Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Umowy i płace  »   Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń

Gazeta Podatkowa nr 34 (1909) z dnia 28.04.2022
Agata Barczewska

Wynagrodzenie za pracę wykonywaną w ramach stosunku pracy objęte jest szczególną ochroną. Zakres tej ochrony wyznacza Kodeks pracy, ustalając zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę. Nie mogą one przekroczyć górnej granicy ustalonej odpowiednio do rodzaju egzekwowanego świadczenia oraz, w przypadku potrąceń niealimentacyjnych, naruszać kwoty wolnej od potrąceń.

Kodeksowe zasady potrąceń

Pracodawca nie może potrącić z wynagrodzenia pracownika więcej, niż pozwalają na to przepisy Kodeksu pracy. Ustawodawca określił w tym celu górne granice potrąceń oraz kwoty wolne od potrąceń (patrz tabela).

Potrącenia z wynagrodzenia można umownie podzielić na obligatoryjne i dobrowolne. Do pierwszej grupy należą potrącenia na poczet należności dochodzonych w postępowaniu egzekucyjnym na podstawie tytułu wykonawczego, które pracodawca jest zobowiązany realizować. Nie jest wymagana w tym przypadku zgoda pracownika na potrącenie. Druga grupa obejmuje potrącenia na poczet zaspokojenia należności, które nie są dochodzone przez organ egzekucyjny, a które można potrącić wyłącznie za pisemną zgodą pracownika.

Potrącenia obowiązkowe określone są w art. 87 § 1 pkt 1-2 K.p. i dotyczą świadczeń egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na poczet należności alimentacyjnych i niealimentacyjnych. Bez zgody pracownika mogą być również potrącane zaliczki pieniężne oraz kary z odpowiedzialności porządkowej - w tym przypadku dokonanie potrącenia zależy jednak od woli pracodawcy. Należy podkreślić, że tzw. obowiązkowych potrąceń oraz potrąceń zaliczek i kar pieniężnych należy dokonywać w kolejności wskazanej w art. 87 § 1 K.p. W pierwszej kolejności dokonywane są zatem potrącenia na poczet alimentów dochodzonych w postępowaniu egzekucyjnym, a następnie (o ile nie spowoduje to naruszenia górnej granicy potrąceń i kwoty wolnej od potrąceń) realizowane są potrącenia na poczet należności niealimentacyjnych, zaliczek pieniężnych i na końcu kar pieniężnych.

Należności inne niż wymienione wcześniej mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika wyłącznie na podstawie jego pisemnej zgody (art. 91 K.p.). Są to tzw. potrącenia dobrowolne, przy których wymagane jest pozostawienie pracownikowi kwoty wolnej od potrąceń.

Potrącenia są dokonywane z wynagrodzenia pracownika po uprzednim odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne (oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne), zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania (dalej wynagrodzenie po odliczeniach). Natomiast kwota wolna od potrąceń stanowi równowartość lub określony procent minimalnego wynagrodzenia za pracę, również po uprzednim odliczeniu zobowiązań składkowo-podatkowych oraz ewentualnych wpłat do PPK.

W przypadku pracowników zatrudnionych na część etatu kwoty wolne od potrąceń ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tych pracowników (art. 871 § 1 i § 2 K.p.).

Potrącenia z dodatkowych świadczeń

Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę wskazują art. 87-91 K.p. Odnoszą się one nie tylko do klasycznego wynagrodzenia za pracę, ale również do świadczeń pośrednio związanych ze stosunkiem pracy, takich jak różnego rodzaju odprawy (np. emerytalno-rentowa czy z tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych), ekwiwalent za urlop, dodatkowe wynagrodzenie roczne czy nagroda jubileuszowa. W piśmiennictwie oraz orzecznictwie z zakresu prawa pracy w większości przyjmuje się, że dla potrzeb dokonywania potrąceń korzystają one z takiej samej ochrony jak wynagrodzenie za pracę w sensie ścisłym (patrz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, i z dnia 29 stycznia 2007 r., sygn. akt II PK 181/06). Przepisy Kodeksu pracy nie regulują jednak zasad dokonywania potrąceń, gdy w danym miesiącu występują dwie wypłaty, np. wynagrodzenia zasadniczego do 10. dnia danego miesiąca (za miesiąc poprzedni) oraz odprawy emerytalnej na koniec miesiąca.

W powyższej kwestii wypowiedział się Główny Inspektorat Pracy w piśmie z dnia 19 listopada 2012 r., znak: GNP-364/306-072-43-1/12 i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Zarówno GIP, jak i resort pracy, uważają, że świadczenia w zakresie tego samego miesiąca kalendarzowego należy sumować i od tej wielkości dokonać potrącenia, stosując jedną kwotę wolną od potrąceń. Przy czym, gdy wypłata ma miejsce w dwóch terminach, to o ile jest to możliwe, potrącenia należy dokonać już przy pierwszej z nich. Natomiast w drugim terminie płatności należy dokonać ostatecznego rozliczenia potrąceń.

Potrącenie ze świadczeń socjalnych

Wynagrodzenie za pracę oraz inne świadczenia takie jak jubileuszówka, trzynasta pensja czy odprawa emerytalno-rentowa, wykazują bezpośredni lub pośredni związek z wykonywaniem pracy. Świadczenia socjalne takiego związku jednak nie wykazują. Wykluczenie tych świadczeń z wynagrodzenia za pracę uniemożliwia stosowanie do nich zasad dokonywania potrąceń wynikających z Kodeksu pracy, w tym górnej granicy potrąceń i kwoty wolnej. Nie oznacza to jednak, że takie świadczenia w ogóle nie podlegają egzekucji.

Na możliwość realizacji potrąceń ze świadczeń socjalnych decydujący wpływ ma zakres zajęcia dokonanego przez organ egzekucyjny. Jeżeli zajęcie obejmuje swoim zakresem nie tylko wynagrodzenie za pracę, ale również inne wierzytelności, dokonanie potrącenia (do pełnej kwoty) będzie możliwe. W przeciwnym razie, nie.

Górne granice potrąceń i kwoty wolne od potrąceń
Rodzaj potrącenia Górna granica potrąceń Kwota wolna od potrąceń
Na poczet świadczeń egzekwowanych na mocy tytułu wykonawczego na zaspokojenie należności alimentacyjnych 3/5 wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych oraz wpłat dokonywanych do PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania (dalej wynagrodzenie po odliczeniach) Nie występuje
Na poczet świadczeń egzekwowanych na mocy tytułu wykonawczego na zaspokojenie należności niealimentacyjnych 1/2 wynagrodzenia po odliczeniach 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniach składkowo-podatkowych i wpłat do PPK (dalej wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach)
Kary pieniężne z odpowiedzialności porządkowej Za jedno przekroczenie oraz za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności kara nie może przekraczać jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie 1/10 wynagrodzenia do wypłaty 90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach
Zaliczki pieniężne 1/2 wynagrodzenia po odliczeniach 75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach
Potrącenia dobrowolne na rzecz pracodawcy Nie występuje 100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach
Potrącenia dobrowolne na rzecz podmiotu innego niż pracodawca Nie występuje 80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Umowy i płace - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.