Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Korekta VAT zawyżonego na paragonie
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Korekta VAT zawyżonego na paragonie

Gazeta Podatkowa nr 89 (1964) z dnia 7.11.2022
Aleksandra Węgielska

Czy w przypadku zastosowania zawyżonej stawki VAT na paragonie podatnik ma prawo do korekty? Organy podatkowe uznają, że nie. Jednak większość sądów administracyjnych przyznaje rację podatnikom, uznając, że mają oni prawo do skorygowania nadpłaconego w ten sposób podatku VAT.

Paragon fiskalny jako dokument sprzedaży

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. W rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r. poz. 2442 ze zm.) wskazano wyjątki od tej zasady ogólnej.

W przypadku gdy sprzedawca zobowiązany jest do ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kas rejestrujących, dokumentem potwierdzającym fakt dokonania sprzedaży na rzecz osób prywatnych jest paragon fiskalny. Zaś, gdy nabywca będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej zażąda wystawienia faktury, to sprzedawca powinien ją generalnie wystawić (art. 106b ust. 3 ustawy o VAT). W takim przypadku do egzemplarza faktury pozostającego u sprzedawcy dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż (art. 106h ust. 1 ustawy o VAT). Obowiązek ten nie dotyczy sprzedaży udokumentowanej fakturą wystawianą przy zastosowaniu kasy rejestrującej, w przypadkach gdy wartość sprzedaży i kwota podatku są zaewidencjonowane w raporcie fiskalnym dobowym kasy. Ponadto obowiązek ten nie wystąpi w przypadku, gdy paragon został uznany za fakturę uproszczoną.

Natomiast gdy faktura sporządzona w formie elektronicznej dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik zostawia w dokumentacji paragon dotyczący tej sprzedaży z danymi identyfikującymi tę fakturę.

Korekta błędów

W praktyce zdarza się, że podatnicy ewidencjonujący sprzedaż w kasie fiskalnej muszą ją skorygować ze względu na popełniony błąd mający wpływ na kwotę obrotu i podatku należnego, czy też ze względu na zwrot towaru. W kasie fiskalnej nie ewidencjonuje się zwrotów towarów i uznanych reklamacji towarów i usług.

Z uwagi na to podatnik powinien zaprowadzić ewidencję korekt, zgodnie z zasadami określonymi w § 3 ust. 3-6 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas. Na podstawie danych w niej zawartych podatnik sporządza prawidłową deklarację podatkową. Przy czym w sytuacji udokumentowania tej sprzedaży również fakturą musi wystawić fakturę korygującą.

Ewidencja korekt

Jak wynika z rozporządzenia w sprawie kas, zwroty towarów i uznane reklamacje towarów i usług, które skutkują zwrotem całości albo części należności (zapłaty) z tytułu sprzedaży, ujmuje się w odrębnej ewidencji zawierającej:

1) datę sprzedaży,

2) nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy,

3) termin dokonania zwrotu towaru lub reklamacji towaru lub usługi,

4) wartość brutto zwracanego towaru lub wartość brutto towaru lub usługi będących przedmiotem reklamacji oraz wysokość podatku należnego - w przypadku zwrotu całości należności z tytułu sprzedaży,

5) zwracaną kwotę (brutto) oraz odpowiadającą jej wysokość podatku należnego - w przypadku zwrotu części należności z tytułu sprzedaży,

6) dokument potwierdzający dokonanie sprzedaży,

7) protokół przyjęcia zwrotu towaru lub reklamacji towaru lub usługi podpisany przez sprzedawcę i nabywcę.

W sytuacji wystąpienia oczywistej pomyłki w ewidencji podatnik dokonuje niezwłocznie jej korekty przez ujęcie w odrębnej ewidencji:

1) błędnie zaewidencjonowanej sprzedaży (wartość sprzedaży brutto i wysokość podatku należnego),

2) krótkiego opisu przyczyny i okoliczności popełnienia pomyłki oraz dołączenie oryginału paragonu fiskalnego potwierdzającego dokonanie sprzedaży, przy której nastąpiła oczywista pomyłka.

Ponadto podatnik w tym przypadku musi zaewidencjonować w kasie fiskalnej sprzedaż w prawidłowej wysokości.

Korekta zawyżonej stawki

W praktyce zdarza się, że podatnik zaewidencjonuje w kasie fiskalnej sprzedaż z błędną stawką VAT. Korekty błędnej stawki na paragonie należy dokonać w prowadzonej odrębnej ewidencji. W przypadku zaniżenia stawki VAT powstałą różnicę pomiędzy podatkiem VAT wykazanym na paragonie a podatkiem należnym należy wykazać (dodać) bezpośrednio w deklaracji VAT.

Jednak problem powstaje w sytuacji, gdy podatnik zawyżył stawkę VAT na paragonie (do którego nie wystawiono faktury). Organy podatkowe w wydawanych na ten temat interpretacjach uważają, że w przypadku zaewidencjonowania w kasie fiskalnej sprzedaży towaru z zawyżoną stawką VAT, która była udokumentowana paragonem (przy sprzedaży dla osób prywatnych), korekta VAT nie może być dokonana. Ich zdaniem w takiej sytuacji ciężar podatku VAT z tytułu sprzedaży został przeniesiony na ostatecznego konsumenta, w związku z tym zwrot zapłaconego VAT na rzecz podatnika, który nie poniósł ekonomicznego ciężaru tego podatku, oznaczałby nieuzasadnione przysporzenie podatnika ze strony Skarbu Państwa. Uznają, że jeśli podatnik nie zamierza zwracać nienależnie pobranego podatku nabywcom, to nie może on też skorygować zawyżonej stawki VAT.

Organy podatkowe, powołując się w tych interpretacjach na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2011 r., sygn. akt I GPS 1/11, kwestionują prawo do stwierdzenia nadpłaty ze względu na brak poniesienia przez podatnika ekonomicznego ciężaru opodatkowania.

Warto przypomnieć, że w uchwale tej NSA stwierdził, że w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) nie jest nadpłatą kwota podatku akcyzowego uiszczona z tytułu sprzedaży energii elektrycznej w sytuacji, w której ten, kto ją uiścił, nie poniósł z tego tytułu uszczerbku majątkowego.

Podobne stanowisko do tego prezentowanego przez organy podatkowe wyraził NSA w wyroku z dnia 17 czerwca 2019 r., sygn. akt I FSK 912/17. NSA w wyroku tym uznał, że w przypadku zawyżenia stawki VAT podatnikowi nie przysługuje prawo do korekty VAT od sprzedaży zaewidencjonowanej wyłącznie w kasie fiskalnej, jeżeli nie zamierza on zwracać nabywcy nienależnie pobranego podatku. Także w wyroku z dnia 1 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 1725/17, NSA uznał, że w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, udokumentowanej paragonami, sprzedawca w sytuacji wcześniejszego zastosowania zawyżonej stawki VAT nie może następnie jednostronnie i bez udziału drugiej strony tak wykazanej transakcji zastosować stawkę niższą, oraz z tego powodu dokonać równocześnie takiej zmiany (podwyższenia) uprzednio wykazanego obrotu, aby całkowita uprzednio uiszczona cena brutto przez nabywcę pozostała bez zmian.

Jednak NSA wydał także korzystne dla podatników orzeczenia na omawiany temat. Przykładowo w wyroku z dnia 17 marca 2022 r., sygn. akt I FSK 1301/18, NSA uznał, że przeszkody dla stwierdzenia nadpłaty nie stanowi powołana przez organy podatkowe uchwała NSA z dnia 22 czerwca 2011 r., sygn. akt I GPS 1/11. Jak podkreślił Sąd, zakres stosowania tej uchwały był już przedmiotem analizy sądów administracyjnych. NSA wskazał, że uchwała ta jest uchwałą tzw. konkretną, bowiem rozstrzygnęła zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości w konkretnej sprawie administracyjnej. Uchwały te są zatem podejmowane w związku z konkretną sprawą rozpatrywaną przed NSA w ramach orzekania w przedmiocie skargi kasacyjnej.

Ponadto NSA dodatkowo podkreślił, że przeszkodą dla dokonania korekty w przypadku zastosowania niewłaściwej stawki podatkowej nie jest brak oryginału paragonu fiskalnego wydanego nabywcy.

Zdaniem Sądu nie można zaakceptować sytuacji, w której w przypadku sprzedaży paragonowej organ ma możliwość - poprzez wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego - skorygowania stawki w przypadku, gdy podatnik zastosował stawkę niższą od prawidłowej, natomiast podatnik, co do zasady, byłby pozbawiony takiej możliwości w sytuacji odwrotnej. Według Sądu nieuprawnione jest - w przypadku korekty sprzedaży paragonowej - poszukiwanie analogii do sprzedaży dokumentowanej fakturami. Warunek powiadomienia kontrahenta o korekcie faktury jest wynikiem dbałości o zapewnienie właściwej relacji między podatkiem należnym i podatkiem naliczonym. Wymóg dokonania korekty u obu stron transakcji ma zapewnić, że wartość podatku należnego u wystawcy faktury zrówna się z wartością podatku naliczonego u odbiorcy faktury, po to, by ta sama wartość stanowiła podatek należny i naliczony wynikający z tej samej czynności podlegającej opodatkowaniu. Zapewnienie relacji między podatkiem należnym a podatkiem naliczonym nie jest natomiast wymagane w przypadku sprzedaży dokumentowanej paragonami, gdyż stwierdzony w nich podatek nie jest podatkiem naliczonym i nie podlega odliczeniu. Sprzedaż taka jest bowiem realizowana na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Sąd nie podzielił argumentacji, że umożliwienie podatnikowi dokonania korekty bez jednoczesnego udziału drugiej strony transakcji mogłoby prowadzić do tworzenia sytuacji, w których sprzedawca mógłby nawet celowo manipulować tymi parametrami i bezpośrednio po zrealizowanych transakcjach tak je korygować, aby poprzez zmianę wartości podatku należnego VAT (uprzednio już skalkulowanego w cenie) uzyskiwać dodatkowe przysporzenia finansowe. Wydaje się, że tak zdefiniowane ryzyko nadużycia podatkowego jest iluzoryczne. Stawiałoby bowiem tak postępującego podatnika w sytuacji dalece niekonkurencyjnej. Zawyżając stawkę podatkową i włączając wynikającą z tego wartość podatku do ceny oferowanego towaru lub świadczonej usługi, podatnik byłby zmuszony do domagania się od konsumentów wyższych cen (zawierających zawyżoną wartość podatku) za realizowane transakcje.

Pytanie prejudycjalne

Jak można zauważyć, orzecznictwo sądów administracyjnych na temat prawa do korygowania zawyżonej stawki VAT przy sprzedaży dokumentowanej paragonami fiskalnymi jest niejednolite. W związku z tym NSA postanowił zawiesić postępowanie (postanowienie z dnia 23 czerwca 2022 r., sygn. akt I FSK 1225/18) i skierować do TSUE pytanie prejudycjalne, czy przepisy dyrektywy VAT stoją na przeszkodzie praktyce krajowych organów podatkowych, w zakresie, w jakim nie dopuszcza ona - z powołaniem się na brak krajowej podstawy prawnej i bezpodstawne wzbogacenie - korekty wartości podstawy opodatkowania i podatku należnego, jeżeli sprzedaż konsumentom towarów i usług z zawyżoną stawką VAT zarejestrowana została za pomocą kasy rejestrującej i potwierdzona paragonami fiskalnymi, a nie fakturami, przy niezmienionej w wyniku tej korekty cenie (wartości brutto sprzedaży).

TSUE nie udzielił jeszcze odpowiedzi na powyższe pytania.

Jednak warto wskazać na opinię rzecznika generalnego TSUE przedstawioną w dniu 8 września 2022 r., w sprawie C-378/21, która dotyczyła wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Bundesfinanzgericht (federalny sąd do spraw finansowych w Austrii), m.in. na temat prawa do dokonania korekty zawyżonej stawki VAT na paragonach dokumentujących sprzedaż na rzecz osób prywatnych.

Zdaniem rzecznika, okoliczność, że konsumenci końcowi zapłacili cenę, która została obliczona nieprawidłowo (ponieważ zawierała zbyt wysoki składnik VAT, a zatem zbyt niską marżę zysku), nie stoi na przeszkodzie korekcie zobowiązania podatkowego na podstawie art. 203 dyrektywy VAT. Bezpodstawne wzbogacenie podatnika nie wynika z tego w każdym razie, gdy uzgodniono "stałą kwotę" (stałą cenę).

Powyższa opinia rzecznika TSUE jest tylko opinią, ale wywiera ona zasadniczy wpływ na orzeczenia wydawane przez TSUE. Tak więc można mieć nadzieję, że postępowanie dotyczące polskiej sprawy zakończy się po myśli podatników.

"(...) nieuprawnione jest - w przypadku korekty sprzedaży paragonowej - poszukiwanie analogii do sprzedaży dokumentowanej fakturami. Warunek powiadomienia kontrahenta o korekcie faktury jest wynikiem dbałości o zapewnienie właściwej relacji między podatkiem należnym i podatkiem naliczonym. Wymóg dokonania korekty u obu stron transakcji ma zapewnić, że wartość podatku należnego u wystawcy faktury zrówna się z wartością podatku naliczonego u odbiorcy faktury, po to by ta sama wartość stanowiła podatek należny i naliczony wynikający z tej samej czynności podlegającej opodatkowaniu. Zapewnienie relacji między podatkiem należnym a podatkiem naliczonym nie jest natomiast wymagane w przypadku sprzedaży dokumentowanej paragonami, gdyż stwierdzony w nich podatek nie jest podatkiem naliczonym i nie podlega odliczeniu. Sprzedaż taka jest bowiem realizowana na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku od towarów i usług".

Wyrok NSA z dnia 17 marca 2022 r., sygn. akt I FSK 1300/18

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29.04.2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r. poz. 1625)

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.