Zasady ustalania stawki VAT

Ustalenie i stosowanie właściwej stawki VAT stanowi obowiązek podatnika dokonującego sprzedaży towaru lub usługi. Podstawową stawką podatku VAT jest stawka 23%. W przypadku niektórych towarów i usług podatnik ma prawo zastosować stawkę obniżoną, bądź zwolnienie od podatku, przy czym w niektórych sytuacjach preferencje w zakresie ich stosowania zostały uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków.

Określenie właściwej stawki VAT jest szczególnie ważne w przypadku stawek preferencyjnych. Korzystanie z obniżonej stawki w stosunku do towaru/usługi, które powinny - w świetle obowiązujących przepisów - być opodatkowane stawką podstawową, stanowi uszczuplenie należności podatkowych. Podatnik naraża się tym samym na powstanie zaległości podatkowych z tytułu zaniżonej stawki VAT przy sprzedaży towarów/usług.

W ramach przygotowanej przez Ministerstwo Rozwoju tzw. "Tarczy antykryzysowej", zaplanowano przesunięcie wejścia w życie m.in. nowej matrycy stawek VAT i nowych klasyfikacji (CN 2020 i PKWiU 2015) na 1 lipca 2020 r.

Na dzień oddania do druku niniejszego numeru "Poradnika VAT", w dniu 28 marca br. została uchwalona przez Sejm ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (ustawę przekazano do Senatu). Ustawą tą przesunięto termin obowiązywania nowych stawek VAT i klasyfikacji na dzień 1 lipca 2020 r.

Klasyfikacje - CN 2020 i PKWiU 2015 z praktyczną wyszukiwarką dostępne są w serwisie www.klasyfikacje.gofin.pl

Termin ten potwierdziło również Ministerstwo Finansów w zamieszczonym na swojej stronie internetowej komunikacie z dnia 23 marca 2020 r. "Zmiana terminu wprowadzenia nowej matrycy stawek VAT", w którym wskazano: "Do 30 czerwca 2020 r.:

• będą stosowane dotychczasowe przepisy ustawy o VAT i przepisy wykonawcze do tej ustawy dotyczące stawek tego podatku,
   
• do celów opodatkowania VAT będzie stosowana Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2008),
   
• wydane do 30 czerwca 2020 r. wiążące informacje stawkowe (WIS) będą zapewniały podatnikom ochronę dla czynności podlegających opodatkowaniu wykonywanych od 1 lipca 2020 r."

W dalszej części artykułu przyjęliśmy zatem, że termin wejścia w życie nowych klasyfikacji zostanie ostatecznie zaakceptowany w procesie legislacyjnym.

W oparciu o ww. ustalenia należy podkreślić, że niezależnie od tego, czy podatnik dokonuje sprzedaży towarów, czy świadczył usługi, wszystkie wykonywane czynności powinien klasyfikować w oparciu o PKWiU 2008.

Od 1 lipca 2020 r. wykonywane czynności będą klasyfikowane natomiast na podstawie:

• PKWiU 2015 - w zakresie wykonywanych usług, oraz
   
• unijnej Nomenklatury scalonej (CN) lub PKOB - w odniesieniu do sprzedawanych towarów.

Nomenklatura scalona (CN) to usystematyzowany wykaz towarów, który pozwala na sklasyfikowanie towarów dla potrzeb obrotu międzynarodowego, statystyk handlu zagranicznego Unii Europejskiej oraz obrotu wewnątrzwspólnotowego. Nadzór nad nomenklaturą CN sprawuje Komisja Europejska. Dzieli się na sekcje, działy, pozycje i podpozycje. Dostępna jest na stronie internetowej naszego Wydawnictwa (http://www.klasyfikacje.gofin.pl/cn/12,0.html).

Aby ułatwić posługiwanie się klasyfikacją, udostępniliśmy praktyczną wyszukiwarkę, w której można odnaleźć interesujący podatnika towar wpisując symbol lub słowo kluczowe.

Z kolei podatnik VAT świadczący określone usługi, od lipca br. w zakresie klasyfikacji wykonywanych usług posługiwać się musi Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług z 2015 r. Tę nową klasyfikację również zamieściliśmy na stronie internetowej Wydawnictwa.

W obu nowych klasyfikacjach zamieściliśmy przy towarach/usługach, w stosunku do których ustawodawca przewidział obniżoną stawkę VAT, informację na ten temat, wskazując przy tym podstawę prawną zastosowania obniżonej stawki VAT.

Wielu podatników ma wątpliwości, w jaki sposób odnaleźć w nowej klasyfikacji sprzedawany towar czy usługę. Symbol, który nadany był w klasyfikacji PKWiU 2008 nie został automatycznie "przeniesiony" do nowej klasyfikacji.

W ustaleniu nowego symbolu klasyfikacyjnego dla danego towaru czy usługi pomocne są tzw. klucze powiązań między klasyfikacjami, publikowane przez GUS na stronie internetowej www.stat.gov.pl.

Zatem podatnik, który zna symbol towaru/usługi według PKWiU 2008, w kluczu tym odnajdzie nowy symbol, określony według CN 2020 lub PKWiU 2015. GUS zamieścił klucze powiązań między klasyfikacją PKWiU 2008 i PKWiU 2015 oraz między PKWiU 2015 a CN 2020. W przypadku towarów należy zatem skorzystać z obu kluczy powiązań, aby ustalić symbol towaru według CN 2020.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwej stawki VAT dla danego towaru lub usługi podatnik może zwrócić się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie wiążącej informacji stawkowej na druku WIS-W, którego wzór określony jest w rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 października 2019 r. (Dz. U. poz. 2109).

Wniosek można złożyć osobiście lub skierować za pośrednictwem poczty do Krajowej Informacji Skarbowej na adres ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała. Można go również przesłać przez internet za pomocą elektronicznej platformy usług administracji publicznej e-PUAP pod adresem: http://epuap.gov.pl/wps/portal/.

Uwaga

Zgodnie z art. 42g ust. 1 ustawy o VAT, decyzja w sprawie WIS jest wydawana bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Termin ten może ulec wydłużeniu, jeżeli konieczne będzie uzupełnienie wniosku lub przeprowadzenie specjalistycznych badań.

Uzupełnienia wniosku należy dokonać w ciągu 7 dni kalendarzowych. Niedotrzymanie tego terminu skutkować będzie pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia, o czym organ powiadomi wnioskodawcę wydanym postanowieniem.

Jeżeli złożony wniosek nie dotyczy określenia stawki dla towaru albo usługi albo świadczenia złożonego, a dotyczy kwestii, które mogą być przedmiotem interpretacji przepisów prawa podatkowego (indywidualnej lub ogólnej), organ wyda postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

Na otrzymane postanowienie, podmiot może złożyć zażalenie w ciągu 7 dni kalendarzowych. Jeżeli wnioskodawca nie zgadza się z wydaną WIS, ma 14 dni kalendarzowych na złożenie odwołania.

Wydane przez Dyrektora KIS wiążące informacje stawkowe są zamieszczane wraz z wnioskami o ich wydanie po usunięciu danych identyfikujących podatnika, zamawiającego i inne podmioty wskazane we wniosku oraz danych objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowej Informacji Skarbowej. Dodatkowo zamieszcza się tam decyzje o zmianie albo uchyleniu WIS.

Link do wyszukiwarki wiążących informacji stawkowych znajduje się na stronie internetowej naszego Wydawnictwa. Wybrane ciekawe WIS publikujemy również w serwisie "Interpretacje urzędowe".

√ Ustal, co jest przedmiotem sprzedaży.

√ Jeżeli sprzedajesz towar - klasyfikuj go według Nomenklatury scalonej CN 2020 (ewentualnie PKOB). W przypadku usług - stosuj PKWiU 2015.

Klasyfikacje - CN 2020 i PKWiU 2015 z praktyczną wyszukiwarką dostępne są na stronie internetowej www.klasyfikacje.gofin.pl.

√ Jeżeli znasz symbol towaru/usługi według PKWiU 2008 - skorzystaj z klucza powiązań między klasyfikacjami, opracowanego przez GUS. Zastosuj:

• dla usług - klucz powiązań między PKWiU 2008 a PKWiU 2015,
   
• dla towarów - klucz powiązań między PKWiU 2008 a PKWiU 2015, a następnie między PKWiU 2015 a CN 2020.

Ustalisz w ten sposób obowiązujący od 1 lipca 2020 r. symbol towaru/usługi w odpowiedniej klasyfikacji (CN 2020 lub PKWiU 2015).

√ Na stronie www.klasyfikacje.gofin.pl sprawdź w CN 2020 (jeżeli sprzedajesz towar) lub w PKWiU 2015 (w przypadku świadczenia usługi) czy w odniesieniu do towaru/usługi o wskazanym symbolu ustawodawca przewidział stosowanie obniżonej stawki VAT (5% lub 8%) - jeżeli tak, w klasyfikacji przy danym towarze/usłudze znajdziesz dodatkowo podstawę prawną zastosowania obniżonej stawki VAT.

Zapoznaj się z uwagami od redakcji zamieszczonymi na początku każdego z działów klasyfikacji, dotyczącymi towarów i usług, wobec których stosuje się obniżoną stawkę VAT bez względu na symbol CN/PKWiU.

Zwróć uwagę na to, że w przypadku niektórych towarów i usług ustawodawca przewidział zwolnienie z VAT lub stawkę obniżoną do 0% i sprawdź, czy spełniasz warunki skorzystania z tych preferencji.

√ W przypadku gdy sprzedawany towar/usługa nie korzysta z obniżonej stawki VAT lub zwolnienia z VAT - zastosuj stawkę podstawową (23%).

√ Jeżeli nie jesteś w stanie określić właściwej stawki VAT na towar/usługę, sprawdź, czy towar/usługa nie była już przedmiotem decyzji (WIS) wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Jeżeli tak, to w przypadku gdy sprzedawany towar/usługa jest tożsama ze wskazaną w WIS, możesz zastosować stawkę VAT określoną w tej decyzji.

Jeżeli nie - złóż wniosek WIS-W do Dyrektora KIS. Otrzymana w tej sprawie decyzja wskaże odpowiedni symbol sprzedawanego towaru/usługi oraz właściwą stawkę VAT. Do czasu otrzymania decyzji, stosuj stawkę podstawową. Zastosowanie stawki obniżonej w przypadku gdyby okazało się, że towar/usługa powinna być opodatkowana stawką podstawową, stanowi bowiem zaniżenie zobowiązania podatkowego i spowoduje powstanie zaległości podatkowej.