Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Kontynuacja działalności po śmierci podatnika VAT
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Kontynuacja działalności po śmierci podatnika VAT

Gazeta Podatkowa nr 94 (1551) z dnia 22.11.2018
Aleksandra Węgielska

Z dniem 25 listopada 2018 r. wchodzą w życie przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Dzięki temu podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będą mogli zagwarantować swojej firmie ciągłość jej funkcjonowania po swojej śmierci. Na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów, wraz ze śmiercią przedsiębiorcy, de facto kończy się byt prawny prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Przepisy tej ustawy wprowadzają wiele zmian do innych aktów prawnych, m.in. do ustawy o VAT.

Przedsiębiorstwo w spadku

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym wprowadza do porządku prawnego pojęcie przedsiębiorstwa w spadku. Ma ono obejmować składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci. Jeżeli w chwili śmierci właściciela przedsiębiorstwo stanowić będzie w całości mienie przedsiębiorcy i jego małżonka, przedsiębiorstwo w spadku obejmie całe to przedsiębiorstwo.

Zarząd sukcesyjny

Przepisy omawianej ustawy tworzą instytucję zarządu sukcesyjnego. Będzie to tymczasowy zarząd przedsiębiorstwem po śmierci jego właściciela. Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego konieczne będzie powołanie zarządcy sukcesyjnego, zgoda osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji oraz dokonanie wpisu do CEIDG. Przedsiębiorca będzie mógł powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:

  • wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
     
  • zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę oraz wyrażenie zgody tej przez tą osobę na pełnienie tej funkcji, w tych przypadkach wymagać będą zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Ustawa przewiduje również możliwość powołania zarządcy sukcesyjnego także po śmierci przedsiębiorcy, tj. na skutek działania osób, które będą zainteresowane kontynuacją działalności. Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygaśnie z upływem 2 miesięcy, zasadniczo, od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Przedsiębiorstwo w spadku jako podatnik VAT

Za podatnika VAT rozumieć się będzie także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej stanowiącą przedsiębiorstwo w spadku w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia:

  • zarządu sukcesyjnego albo
     
  • uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia o kontynuowaniu prowadzenia firmy.

Przedsiębiorstwo w spadku będzie podatnikiem w takim przypadku od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego albo do dnia dokonanego wcześniej zgłoszenia zaprzestania prowadzenia przedsiębiorstwa przez osobę, która dokonała zgłoszenia.

Przedsiębiorstwo w spadku będzie uznane, na podstawie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, za podatnika kontynuującego prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika VAT. W przypadku przedsiębiorstwa w spadku właściwym organem podatkowym będzie organ, który był właściwy dla zmarłego podatnika w dniu jego śmierci.

Rejestr podatników VAT

W ustawie o VAT uregulowano, że w przypadku śmierci podatnika naczelnik urzędu skarbowego wykreśli go z urzędu z rejestru jako podatnika VAT. Dotychczas wykreślenie następowało generalnie w wyniku zgłoszenia dokonanego przez następcę prawnego.

Jednak zastrzeżono, że naczelnik nie wykreśli zmarłego podatnika, gdy zostanie poinformowany o:

  • dokonaniu wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego, w terminie 7 dni od dnia jego dokonania,
     
  • zmianach w zakresie wpisu, o którym mowa powyżej - w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

Natomiast wykreślenie z rejestru podatników VAT - w przypadku jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej stanowiącej przedsiębiorstwo w spadku nastąpi w sytuacji:

  • zaprzestania prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku pod firmą zmarłego przedsiębiorcy przez osobę, która dokonała zgłoszenia o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa albo
     
  • wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego - w przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa, lub
     
  • zaprzestania pełnienia funkcji przez zarządcę sukcesyjnego, bądź
     
  • wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Znowelizowane przepisy o VAT określają także przypadki przywrócenia zarejestrowania podatnika wykreślonego w przypadku śmierci lub przedsiębiorstwa w spadku ze statusem sprzed wykreślenia i bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, gdy:

  • dokonano zgłoszenia (w tym kolejnego) o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa,
     
  • zarządca sukcesyjny poinformuje o ustanowieniu zarządu sukcesyjnego,
     
  • zarządca sukcesyjny poinformuje o jego powołaniu (jeśli wykreślenie spowodowane było zaprzestaniem pełnienia funkcji przez zarządcę sukcesyjnego),

pod warunkiem złożenia niezwłocznie brakujących deklaracji za okresy poprzedzające okres, w którym dokonano tego zgłoszenia lub złożenia tej informacji.

Obowiązki likwidacyjne

W znowelizowanej ustawie o VAT uregulowano, że opodatkowaniu VAT podlegać będą towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, w przypadku:

  • zaprzestania przez podatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego,
     
  • wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego - gdy zarząd sukcesyjny nie zostanie ustanowiony i będzie dokonane zgłoszenie o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa.

Zmiany wprowadzone w art. 14 ustawy o VAT dotyczą również obowiązku sporządzania spisu z natury w powyższych sytuacjach oraz regulują zasady zwrotu różnicy podatku wykazanego w deklaracji VAT na rzecz osób będących właścicielami przedsiębiorstwa w spadku.

Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku będzie:

1) osoba, która zgodnie z prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskim poświadczeniem spadkowym, nabyła składniki niematerialne i materialne przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej, na podstawie powołania do spadku z ustawy albo testamentu lub nabyła przedsiębiorstwo bądź udział w przedsiębiorstwie na podstawie zapisu windykacyjnego,
2) małżonek przedsiębiorcy w przypadku, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku,
3) osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku albo udział w przedsiębiorstwie w spadku bezpośrednio od osoby, o której mowa w pkt 1 lub 2, w tym osoba prawna albo jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 K.c, do której wniesiono przedsiębiorstwo tytułem wkładu - w przypadku gdy po śmierci przedsiębiorcy nastąpiło zbycie tego przedsiębiorstwa albo udziału w tym przedsiębiorstwie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.)

Ustawa z dnia 5.07.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1629)

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.