Wybór stawki amortyzacyjnej dla inwestycji w obcym środku trwałym

Jak ustalić stawkę amortyzacyjną inwestycji w obcym środku trwałym? Czy można dokonać odpisu jednorazowego?

Ustawy o podatku dochodowym przewidują prawo amortyzacji inwestycji w obcych środkach trwałych, uznając je za środki trwałe (por. art. 16a ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOP oraz art. 22a ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOF). Przy czym, w odróżnieniu od innych środków trwałych, są one amortyzowane niezależnie od przewidywanego okresu ich używania. Oznacza to konieczność ich amortyzacji nawet w przypadku, gdy przewidywany okres będzie krótszy niż rok.

Jak wynika z objaśnień wstępnych do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. nr 242, poz. 1622), ulepszenia w obcych środkach trwałych (tak inwestycję w obcych środkach trwałych określa również ustawa o rachunkowości) należy klasyfikować do odpowiednich grup (od 0 do 9), w zależności od środka trwałego, którego dotyczą.

Ustalając zatem wysokość odpisu amortyzacyjnego, można wykorzystywać stawki amortyzacyjne określone dla danego rodzaju środka trwałego w Wykazie stawek.

Jeżeli inwestycji w obcym środku trwałym dokonano w roku podatkowym, w którym rozpoczęto działalność, a także w przypadku gdy inwestycji dokonał mały podatnik (w 2012 r. jest to podatnik, którego przychód ze sprzedaży wraz z kwotą należnego VAT w poprzednim roku podatkowym, tj. 2011 r., nie przekroczył kwoty 5.324.000 zł), istnieje możliwość dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (łączna wartość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie może przekroczyć w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro, w 2012 r. wartość ta wynosi 222.000 zł). Należy przy tym pamiętać, że możliwość dokonania jednorazowego odpisu dotyczy środków trwałych (a więc również inwestycji w obcych środkach trwałych) zaliczonych jedynie do grup 3-8 KŚT, zatem nie dotyczy np. budynków i lokali.

W odniesieniu do podatników PIT, jednorazowej amortyzacji nie może zastosować podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej, a także jeśli działalność taką prowadził małżonek tej osoby, a między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (por. art. 22k ust. 11 ustawy o PDOF). Ponadto przepisy o jednorazowej amortyzacji nie mają zastosowania do podatników CIT rozpoczynających działalność, którzy zostali utworzeni:

1) w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo

2) w wyniku przekształcenia spółki lub spółek niemających osobowości prawnej, albo

3) przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro (por. art. 16k ust. 11 ustawy o PDOP).

Podatnicy mogą również indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla:

1) inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat;

2) inwestycji w obcych środkach trwałych innych niż wymienione w pkt 1 okres amortyzacji ustala się następująco:

• dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji:

a) 24 miesiące - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25.000 zł,

b) 36 miesięcy - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50.000 zł,

c) 60 miesięcy - w pozostałych przypadkach;

• dla środków transportu - 30 miesięcy.

Wyboru stawki amortyzacyjnej oraz metody amortyzacji dokonuje się przed rozpoczęciem amortyzacji danego środka trwałego i stosuje się ją do czasu zakończenia naliczania odpisów amortyzacyjnych. Przykładowo, po rozpoczęciu amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym stawką wynikającą z Wykazu nie ma już możliwości indywidualnego ustalenia stawki amortyzacyjnej.