Pojazdy elektryczne cały czas zyskują na popularności. W związku z tym powstaje coraz więcej miejsc, gdzie pojazdy te mogą być ładowane. Z punktu widzenia VAT do końca nie było jasne czy w tym przypadku dochodzi do świadczenia usług, czy do dostawy towaru (energii elektrycznej). Spór ten ostatecznie został rozstrzygnięty przez TSUE.
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Zaś przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
W sytuacji gdy kierowca tankuje samochód benzyną lub ON, nie ma wątpliwości, że nabywa towar. Natomiast gdy korzysta on ze stacji ładowania pojazdów elektrycznych, to pojawił się problem, czy nabywa towar w postaci energii, czy jednak nabywa usługę.
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1083 ze zm.) używa w tym przypadku pojęcia "usługi ładowania" (patrz ramka).
Jednak wydaje się, że kierowca, korzystając ze stacji ładowania pojazdu, tak samo jak tankując benzynę czy ON, jest zainteresowany nabyciem energii elektrycznej potrzebnej do napędu swojego pojazdu, czyli jest zainteresowany nabyciem towaru (energii elektrycznej).
Organy podatkowe w interpretacjach wydanych na omawiany temat uznawały, że w tym przypadku dochodzi do dostawy energii elektrycznej, a nie świadczenia usługi polegającej na udostępnieniu urządzeń do ładowania pojazdów elektrycznych. Tak przykładowo uznał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 8 kwietnia 2022 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.608.2021.2.JO. Organ podatkowy wyjaśnił, że bez wątpienia dla użytkownika pojazdu elektrycznego najistotniejsze jest naładowanie pojazdu, a więc pobranie odpowiedniej ilości energii niezbędnej do napędu pojazdu. Zatem głównym celem klienta nie będzie korzystanie z infrastruktury i technologii umożliwiających ładowanie pojazdów na stacjach, jak również podstawową potrzebą użytkowników nie będzie możliwość skorzystania z infrastruktury.
Natomiast podatnicy we wnioskach o wydanie interpretacji podatkowych na omawiany temat, przedstawiając własne stanowisko uznawali, że w tym przypadku dochodzi do świadczenia usługi. Stanowisko to podtrzymał m.in. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 3071/17, który rozstrzygał spór pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, czy świadczenie realizowane na stacjach ładowania na rzecz użytkowników pojazdów elektrycznych jest usługą (tak jak uważa podatnik), czy jest dostawą towaru (energii elektrycznej) - jak twierdzi organ. Zdaniem WSA, to podatnik ma rację, twierdząc, że główną intencją poszczególnych użytkowników stacji ładowania jest skorzystanie z urządzeń pozwalających na szybkie i efektywne naładowanie pojazdów. Tym samym z perspektywy użytkownika głównym świadczeniem realizowanym przez podatnika jest udostępnienie urządzeń stacji ładowania pojazdów. Zdaniem Sądu celem świadczenia nie jest zakup energii elektrycznej. Gdyby tak było, to każdy właściciel pojazdu elektrycznego zamiast korzystać ze stacji ładowania, korzystałby z sieci domowej lub sieci zakładu pracy, w których płynie taka sama energia elektryczna jak w sieci na stacjach ładowania pojazdów.
Wyrok WSA z dnia 6 czerwca 2018 r. został zaskarżony przez organ podatkowy do NSA, który skierował do TSUE pytanie prejudycjalne dotyczące tego, czy świadczenie złożone realizowane na punktach ładowania na rzecz użytkowników pojazdów elektrycznych obejmujące:
a) udostępnienie urządzeń do ładowania (w tym integrację ładowarki z systemem operacyjnym pojazdu),
b) zapewnienie przepływu energii elektrycznej o odpowiednio dostosowanych parametrach do akumulatorów pojazdu elektrycznego,
c) niezbędne wsparcie techniczne dla użytkowników pojazdów,
d) udostępnienie użytkownikom specjalnej platformy, strony internetowej czy aplikacji, służących do rezerwacji danego konektora, podglądu historii transakcji i dokonanych płatności, a także możliwości korzystania z tzw. e-portfela, służącego do dokonywania płatności należności za poszczególne sesje ładowania
- stanowi dostawę towarów czy świadczenie usług.
TSUE w dniu 20 kwietnia 2023 r. w sprawie C-282/22 orzekł, że należy uznać za "dostawę towarów" jedno złożone świadczenie składające się z udostępnienia urządzeń do ładowania pojazdów elektrycznych (w tym integracji ładowarki z systemem operacyjnym pojazdu), zapewnienia przepływu energii elektrycznej o odpowiednio dostosowanych parametrach do akumulatorów tego pojazdu, niezbędnego wsparcia technicznego dla zainteresowanych użytkowników oraz udostępnienia aplikacji informatycznych umożliwiających rezerwację konektora, podgląd historii transakcji oraz wpłatę środków gromadzonych w portfelu cyfrowym celem wykorzystania do płatności za ładowanie.
TSUE podkreślił, że ustalenie, czy świadczenie złożone takie jak w postępowaniu głównym należy zakwalifikować jako "dostawę towarów" czy też jako "świadczenie usług" w rozumieniu dyrektywy VAT, wymaga wzięcia pod uwagę wszelkich okoliczności, w jakich następuje dana transakcja, w celu określenia jej elementów charakterystycznych i dominujących. Elementy, o których mowa, należy określić w oparciu o punkt widzenia przeciętnego użytkownika punktów ładowania wraz z uwzględnieniem, w ramach całościowej oceny, wagi jakościowej, a nie tylko ilościowej, elementów świadczenia usług w stosunku do elementów dostawy towarów.
W związku z tym TSUE wyjaśnił, że, co do zasady, przepływ energii elektrycznej stanowi charakterystyczny i dominujący element jednego i złożonego świadczenia. Zatem czynność ładowania pojazdów elektrycznych należy uznać za dostawę energii elektrycznej.
Powyższe rozstrzygnięcie ma wpływ m.in. na ustalenie miejsca dostawy towaru (energii), szczególnie przy transakcjach z podmiotami zagranicznymi.
Organ podatkowy we wcześniej powołanej interpretacji wskazał sposób określenia miejsca opodatkowania tej dostawy. Organ uznał, że miejsce to jest tam, gdzie towar (energia elektryczna) znajduje się w momencie dostawy. Nie ma tutaj znaczenia status nabywcy. Zdaniem organu w zakresie dostaw na rzecz odsprzedawców energii elektrycznej nie znajdzie zastosowania reguła szczególna wyrażona w art. 22 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.). Dostawa energii elektrycznej w stacji ładowania nie stanowi dostawy w systemie elektroenergetycznym na rzecz podmiotu, którego głównym celem nabywania energii elektrycznej jest odprzedaż w takich systemach. Oznacza to, że miejscem opodatkowania tej dostawy jest terytorium Polski, zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.
Natomiast dyrektywa VAT w art. 38 wskazuje, że dostawa energii elektrycznej do podatników-pośredników, którzy nabywają energię elektryczną w celu dalszej odprzedaży, powinna podlegać opodatkowaniu VAT w kraju, w którym pośrednik ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast ustawa o VAT regułę tę stosuje tylko do dostaw energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym.
Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych dostawca usługi ładowania:
|
|