Od 1 stycznia 2025 r. obowiązują przepisy w zakresie szczególnej procedury zwolnień dla małych przedsiębiorstw mających siedzibę działalności gospodarczej w państwach członkowskich innych niż to, w których VAT jest należny, zwanej procedurą SME. Przepisy te dotyczą zarówno polskich podatników, którzy dokonują sprzedaży na terenie innych państw UE, jak i podatników z innych państw UE, którzy dokonują sprzedaży na terenie Polski.
Jak wynika z art. 113a ust. 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium innego niż Polska państwa UE, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:
1) całkowita roczna wartość dostaw towarów i świadczenia usług dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium UE, z wyłączeniem podatku od wartości dodanej, w tym wartość sprzedaży na terytorium kraju, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100.000 euro,
2) wartość sprzedaży u tego podatnika, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty określonej w art. 113 ust. 1 (tj. kwoty 200.000 zł), przy czym przepisy art. 113 ust. 2 i ust. 9 stosuje się odpowiednio (oznacza to, że tak jak w przypadku polskich podatników, wartość sprzedaży u tego podatnika nie może przekroczyć w poprzednim ani bieżącym roku limitu zwolnienia w wysokości 200.000 zł - bez VAT, zaś jeżeli podatnik ten rozpocznie dokonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego, wartość sprzedaży nie może przekroczyć, w proporcji do okresu prowadzonej działalności w roku podatkowym, tej kwoty),
3) podatnik nie dokonuje na terytorium kraju dostaw towarów ani świadczenia usług, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
W przypadku rozpoczęcia dokonywania czynności opodatkowanych w Polsce w trakcie roku podatkowego, próg 100.000 euro nie jest liczony w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej.
Ponadto podatnik chcący korzystać ze zwolnienia SME przed rozpoczęciem korzystania z tego zwolnienia na terenie Polski jest obowiązany:
1) powiadomić państwo UE, na terytorium którego posiada siedzibę działalności gospodarczej, o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w Polsce oraz
2) uzyskać w tym państwie UE indywidualny numer identyfikacyjny EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia w Polsce.
Gdy wartość sprzedaży u tego podatnika, z wyłączeniem VAT, przekroczyła w poprzednim lub bieżącym roku podatkowym kwotę 200.000 zł albo podatnik dokonuje czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, wówczas naczelnik urzędu skarbowego wydaje postanowienie o odmowie skorzystania ze zwolnienia na terytorium kraju. Służy na nie zażalenie.
Zwolnienie SME przysługuje podatnikowi unijnemu od dnia, w którym jego państwo UE:
1) poinformuje go o nadaniu numeru identyfikacyjnego EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia w Polsce,
2) potwierdzi podatnikowi numer identyfikacyjny EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia w Polsce - w przypadku gdy został on już nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium innego państwa UE.
Oznacza to, że od dnia poinformowania o nadaniu lub potwierdzenia podatnikowi numeru identyfikacyjnego EX podatnik może w Polsce stosować zwolnienie z VAT.
Ponadto podatnik ma obowiązek poinformowania swojego państwa UE o rezygnacji ze zwolnienia na terytorium Polski. Rezygnacja ta jest skuteczna od:
1) I miesiąca kwartału następującego po kwartale, w którym podatnik poinformował o tej rezygnacji - w przypadku gdy poinformowanie nastąpiło w pierwszym albo drugim miesiącu kwartału,
2) II miesiąca kwartału następującego po kwartale, w którym podatnik poinformował o tej rezygnacji - w przypadku gdy poinformowanie nastąpiło w ostatnim miesiącu kwartału.
Jeśli wartość sprzedaży zwolnionej z VAT na terytorium Polski przekroczy kwotę 200.000 zł (lub w proporcji) albo gdy roczny obrót na terytorium UE przekroczy kwotę 100.000 euro, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono jedną z tych kwot, w zależności od tego, które ze zdarzeń nastąpiło wcześniej.
W świetle art. 106e ust. 1 pkt 19 i pkt 25, w przypadku wystawienia faktury z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113a ust. 1 ustawy o VAT, powinna ona zawierać:
Polski podatnik, którego roczny obrót na terytorium UE nie przekroczył w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100.000 euro, może skorzystać ze zwolnienia dla dostaw towarów i świadczenia usług w państwie UE innym niż Polska, na warunkach określonych przez to państwo UE, w szczególności gdy roczny obrót podatnika w tym państwie UE nie przekroczył kwot określonych przez to państwo, jeżeli to państwo wprowadziło zwolnienie SME. Tak więc każdy polski podatnik, w tym również zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, może skorzystać ze zwolnienia w innym państwie UE w procedurze SME, jeśli spełni dwa podstawowe warunki, tj.:
Przy czym zwolnienie z podatku w poszczególnych państwach UE, jeżeli wprowadziły one zwolnienie SME, może być stosowane na warunkach określonych przez te państwa UE. Warunki stosowania progów krajowych oraz innych szczególnych zasad tego zwolnienia pozostają w kompetencjach tych państw.
W celu skorzystania ze zwolnienia SME podatnik musi złożyć Naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście powiadomienie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w państwie UE innym niż Polska, zwane "uprzednim powiadomieniem", które zawiera dane dotyczące podatnika, informację o państwie lub państwach UE, w których podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia, a także dane dotyczące rocznego obrotu tego podatnika na terytorium UE w poprzednim i bieżącym roku podatkowym.
Naczelnik urzędu skarbowego, uwzględniając informacje przekazane przez właściwe organy podatkowe państw UE, nie później niż w ciągu 35 dni roboczych następujących po otrzymaniu uprzedniego powiadomienia:
1) informuje podatnika o nadaniu polskiego numeru identyfikacyjnego EX, na potrzeby korzystania ze zwolnienia w państwie UE innym niż Polska, jeżeli:
2) potwierdza podatnikowi polski numer identyfikacyjny EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia w kolejnym państwie UE - gdy w uprzednim powiadomieniu podatnik wskazał więcej niż jedno państwo UE, w którym zamierza korzystać ze zwolnienia, i polski numer identyfikacyjny EX został już nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium jednego z tych państw UE, a kolejne państwo UE potwierdziło prawo podatnika do korzystania ze zwolnienia.
Jeżeli warunki uprawniające do nadania lub potwierdzenia polskiego numeru identyfikacyjnego EX wymagają dodatkowego zweryfikowania w celu zapobieżenia uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ww. termin do czasu zakończenia tej weryfikacji.
W przypadku natomiast, gdy polski numer identyfikacyjny EX został już nadany, a w kolejnych dniach naczelnik urzędu skarbowego uzyska potwierdzenie o prawie do zwolnienia w pozostałych państwach UE, nastąpi stopniowe potwierdzanie numeru w odniesieniu do tych pozostałych państw - podatnik otrzyma informację z potwierdzeniem takiego numeru w odniesieniu do kolejnych państw UE. Również w tym przypadku możliwe jest potwierdzanie numeru w odniesieniu do pojedynczego państwa UE - nie ma potrzeby oczekiwania na wszystkie państwa UE.
Jeżeli roczny obrót podatnika na terytorium UE przekroczył w poprzednim lub bieżącym roku podatkowym kwotę 100.000 euro, organ wyda postanowienie o odmowie nadania polskiego numeru identyfikacyjnego EX, na które służy zażalenie.
Natomiast, zgodnie z art. 113b ust. 6 ustawy o VAT, gdy podatnik nie spełnia warunków do korzystania ze zwolnienia określonych przez państwo UE, które wskazał w uprzednim powiadomieniu, naczelnik urzędu skarbowego na podstawie informacji przekazanych przez to państwo UE informuje podatnika o odmowie skorzystania ze zwolnienia w tym państwie UE. Przy czym, jeżeli podatnik nie spełnia warunków do korzystania ze zwolnienia we wszystkich państwach UE, które wskazał w uprzednim powiadomieniu, naczelnik urzędu skarbowego wydaje również postanowienie o odmowie nadania polskiego numeru identyfikacyjnego EX. Służy na nie zażalenie.
Jeśli przeprowadzana przez inne państwo UE analiza uprzedniego powiadomienia wykaże niespełnienie warunków zwolnienia określonych przez to inne państwo UE, w tym wystąpi przekroczenie obrotu w tym państwie UE uniemożliwiające korzystanie ze zwolnienia, właściwy naczelnik urzędu skarbowego poinformuje podatnika o odmowie skorzystania ze zwolnienia w tym państwie członkowskim. Podatnik w sprawie ww. odmowy będzie mógł zatem dochodzić swoich praw od administracji tego innego państwa członkowskiego.
Wymiana informacji pomiędzy państwami UE odbywa się poprzez przygotowany w tym celu system informatyczny służący do komunikacji w zakresie procedury SME.
Polski podatnik składa aktualizację uprzedniego powiadomienia w przypadku:
W przypadku złożenia aktualizacji uprzedniego powiadomienia o zamiarze rezygnacji ze zwolnienia w państwie UE innym niż Polska, rezygnacja jest skuteczna od początku:
Organ informuje podatnika o państwie UE, w którym zwolnienie przestało mieć zastosowanie.
W art. 113b ust. 12 ustawy o VAT wskazano przypadki, kiedy organ dezaktywuje polski numer identyfikacyjny EX (patrz ramka).
|
Przypadki, które determinują dezaktywację nadanego polskiego numeru identyfikacyjnego EX W sytuacji gdy:
organ podatkowy niezwłocznie wydaje postanowienie o dezaktywacji polskiego numeru identyfikacyjnego EX, na które służy zażalenie i które podlega natychmiastowemu wykonaniu, oraz dezaktywuje ten numer. |
Polski podatnik korzystający ze zwolnienia SME jest zobowiązany do składania:
Informacja ta zawiera dane dotyczące podatnika, w tym o polskim numerze identyfikacyjnym EX, a także dane o wysokości obrotów osiągniętych w każdym z państw UE za dany kwartał, w tym o wartości sprzedaży w Polsce.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
