Podatnicy, którzy rezygnują ze zwolnienia z VAT, zazwyczaj mają na stanie towary, przy zakupie których nie odliczyli VAT, bowiem prawo takie im nie przysługiwało. Jednak po rezygnacji ze zwolnienia z VAT towary te mają już związek z czynnościami opodatkowanymi. Podatnik może zatem odzyskać nieodliczony dotychczas VAT.
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Do wartości tej nie wlicza się również czynności wymienionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT, tj.:
1) WDT oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,
2) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku, z wyjątkiem:
a) transakcji związanych z nieruchomościami,
b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 (np. usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, udzielania kredytów, udzielania poręczeń),
c) usług ubezpieczeniowych
- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Tak więc nie zawsze sprzedaż zwolniona z VAT nie jest uwzględniana przy ustalaniu limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.
Zwolnienie podmiotowe nie ma zastosowania, jeśli podatnik wykonuje czynności wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Przepis ten dotyczy podatników, którzy dokonują m.in. sprzedaży:
Również podatnicy, którzy dopiero rozpoczynają wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku podatkowego, mogą być podmiotowo zwolnieni z VAT, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).Oznacza to, że w przypadku tych podatników kwota obliczona w proporcji do okresu prowadzenia działalności będzie niższa i zależy od tego, w którym dniu w trakcie roku rozpoczęto działalność gospodarczą.
Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego wskazany limit, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT ma możliwość podjęcia w każdym momencie decyzji o dobrowolnej rezygnacji z tego zwolnienia. Wówczas staje się czynnym podatnikiem VAT.
Aby zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego, jak wskazano w art. 113 ust. 4 ustawy o VAT, należy złożyć pisemne zawiadomienie (na druku VAT-R) o tym zamiarze do naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia. W przypadku podatników, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku podatkowego, zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.
Jak wynika z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako "podatnika VAT czynnego" i na jego wniosek potwierdza to zarejestrowanie. Tak więc organ podatkowy nie ma obowiązku potwierdzenia złożonego przez podatnika zgłoszenia rejestracyjnego.
Ponadto podatnik, który decyduje się na rezygnację ze zwolnienia z VAT, musi pamiętać, że powrót do zwolnienia może nastąpić nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym z niego zrezygnował (art. 113 ust. 11 ustawy o VAT). Przepis ten stosuje się także odpowiednio do podatnika będącego osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności opodatkowanych (art. 113 ust. 11a ustawy o VAT).
Podatnik może ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT z początkiem dowolnego miesiąca, następującego po terminie wyznaczonym w art. 113 ust. 11 ustawy o VAT.
Podatnik, który zrezygnował ze zwolnienia podmiotowego z VAT, ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów towarów nabytych przed rezygnacją.
Odliczenie to przysługuje na podstawie art. 91 ust. 7-7d ustawy o VAT. Zgodnie z tymi przepisami w sytuacji gdy podatnik zmienia przeznaczenie posiadanych towarów w miejsce związku z działalnością zwolnioną na związek z działalnością opodatkowaną, ma prawo do korekty podatku naliczonego. Przy czym w odniesieniu do wyposażenia i niskocennych środków trwałych (np. środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł) korekta ta jest możliwa, jeśli od końca okresu, w którym zostały oddane do używania, nie minęło 12 miesięcy. Korekty w tym przypadku dokonuje się jednorazowo w miesiącu, w którym zmieniło się to przeznaczenie.
W stosunku do środków trwałych o wartości początkowej wyższej niż 15.000 zł korekta dokonywana może być w proporcji do okresu korekty. Należy więc ją przeprowadzać za poszczególne lata pozostałego okresu korekty, zaczynając od deklaracji podatkowej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, w którym miała miejsce zmiana przeznaczenia. Roczna korekta dotyczy jednej piątej (lub w przypadku nieruchomości - jednej dziesiątej) podatku odliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
W przypadku natomiast zmiany prawa do odliczenia VAT od towarów handlowych lub surowców i materiałów, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Pamiętać tutaj należy, że w przypadku zmiany przeznaczenia tych towarów nie obowiązują żadne okresy korekty.
Przykład Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w lipcu 2016 r., wybierając zwolnienie z VAT. Na potrzeby tej działalności kupił samochód osobowy za 100.000 zł plus VAT 23.000 zł. Natomiast w sierpniu 2016 r. zakupił komputer za 2.000 zł plus VAT 460 zł. Towary te oddał do używania w miesiącu zakupu. Od zakupu nie odliczono VAT. Od czerwca 2017 r. podatnik zrezygnował ze zwolnienia z VAT i zarejestrował się na potrzeby rozliczania tego podatku. Podatnik może skorygować VAT od tych zakupów. Z uwagi na to, że od zakupu komputera nie minęło 12 miesięcy, kwotę VAT w wysokości 460 zł podatnik wykaże w deklaracji VAT za czerwiec br. w poz. 48 (korekta in plus). Od zakupu samochodu przysługuje prawo do skorygowania łącznie 4/5 kwoty przysługującego odliczenia. Maksymalna kwota odliczenia wynosi w tym przypadku 11.500 zł (50% kwoty VAT). Korekta w kwocie 11.500 zł : 5 = 2.300 zł dokonywana będzie przez cztery kolejne lata, w deklaracjach za styczeń w latach 2018-2021, w poz. 47. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.)
|