1) Prywatna placówka oświatowa (szkoła, przedszkole) zamierza zatrudnić na podstawie umowy o pracę na stanowisku lektora języka angielskiego osobę pochodzenia indyjskiego, która do 30 grudnia 2020 r. ma zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce i pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem polskim. Ważność tego zezwolenia zostanie przedłużona na podstawie specustawy. Jakie dokumenty są wymagane w celu jego zatrudnienia?
Zatrudnienie cudzoziemca pochodzenia indyjskiego nie wymaga uzyskania przez prywatną placówkę oświatową (dalej szkołę niepubliczną) zezwolenia na pracę, lecz musi on spełniać warunki przewidziane dla nauczyciela (zakładamy, że o takim stanowisku pisze Czytelnik, używając terminu lektor).
Legalne zatrudnienie obcokrajowca jest uwarunkowane posiadaniem dokumentu legalizującego przebywanie w Polsce. Taki status ma zezwolenie na pobyt czasowy, wydawane osobie będącej małżonkiem obywatela polskiego na podstawie art. 158 ust. 1 pkt 1 i nast. ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2020 r. poz. 35 ze zm.).
Ważne: Szkoła niepubliczna ma obowiązek zażądać przedstawienia zezwolenia na pobyt czasowy przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca, a także przechowywać jego kopię przez cały okres wykonywania przez niego pracy. |
Tak wynika z art. 2 i 3 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 769 ze zm.). Szkoła będzie również zobligowana do archiwizacji kopii kolejnych zezwoleń na pobyt czasowy lub innych dokumentów uprawniających do pobytu w Polsce, wystawionych cudzoziemcowi w trakcie zatrudnienia.
Ważne: Ważność zezwoleń na pobyt czasowy przedłuża się z mocy prawa na podstawie art. 15z ust. 1 specustawy. |
Przepis ten przesuwa termin złożenia wniosku o zezwolenie, co powinno mieć miejsce nie później niż w ostatnim dniu legalnego pobytu w Polsce (art. 105 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach), jeśli przypada on na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. Ostatnim dniem przesuniętego terminu będzie 30. dzień po odwołaniu tego ze stanów, który będzie obowiązywał jako ostatni. W tym okresie pobyt cudzoziemca uważa się za legalny (art. 15z ust. 1 i 2 specustawy). Z kolei złożenie wniosku (bez braków formalnych lub uzupełnionych terminowo) najpóźniej ostatniego dnia przesuniętego terminu wywoła dwa rodzaje konsekwencji (art. 108 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach):
Zasadniczo cudzoziemiec pochodzący z Indii może wykonywać pracę w Polsce, jeśli uzyska zezwolenie na pracę. Wymaga tego art. 87 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1409 ze zm.), dalej ustawy o promocji zatrudnienia. Jednak osoba, o którą pyta Czytelnik, nie musi posiadać tego dokumentu, ponieważ:
W takim razie zatrudnienie tej osoby w szkole niepublicznej może nastąpić na podstawie umowy o pracę w trybie i na warunkach określonych w Kodeksie pracy, z tym że musi ona posiadać kwalifikacje, jakich wymaga się od nauczyciela szkoły publicznej. Z kolei wykonywanie tej pracy w ramach umowy cywilnoprawnej może mieć miejsce wówczas, gdy będzie ona prowadziła zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami krócej niż 4 godziny tygodniowo, a w treści umowy nie przeważą cechy charakterystyczne dla stosunku pracy. Zasady te określa art. 10a w zw. z art. 91b ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215), dalej ustawy KN.
Zwracamy uwagę! Stanowisko nauczyciela może być powierzone cudzoziemcowi, który posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończył zakład kształcenia nauczycieli, przestrzega podstawowych zasad moralnych oraz spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu (art. 9 ust. 1 ustawy KN). Ponadto przepis art. 91b ust. 2b w zw. z art. 10 ust. 5 pkt 2-5 ustawy KN wymaga, żeby osoba ta:
W uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest przyjęcie na etat w szkole niepublicznej, za zgodą kuratora oświaty, osoby niebędącej nauczycielem, która posiada przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć (art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe - Dz. U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.).
2) Jak przedłużenie zezwolenia na pracę wpłynie na dotychczasową umowę i ewentualnie kolejną?
Faktyczne świadczenie pracy przez cudzoziemca w ramach stosunku pracy (w tym bez zezwolenia na pracę) zależy od okresu ważności zezwolenia na czasowy pobyt w Polsce (a contrario art. 87 ust. 1 pkt 12 lit. c oraz ust. 2 pkt 2 i 5 ustawy o promocji zatrudnienia). Oznacza to, że obcokrajowiec z pytania może tak długo realizować powierzone mu obowiązki, jak długo jego pobyt w Polsce będzie uznawany za legalny w świetle przedstawionych wyżej regulacji. Po tym czasie jego obowiązek pracy wygasa, a gdyby nadal ją wykonywał, byłoby to nielegalne i zagrożone grzywną (art. 2 ust. 1 pkt 14, art. 88g ust. 1 i art. 120 ust. 1 i 2 ustawy o promocji zatrudnienia). Nie oznacza to jednak, że stosunek pracy automatycznie przestanie istnieć w razie utraty ważności zezwolenia na pobyt czasowy. Będzie trwał dopóki nie zostanie rozwiązany za lub bez wypowiedzenia (jeśli będą do tego powody) albo nie nadejdzie termin końcowy umowy o pracę na czas określony.
Ważne: W okresie legalnego pobytu w Polsce, przedłużonego na mocy specustawy, może być zawarta z cudzoziemcem kolejna nowa umowa o pracę lub aneksowana dotychczasowa. |
W sytuacji opisanej w pytaniu, z obcokrajowcem można zawrzeć umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony. W kontekście przedłużenia zezwolenia na pobyt czasowy w trybie art. 15z specustawy oraz przy wyborze zatrudnienia terminowego, należy jednak pamiętać, że łączny okres tego zatrudnienia może wynieść maksymalnie 33 miesiące, a suma wszystkich umów na czas określony nie może przekraczać trzech (tzw. limity 3/33). Aneks może zawierać wyłącznie przesunięcie okresu trwania dotychczasowej umowy terminowej na okres przedłużenia zezwolenia na pobyt czasowy lub wskazanie dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii jako dnia rozwiązania tej umowy, jeśli pozostałe warunki będą obowiązywały bez zmian. Konieczne jest jednak monitorowanie upływu zatrudnienia terminowego w miesiącach z uwagi na brak pewności w zakresie daty odwołania stanu epidemicznego/epidemii.
Limity 3/33 nie obowiązują w sytuacjach wymienionych w art. 251 § 4 K.p. (lista zamknięta), czyli gdy umowa terminowa służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest zawierana:
Przepisom o limitowaniu nie podlega również przedłużony okres umowy na czas określony do dnia porodu z powodu upływu 3 miesiąca ciąży (art. 251 § 41 K.p.).
Jeśli rozstrzyganą umowę zawarto na czas określony oraz nie stanowi żadnego z wymienionych wcześniej wyjątków, to od dnia następującego po upływie 33 miesięcy, stanie się umową o pracę na czas nieokreślony. Taką umową będzie też czwarta umowa tego rodzaju.
3) Jakie są warunki zatrudnienia w placówce, o której mowa w pytaniu 1, cudzoziemca pochodzenia nigeryjskiego na stanowisku lektora języka angielskiego. Osoba ta ma kartę pobytu ważną do 15 czerwca 2022 r. i wizę ważną do 16 maja 2021 r.
Odpowiedź udzielona na pytanie 1 dotyczy również tego przypadku z kilkoma różnicami. Pierwsza wynika z faktu, że zezwolenie na pracę obywatela Nigerii, który ma być zatrudniony jako nauczyciel języka angielskiego w szkole niepublicznej nie jest wymagane wyłącznie na podstawie § 1 pkt 2 rozporządzenia.
Druga różnica to podstawa przedłużenia karty pobytu, jeśli jej ważność upłynie w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii. Jest nią art. 15z2 specustawy. Przepis ten wskazuje, że karta pobytu będzie ważna do upływu 30 dni po odwołaniu tego ze stanów wymienionych w odpowiedzi na 1 pytanie, który będzie ostatni. Na taki sam okres będzie przedłużona wiza, którą posiada obcokrajowiec z pytania, zgodnie z art. 15z1 ust. 1 specustawy. Wprawdzie art. 15z1 ust. 2-3 specustawy dopuszcza wykonywanie pracy w tym czasie wyłącznie w razie posiadania ważnego zezwolenia na pracę lub pracę sezonową oraz oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, jednak należy przyznać takie uprawnienie każdej osobie, która została zwolniona z uzyskania dokumentu legalizującego pracę w Polsce.
|