Usługi budowlane wykonane poza terytorium UE na zlecenie unijnego podatnika

Wykonaliśmy usługę budowlaną na nieruchomości położonej w USA, na zlecenie niemieckiej firmy. W jaki sposób opodatkować i udokumentować tę czynność?

Zasada ogólna określająca miejsce świadczenia usług na rzecz podatników wyrażona w art. 28b ustawy o VAT wskazuje, że opodatkowane są one w miejscu, gdzie usługobiorca ma swoją siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania.

Jednym z wyjątków są usługi związane z nieruchomościami gdyż opodatkowane są w miejscu położenia nieruchomości (art. 28e ustawy). Ważne jest, że regulacje te dotyczą zarówno usług świadczonych dla podatników, jak i ostatecznych konsumentów (podmiotów niebędących podatnikami). Status stron transakcji nie ma w tym przypadku znaczenia.

Do usług tych - zgodnie z art. 28e - zaliczamy usługi świadczone przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usługi zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, użytkowanie i używanie nieruchomości. Ponadto do ww. katalogu usług zaliczamy również usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego.

Zatem usługę budowlaną wykonaną przez Czytelnika, należy opodatkować w miejscu położenia nieruchomości, czyli w USA. W Polsce usługa ta nie podlega już opodatkowaniu.

Niezwykle istotne jest przy tym ustalenie, kto odpowiada za dokonanie rozliczenia wykonanych w USA usług.

Sposób opodatkowania i ustalenie podmiotu zobowiązanego do uregulowania podatku należnego zależne są wyłącznie od regulacji obowiązujących w tym zakresie w danym państwie.

Zgodnie z generalną zasadą usługę opodatkowuje ten, kto ją wykonał. Tylko w szczególnych przypadkach obowiązek ten spoczywa na usługobiorcy.

Taka szczególna sytuacja ma miejsce np. wtedy, gdy podatnik wykonujący usługę nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w kraju położenia nieruchomości, ani nie jest w tym kraju zarejestrowany na potrzeby rozliczania podatku. W takim przypadku obowiązek rozliczenia podatku od usługi budowlanej "przechodzi" na nabywcę usługi.

Trudno jednak stwierdzić jakie regulacje w tym zakresie obowiązują w USA. Czytelnik musi zapoznać się z przepisami obowiązującymi w tym państwie. Jeśli konieczna będzie rejestracja dla potrzeb rozliczania podatku o podobnym do VAT charakterze, to w Polsce nie będzie wystawiana żadna faktura a transakcja ta nie będzie wykazywana w deklaracji. Gdyby jednak z jakichś względów polski usługodawca nie musiał dokonywać takiej rejestracji i rozliczania podatku w USA, to miałby obowiązek wystawienia faktury z adnotacją o odwrotnym obciążeniu oraz zadeklarowania wykonanej usługi.

Wzór faktury "Odwrotne obciążenie" dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl

W myśl bowiem art. 106a pkt 2 ustawy, polskie przepisy należy stosować także dla udokumentowania dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:

a) państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca (nie dotyczy faktur wystawianych przez nabywców w ramach samofakturowania),

b) państwa trzeciego.

Polskie przepisy w zakresie fakturowania podatnicy stosują do transakcji, które są opodatkowane w innym kraju, czyli transakcji, od których VAT rozlicza nabywca unijny w ramach odwrotnego obciążenia, a także do dokumentowania dostaw towarów lub świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium UE.

Wykonaną usługę należałoby wykazać w pozycji 11 deklaracji VAT, w której ujmuje się wszystkie wykonane poza terytorium kraju w danym okresie rozliczeniowym czynności, które, gdyby zostały wykonane na terytorium kraju, rodziłyby prawo do odliczenia podatku naliczonego. Czynności te wykazuje się niezależnie od tego czy w okresie, za który składana jest deklaracja, wystąpiły zakupy i związany z nimi podatek naliczony, czy też nie, jak również bez względu na to, czy podatnik w deklaracji wykazuje kwotę do zwrotu na rachunek bankowy, czy też kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy.