Roczne rozliczenie składki zdrowotnej w PIT - odpowiedzi Min. Fin. na pytania naszego Wydawnictwa

Na temat podatkowego rozliczenia zwrotu/dopłaty składki zdrowotnej opłacanej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 14 z br. Wskazaliśmy tam, w jaki sposób należy rozliczyć w podatku dochodowym zwrot składki zdrowotnej wynikający z rozliczenia rocznego tej składki (za 2022 r.) m.in. u podatnika opodatkowanego podatkiem liniowym. Uwzględniając wyjaśnienia Ministerstwa Finansów w tej sprawie wskazaliśmy, że zwrot składki zdrowotnej u ww. podatnika powoduje:

• obowiązek korekty kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 7c-7f ustawy o PDOF, jeżeli składka zdrowotna była zaliczana do kosztów podatkowych, w ramach limitu 8.700 zł (w świetle tych przepisów, jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano odpowiedni dokument potwierdzający przyczynę korekty; jeśli przyczyną jest błąd rachunkowy lub inna oczywista omyłka, wówczas korekty trzeba dokonać w okresie rozliczeniowym, w którym pierwotnie ujęto koszt podatkowy),
• obowiązek doliczenia zwrotu odliczonej kwoty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym podatnik otrzymał ten zwrot - jeżeli składka zdrowotna została odliczona od dochodu w ramach ww. limitu.

Z uwagi na wciąż pojawiające się wątpliwości w kwestii podatkowego rozliczenia zwrotu składki zdrowotnej wynikającej z jej rocznego rozliczenia, nasze Wydawnictwo wystąpiło do Ministerstwa Finansów (dalej: MF) z pytaniami w tej sprawie.

Moment korekty kosztów podatkowych

Ze wstępnych wyjaśnień MF wynikało, że korekta kosztów podatkowych - w związku ze zwrotem składki zdrowotnej wynikającej z jej rocznego rozliczenia - powinna być bieżąca. Zapytaliśmy MF jednak, który dokładnie moment jest właściwy do korekty kosztów podatkowych - czy może to być miesiąc otrzymania zwrotu "nadpłaconej" składki zdrowotnej.

MF w piśmie przesłanym do naszego Wydawnictwa w dniu 17 maja 2023 r. odpowiedziało, że korekty należy dokonać w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał dokument potwierdzający przyczyny korekty kosztów podatkowych o zaliczone do nich składki zdrowotne, które zostały podatnikowi zwrócone. MF wskazało jednocześnie, jakie dokumenty podatnik (płatnik) powinien otrzymać:

"(...) Płatnik składek otrzyma od ZUS na swoje konto w PUE:

• informację o kwocie dokonanego zwrotu w związku ze złożeniem rocznego rozliczenia z tytułu składki zdrowotnej oraz wniosku o zwrot nadpłaty z tego tytułu;
• decyzję o kwocie zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych składek lub nienależnie pobranego świadczenia w związku ze złożeniem rocznego rozliczenia z tytułu składki zdrowotnej oraz wniosku o zwrot nadpłaty z tego tytułu;
• w sytuacji braku złożenia wniosku o zwrot nadpłaty z tytułu złożonego rocznego rozliczenia, otrzymuje informację o stwierdzeniu nadpłaty (wraz z jej wysokością) i odpowiednio o zaliczeniu jej na poczet zaległych składek, nienależnie pobranych świadczeń lub bieżących, przyszłych składek. (...)"

Zapytaliśmy MF również, czy bieżąca korekta kosztów jest właściwa, jeżeli składka zdrowotna została "nadpłacona", np. z powodu rozbieżności w interpretacji przepisów (czy jest to błąd wymagający korekty wstecznej).

MF odpowiedziało, że:

"(...) Wskazanie, kiedy korekta spowodowana jest błędem lub omyłką, wymaga analizy konkretnego przypadku w indywidualnej sprawie. (...)"

Korekta kosztów, gdy podatnik nie rozliczył w nich całej zapłaconej składki zdrowotnej

Zapytaliśmy MF także, czy korekta kosztów/dochodu w 2023 r. jest konieczna, gdy nie cała zapłacona składka zdrowotna została w 2022 r. rozliczona w rachunku podatkowym (a jedynie w ramach ww. limitu 8.700 zł). W tej kwestii MF odpowiedziało, że korekty należy dokonać w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów podatkowych mieści się w tej nadpłacie. MF zobrazowało to na przykładzie:

"(...) jeżeli przedsiębiorca w 2022 r. wpłacił 10 tys. zł, z tego do kosztów podatkowych zaliczył 8,7 tys., a następnie otrzymał zwrot 5 tys. zł, powinien pomniejszyć koszty o kwotę 3,7 tys. Analogicznie jest w przypadku odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych od podstawy obliczenia podatku. (...)"

Zwrot/dopłata składki zdrowotnej, gdy podatnik w 2023 r. zmienił formę opodatkowania

Zapytaliśmy MF również o to, czy podatnik, który w 2022 r. był opodatkowany według skali podatkowej, a w 2023 r. jest opodatkowany liniowo lub ryczałtem ewidencjonowanym, może rozliczyć podatkowo zwrot/dopłatę składki zdrowotnej w 2023 r.

Z odpowiedzi MF wynika, że w takiej sytuacji podatnik nie rozlicza podatkowo zwrotu/dopłaty składki zdrowotnej. Jak odpowiedziało MF:

"(...) Składka zdrowotna opłacana przez przedsiębiorcę, który podatek dochodowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej rozlicza na zasadach ogólnych według skali podatkowej, pozostaje bez wpływu na te rozliczenia, jak i rozliczenia ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych bądź podatkiem liniowym. Wyjaśnić należy, że przedsiębiorcy rozliczający się poza skalą podatkową mogą rozliczyć część zapłaconej w roku podatkowym składki zdrowotnej wyłącznie w ramach tej formy opodatkowania, w związku z którą zapłacili tę składkę."