Przedsiębiorcy (czynni podatnicy VAT) prowadzący działalność gospodarczą w zakresie usług parkingowych obciążają swoich klientów karą umowną, zwaną również opłatą dodatkową. Powyższe ma miejsce w związku z naruszeniem zasad korzystania z parkingu (np. w przypadku stwierdzenia braku biletu parkingowego wskutek nieuiszczenia opłaty, przekroczenie opłaconego czasu parkowania czy nieprawidłowego parkowania).
W związku z wyrokiem TSUE z dnia 20 stycznia 2022 r. w sprawie C-90/20 i utrwalonym już stanowiskiem polskich organów podatkowych kara umowna w postaci opłaty dodatkowej, np. za brak biletu za wjazd na parking stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i w konsekwencji podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 7 lutego 2025 r., nr 0113-KDIPT1-1.4012.907.2024.3.RG).
Obowiązek opodatkowania dotyczy również opłat dodatkowych naliczanych z tytułu korzystania z parkingu niezgodnie z regulaminem nawet, jeżeli podatnik nie jest w stanie ustalić danych personalnych - podmiotu korzystającego (kierowcy) z miejsca parkingowego. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 30 grudnia 2024 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.597.2024.1.DP wyjaśniono, że:
"(...) Bez znaczenia dla opodatkowania VAT pozostaje fakt, że jako usługodawca nie są Państwo w stanie w niektórych przypadkach ustalić danych użytkownika pojazdu naruszającego warunki korzystania z parkingu. Danych takich nie posiadają Państwo również w odniesieniu do kierowców, którzy nie naruszają regulaminu parkingu - a w takim przypadku usługa udostępnienia miejsca parkingowego zostaje wyświadczona i podlega opodatkowaniu VAT. Brak możliwości ustalenia danych podmiotów korzystających z miejsca parkingowego, pozostaje bez wpływu na opodatkowanie VAT takich opłat (...)".
Pojawiają się również wątpliwości odnośnie ustalenia prawidłowego obowiązku podatkowego z tytułu ww. czynności. Przypomnijmy, iż zgodnie z ogólną zasadą określoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie w sytuacji gdy przed wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
Dodatkowo w art. 19a ust. 5 ustawy o VAT w sposób szczególny uregulowano powstanie obowiązku podatkowego dla niektórych usług. Jak wynika bowiem z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze (z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług). Gdy podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku, gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.
W prawomocnym wyroku w Poznaniu z dnia 14 listopada 2024 r., sygn. akt I SA/Po 427/24 WSA orzekł, że:
"(...) trafnie Dyrektor KIS stwierdził, że obowiązek podatkowy z tytułu opłat dodatkowych powstaje na zasadach ogólnych, które wyrażone zostały w art. 19a ust. 1 u.p.t.u., tj. z chwilą wykonania usługi parkingowej. Rozróżniono przy tym dwie sytuacje, a mianowicie w przypadku opłat dodatkowych pobieranych za przekroczenie czasu parkowania, kiedy kierowca pojazdu wciąż korzysta z miejsca parkingowego, w odniesieniu do którego wykupił bilet parkingowy i w tym momencie dochodzi do wykonania tej usługi. Obowiązek podatkowy powstaje od całości pobranego z tego tytułu wynagrodzenia w momencie uiszczenia opłaty parkingowej po wjeździe na parking. Z kolei w sytuacji braku biletu parkingowego, gdy nie dochodzi do zapłaty za usługę parkingową należy przyjąć, że do wykonania usługi dochodzi z chwilą wystawienia (wypisania) przez kontrolerów zawiadomienia o opłacie dodatkowej i umieszczenia tego zawiadomienia za wycieraczką pojazdu (...)".
Należy jednak mieć na uwadze odmienne stanowisko Szefa KAS zaprezentowane w zmienionej interpretacji z dnia 28 listopada 2024 r., nr DOP7.8101.62.2023.FMLM. Stwierdził on bowiem, że obowiązek podatkowy z tytułu czynności, w związku z którymi pobierane są/będą od kierowców pojazdów opłaty dodatkowe podatnik powinien rozpoznać zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) tiret trzecie w związku z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT. Zatem obowiązek podatkowy w przypadku nałożenia opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za parkowanie lub przekroczenie opłaconego czasu parkowania, będzie powstawał na zasadach określonych dla usług najmu lub usług o podobnym charakterze.
Szef KAS wyjaśnił, że charakter tego rodzaju usługi, polegającej na udostępnieniu miejsca parkingowego, pozostaje zbieżny z charakterem usług najmu czy usług o podobnym do najmu charakterze. Zatem w jego ocenie zasadniczo obowiązek podatkowy dla czynności opisanych we wniosku (udostępnianie miejsc parkingowych) powinien powstawać w dacie wystawienia faktury. Przy czym, jeżeli świadczenie będzie miało miejsce na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą:
Upływ terminu płatności powinien zostać przy tym określony zgodnie z przyjętymi przez podatnika zasadami dostępnymi dla nabywcy, np. w określonym regulaminie parkowania pojazdu, który nabywca akceptuje, korzystając z usługi parkowania.
Tożsame stanowisko zaprezentował Dyrektor KIS w ww. interpretacji indywidualnej z dnia 30 grudnia 2024 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.597.2024.1.DP czy Szef KAS w zmienionej interpretacji z dnia 4 lutego 2025 r., nr DOP7.8101.30.2024.FMLM. W tej pierwszej czytamy:
"(...) obowiązek podatkowy z tytułu czynności, w związku z którymi pobierane są/będą od kierowców pojazdów opłaty dodatkowe, powinni Państwo rozpoznać zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) tiret trzecie w zw. z art. 19a ust. 7 ustawy, a nie - jak wskazują Państwo w swoim stanowisku - w momencie wpływu opłaty dodatkowej na Państwa konto, a w przypadku opłaty dodatkowej wynikającej z prawomocnego wyroku sądowego w dacie uprawomocnienia się tego wyroku (podkreślenie redakcji) (...)".
Dodatkowo w ww. zmienionej interpretacji wydanej przez Szefa KAS odniesiono się do obowiązku wystawienia faktury, tj.: "(...) jeżeli po procedurze »poszukiwania« opisanej we wniosku, Wnioskodawca ustali, że opłata dodatkowa została naliczona dla podmiotu będącego podatnikiem VAT - obowiązany jest/będzie do wystawienia faktury, przy czym:
Prawidłowym będzie natomiast brak wystawienia faktury w sytuacji gdy opłata dodatkowa będzie opłacona niezwłocznie i Wnioskodawca nie identyfikuje danych klienta a ten nie występuje z prośbą o wystawienie faktury. Natomiast gdy opłata dodatkowa zostanie opłacona niezwłocznie, Wnioskodawca nie identyfikuje nabywcy usługi i nie wystawia faktury ale z żądaniem jej wystawienia wystąpi:
| ||||||||||||
|
||||||||||||
