu na obszarze województwa:

a) nowego podmiotu leczniczego,

b) nowych jednostek lub komórek organizacyjnych zakładu leczniczego podmiotu leczniczego,

2) innej niż inwestycja określona w pkt 1, dotyczącej wykonywania działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych

- której wartość kosztorysowa na dzień złożenia wniosku przekracza 2 mln zł.

Wniosek o wydanie opinii dotyczy inwestycji, której części tworzą komplementarną całość i są niezbędne do prawidłowego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Z kolei przez inną inwestycję, o której mowa w art. 95d ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, rozumie się roboty budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy Prawo budowlane lub wyposażenie zakładu leczniczego podmiotu leczniczego, jeżeli działania te stanowią główny cel tej inwestycji (por. art. 95d ust. 1a i 1b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Wniosek o wydanie opinii o celowości inwestycji składa się do organu wydającego opinię w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym za pośrednictwem Instrumentu Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia (IOWISZ).

Z pytania wynika, iż szpital planuje realizację inwestycji polegającej na przebudowie jednego z oddziałów. Dla celów rachunkowych będzie to ulepszenie środka trwałego. W świetle art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości, ulepszenie środka trwałego ma bowiem miejsce, gdy w wyniku przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji wartość użytkowa tego środka trwałego przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami. Koszty takiego ulepszenia zwiększają wartość początkową środka trwałego w miesiącu, w którym ulepszenie ukończono. Zakres kosztów ulepszenia środka trwałego, wykonanego siłami obcymi lub własnymi, jest przy tym taki sam jak zakres kosztów składających się na wartość początkową środka trwałego, którą stanowi odpowiednio cena jego nabycia lub koszt wytworzenia.

Zagadnienie ustalania ceny nabycia lub kosztu wytworzenia na potrzeby wyceny wartości początkowej środka trwałego szczegółowo opisuje Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11). W myśl pkt 6.6 tego standardu, cena nabycia i (lub) koszt wytworzenia, w tym koszty finansowania zewnętrznego stanowiące wartość początkową środka trwałego obejmują ogół kosztów pozostających w związku przyczynowo-skutkowym z jego pozyskaniem, w tym budową, poniesionych od dnia podjęcia udokumentowanej decyzji o pozyskaniu środka trwałego, w tym od dnia udokumentowanego rozpoczęcia jego budowy do dnia udokumentowanego przyjęcia go do użytkowania. Ustalenie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środka trwałego wymaga więc określenia dnia podjęcia udokumentowanej decyzji o jego pozyskaniu, w tym dnia udokumentowanego rozpoczęcia jego budowy. Dla określenia tego dnia można przyjąć kryteria wskazane w pkt 4.3 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 8 "Działalność deweloperska". Przykładowo może to być dzień podjęcia udokumentowanych działań zmierzających do uzyskania pozwolenia na budowę, dokonywania tzw. uzgodnień, realizacji prac geodezyjnych lub architektonicznych itp. Nakłady, które poniesiono przed dniem udokumentowanego rozpoczęcia budowy środka trwałego (np. na analizę i ocenę opłacalności nabycia lub budowy, w tym studium rynkowego, technologicznego, ekonomicznego), stanowią koszty okresu ich poniesienia. Nie ujmuje się ich w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia (wartości początkowej) środka trwałego. Dzieje się tak bez względu na to, czy nakłady te prowadzą do podjęcia decyzji o nabyciu, w tym rozpoczęciu budowy środka trwałego (np. w wyniku pozytywnej oceny opłacalności), czy rezygnacji z takiego zamiaru. Podobnie nie stanowią elementu ceny nabycia lub kosztu wytworzenia nakłady poniesione na rozpoznanie, ocenę i wybór określonego wariantu budowy środka trwałego także wtedy, gdy jeden z tych wariantów zostanie ostatecznie przyjęty do realizacji (por. pkt 6.40 KSR nr 11). W wartości początkowej środka trwałego ujmuje się natomiast nakłady związane przyczynowo-skutkowo z jego budową poniesione od dnia udokumentowanego rozpoczęcia tej budowy. Dotyczy to również nakładów na opracowanie analiz, opinii, studiów technicznych czy oceny wariantu realizacji budowy, które zostały poniesione po dniu udokumentowanego rozpoczęcia budowy (por. pkt 6.41 KSR nr 11).

Biorąc pod uwagę, iż z wnioskiem o wydanie opinii o celowości inwestycji pytający szpital występuje przed dniem udokumentowanego rozpoczęcia inwestycji (przeprowadzenia ulepszenia), to - naszym zdaniem - wydatek poniesiony na przygotowanie takiego wniosku nie powinien zwiększać wartości początkowej środka trwałego. Otrzymaną fakturę za przygotowanie wniosku o wydanie opinii o celowości inwestycji wskazane jest odnieść w księgach rachunkowych w ciężar kosztów działalności operacyjnej.