Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Kiedy organ podatkowy może stosować karę porządkową?
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Kiedy organ podatkowy może stosować karę porządkową?

Gazeta Podatkowa nr 33 (2012) z dnia 24.04.2023
Małgorzata Żujewska

Kara porządkowa to sposób na dyscyplinowanie osób utrudniających prowadzenie sprawy podatkowej. Jest stosowana w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej oraz celno-skarbowej. Ukarany może wnieść zażalenie na postanowienie o nałożeniu kary porządkowej lub wniosek o jej uchylenie.

Zamknięty katalog

Kara porządkowa to sankcja finansowa nakładana na osoby, które poprzez uchylanie się od wypełnienia obowiązków procesowych dezorganizują pracę organu podatkowego i powodują opóźnienie w rozpatrzeniu sprawy. Ma zapewnić prawidłowy przebieg sprawy.

Katalog czynów, za które grozi kara porządkowa, jest zamknięty. Wolno ją nałożyć wyłącznie za działania i zaniechania określone w art. 262 Ordynacji podatkowej. Nie może być wymierzona za inne czyny, niewymienione we wspomnianym przepisie, chociażby utrudniały prowadzenie sprawy lub hamowały jej przebieg. Sankcji należy się spodziewać m.in. za bezzasadną odmowę złożenia wyjaśnień, nieprzedłożenie tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej czy nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych (patrz tabela). Kary porządkowej nie stosuje się, jeżeli dokonanie czynności jest uzależnione od zgody strony lub innego uczestnika sprawy podatkowej, a taka zgoda nie została wyrażona. Przykładem takiej sytuacji jest przesłuchanie strony postępowania podatkowego. Organ podatkowy może to zrobić tylko za jej zgodą. Strony nie wolno ukarać karą porządkową za odmowę przesłuchania.

Ukaranym - za określone prawem zachowania - może być strona (kontrolowany), jej pełnomocnik, świadek, biegły oraz inne osoby zaangażowane w sprawie. Jeżeli stroną (kontrolowanym) jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, kara porządkowa może być wymierzona ustawowemu reprezentantowi, członkowi organu uprawnionemu do reprezentowania lub osobie upoważnionej do prowadzenia spraw danego podmiotu. Należy jednak pamiętać o następującej kwestii. Warunkiem wymierzenia kary porządkowej jest prawidłowe wezwanie do dokonania określonej czynności. Organ podatkowy ma obowiązek wskazać wzywaną osobę z imienia i nazwiska. Precyzuje to art. 159 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej. Regulacje dotyczące nakładania kary porządkowej w przypadku, gdy stroną (kontrolowanym) jest podmiot (a nie osoba fizyczna), nie mogą niwelować przepisów określających, jakie wymogi musi spełniać wezwanie. Wezwanie stanowiące podstawę wymierzenia kary porządkowej powinno być skierowane do osoby reprezentującej osobę prawą lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, a nie do samego podmiotu (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 2021 r., sygn. akt I SA/Po 45/21).

Wymiar kary

Kara porządkowa może w 2023 r. wynieść do 3.300 zł. Kwota ta podlega w każdym roku podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszych dwóch kwartałach danego roku w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku, a jeżeli ten wskaźnik ma wartość ujemną, kwota nie ulega zmianie.

Kara porządkowa nie jest typową sankcją karną, ale organ podatkowy powinien kierować się przy jej wymiarze zasadą adekwatności. Kara musi być sprawiedliwa i uzasadniona. Organ podatkowy ma nie tylko wyjaśnić istnienie wskazań do zastosowania sankcji (niedozwolone i nieusprawiedliwione zachowanie danej osoby), ale także ustalić rodzaj i stopień zawinienia oraz ewentualnych skutków niezastosowania się do wezwania (por. wyrok NSA z dnia 20 października 2022 r., sygn. akt III FSK 1027/21). W większości przypadków przesłanką nałożenia kary porządkowej jest "bezzasadność odmowy" dokonania konkretnej czynności, np. stawienia się w wyznaczonym terminie w urzędzie skarbowym. Chodzi o odmowę niemającą podstaw w obiektywnych okolicznościach sprawy. Nie ma znaczenia przekonanie wezwanego co do zasadności wykonania danej czynności (por. wyrok NSA z dnia 29 maja 2020 r., sygn. akt II FSK 2754/19).

Karę porządkową nakłada w formie postanowienia organ podatkowy prowadzący sprawę. W uzasadnieniu postanowienia musi wskazać okoliczności uzasadniające jej zastosowanie oraz wysokość.

Środki obrony

Ukarany ma dwie możliwości obrony. Są to: zażalenie na postanowienie o nałożeniu kary porządkowej oraz wniosek o jej uchylenie.

Zażalenie wnosi się w przypadku kwestionowania zasadności wymierzenia sankcji, np. gdy wezwany do stawienia się w urzędzie skarbowym nie został uprzedzony o prawnych skutkach nieprzybycia. Wniosek o uchylenie kary porządkowej może natomiast złożyć osoba, która miała uzasadnione powody, aby nie stawić się na wezwanie lub nie wykonać innej czynności. Zażalenie albo wniosek należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary porządkowej. Zażalenie rozpatruje organ wyższego stopnia. Wniosek o uchylenie kary porządkowej rozstrzyga organ podatkowy, który ją nałożył. Na postanowienie o odmowie jej uchylenia przysługuje zażalenie. Po wyczerpaniu trybu zażaleniowego - zarówno w przypadku postanowienia o nałożeniu kary porządkowej, jak i postanowienia o odmowie jej uchylenia - można wnieść skargę do sądu administracyjnego.

Termin wymierzenia i dochodzenia kary porządkowej określa się poprzez odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych, tj. art. 68 § 1art. 70 Ordynacji podatkowej. Odsyła do nich art. 263 § 4 Ordynacji podatkowej. Postanowienie o nałożeniu kary porządkowej musi być doręczone adresatowi przed upływem 3 lat od zaistnienia przesłanki zastosowania sankcji, ale przy założeniu, że ten termin upływa w toku czynności sprawdzających, kontroli lub postępowania podatkowego (art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej). Obowiązek jej zapłaty trwa do momentu upływu terminu przedawnienia. Przedawnienie kary porządkowej następuje zasadniczo po 5 latach, licząc od końca roku podatkowego, w którym upłynął termin jej płatności (art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej). Wymagalna, a nieuregulowana kwota może być dochodzona w trybie egzekucji administracyjnej. Egzekucja może być prowadzona po zakończeniu czynności sprawdzających, kontroli czy postępowania podatkowego.

Przesłanki nałożenia kary porządkowej przez organ podatkowy
ukarany podstawa nałożenia kary
- strona
- pełnomocnik strony
- świadek
- biegły
- niestawienie się osobiście bez uzasadnionej przyczyny mimo istnienia takiego obowiązku
- bezzasadna odmowa lub niedokonanie w wyznaczonym w terminie takiej czynności, jak: złożenie wyjaśnień, zeznań, wydanie opinii, okazane przedmiotu oględzin, przedłożenie tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej lub wzięcie udziału w innej czynności
- bezzasadna odmowa okazania lub nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa, ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych
- opuszczenie bez zezwolenia organu miejsca przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem
osoba trzecia bezzasadna odmowa okazania przedmiotu oględzin
uczestnicy rozprawy niewłaściwe zachowanie utrudniające przeprowadzenie rozprawy
właściciel biura rachunkowego bezzasadna odmowa okazania lub nieprzedstawienie w terminie ksiąg rachunkowych i dowodów księgowych klienta (który zlecił biuru rachunkowemu prowadzenie lub przechowanie ksiąg podatkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach)

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.