Pracownicy wyjeżdżający w podróże służbowe do krajów UE często korzystają z usług oferowanych przez zagraniczne podmioty (np. wynajmu wózków widłowych, naprawy samochodu, kserograficzne). Czy w sytuacji gdy usługodawca będzie podatnikiem zwolnionym z opodatkowania mamy obowiązek rozliczyć import usług? Czy w przypadku gdy na rachunku lub fakturze nie będzie naszego numeru VAT UE lub numeru identyfikacji podatkowej kontrahenta, również będziemy zobowiązani do opodatkowania importu usług?
Z treści pytania wynika, że usługi wynajmu wózków widłowych, naprawy samochodu, usługi kserograficzne świadczone są w innych krajach UE przez zagranicznych usługodawców, na rzecz polskiego podatnika. Oznacza to, że miejscem ich opodatkowania - zgodnie z art. 28b ustawy o VAT - jest terytorium Polski.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, w przypadku nabycia usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju, zobowiązanym do rozliczenia podatku jest usługobiorca (czyli w tym przypadku polski nabywca). Świadczenie usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca jest importem usług.
Aby wystąpił import usług, muszą być one świadczone przez zagranicznych podatników.
Definicja podatnika ustanowiona w dyrektywie w sprawie VAT obejmuje wyłącznie osobę, która prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny i niezależnie od jej miejsca wykonywania, bez względu na cele lub rezultaty takiej działalności, przy czym nie uzależnia tego statusu od posiadania przez nią numeru identyfikacji podatkowej dla celów VAT.
W myśl natomiast art. 28a pkt 1 ustawy o VAT, dla celów określenia miejsca świadczenia usług, ilekroć mowa o podatniku, rozumie się przez to:
1) podmiot, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności (z uwzględnieniem art. 15 ust. 6 dotyczącym organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy, które w zakresie wskazanym w tym przepisie nie są uznawane za podatnika),
2) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie ww. pkt 1, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.
Z kolei, na podstawie art. 28a pkt 2 ww. ustawy, podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Podkreślić jednak należy, że z powyższych przepisów nie wynika, iż status podatnika dla potrzeb określenia miejsca świadczenia mają wyłącznie te podmioty, które zarejestrowane są jako podatnicy VAT.
Jednocześnie dyrektywa w sprawie VAT nakazuje aby wszyscy podatnicy, którzy dokonują transakcji wewnątrzwspólnotowych dokonali stosownej rejestracji i posługiwali się numerem VAT UE.
Art. 214 ww. dyrektywy stanowi bowiem, iż państwa członkowskie mają zapewnić m.in. aby każdy podatnik, który jest na terytorium danego państwa odbiorcą usług, za które jest zgodnie z art. 196 zobowiązany do zapłaty VAT, był zidentyfikowany za pomocą indywidualnego numeru.
Pojęcie indywidualnego numeru identyfikacyjnego VAT zostało zdefiniowane w art. 215 dyrektywy i w myśl tego przepisu jest to numer zawierający prefiks zgodny z kodem ISO - 3166 alpha 2 umożliwiający identyfikację państwa członkowskiego, które go nadało.
Wprowadzenie wymogu w zakresie rejestracji VAT UE miało m.in. ułatwić podatnikom identyfikację kontrahenta za pomocą bazy VIES.
Zatem każdy podmiot, który prowadził działalność gospodarczą, uznawany jest za podatnika. Wątpliwości mogą powstać w sytuacji, w której podmiot zagraniczny świadczący usługę jest zwolnionym podatnikiem od wartości dodanej.
W sytuacji gdy usługodawca będący podmiotem zagranicznym prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT lub działalność odpowiadającą tej działalności (a więc jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT), to bez znaczenia pozostaje fakt, że korzysta on ze zwolnienia w państwie gdzie ma swoją siedzibę. Uznaje się w takim przypadku, że mamy do czynienia z podatnikiem. Zatem nabycie od takiego podmiotu usług, których miejscem świadczenia jest Polska, będzie dla polskiego usługobiorcy importem usług.
Brak numeru identyfikacji podatkowej polskiego podatnika na fakturze wystawionej przez zagranicznego usługodawcę (w sytuacji gdy podano kontrahentowi polski numer VAT UE), należy traktować jako błąd formalny, który pozostaje bez wpływu na rozliczenie importu usług. Również brak numeru identyfikacji podatkowej usługodawcy na rachunku lub fakturze nie ma znaczenia dla opodatkowania tej czynności.
Reasumując
Zakup usług opodatkowanych na terytorium Polski od zagranicznego podatnika, który korzysta ze zwolnienia z opodatkowania w swoim państwie, stanowi dla polskiego usługobiorcy import usług. |
|