Odliczanie wydatków z tytułu używania samochodu osobowego w ramach ulgi rehabilitacyjnej

Osoba niepełnosprawna w 2023 r. poniosła wydatki z tytułu używania samochodu osobowego, który stanowi jej współwłasność wraz z mężem (wspólność majątkowa). W dowodzie rejestracyjnym widnieje jednak tylko jej małżonek. Czy w zeznaniu podatkowym za 2023 r. może ona skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu używania tego samochodu?

Prawo do ulgi rehabilitacyjnej przysługuje podatnikowi będącemu osobą niepełnosprawną lub podatnikowi, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, który w roku podatkowym poniósł wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych (art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PDOF).

Katalog wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne oraz związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych zawiera art. 26 ust. 7a ustawy o PDOF. Wśród wydatków podlegających odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej wymieniono m.in. wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł (art. 26 ust. 7a pkt 14 ww. ustawy).

Jak wynika z powyższego, prawo do ulgi rehabilitacyjnej z tytułu używania samochodu osobowego przysługuje również podatnikowi (osobie niepełnosprawnej lub podatnikowi mającemu na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne do ukończenia 16. roku życia), który jest współwłaścicielem tego samochodu. Przepisy nie pozbawiają prawa do ww. ulgi w sytuacji, gdy w dowodzie rejestracyjnym samochodu stanowiącego wspólność majątkową małżonków, jako właściciel wpisany jest tylko jeden z małżonków. Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26 stycznia 2023 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.915.2022.2.AKU, w której czytamy:

"(...) stosownie do art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Państwo jako osoby z orzeczoną niepełnosprawnością jesteście uprawnieni do odliczenia wydatków (...) poniesionych (...) w związku z używaniem samochodu osobowego, stanowiącego Państwa współwłasność.

(...) Podkreślenia wymaga, że przepis nie pozbawia prawa do ulgi, w sytuacji gdy w dowodzie rejestracyjnym samochodu jest wymieniony tylko współmałżonek osoby niepełnosprawnej, z którą w chwili nabycia pozostawała we wspólności majątkowej małżeńskiej i samochód stanowił wspólny składnik majątku małżonków. (...)"

Dodajmy, iż z ww. interpretacji wynika również, że w sytuacji gdy samochód osobowy stanowi wspólność majątkową małżeńską i każdy z małżonków jest osobą niepełnosprawną, to każdemu z nich przysługuje prawo do ulgi rehabilitacyjnej z tytułu wydatków na używanie ww. samochodu:

"(...) Odliczenia możecie Państwo dokonać do wysokości limitu określonego przez ustawodawcę, tj. do kwoty 2.280 zł. Limit ten przysługuje osobno każdemu z Państwa. (...)"

Osoba niepełnosprawna z tytułu używania samochodu osobowego stanowiącego jej własność, oprócz wydatków na paliwo, poniosła koszty ubezpieczenia, przeglądu i drobnych napraw tego samochodu. Czy wydatki te podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej (do wysokości limitu 2.280 zł)? Jak należy dokumentować poniesione wydatki?

Ustawa o PDOF nie definiuje pojęcia wydatków z tytułu używania samochodu osobowego podlegających odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej, ani nie zawiera katalogu takich wydatków.

Odnosząc się do tej kwestii Dyrektor KIS w ww. interpretacji indywidualnej z 26 stycznia 2023 r. wyjaśnił, że:

"(...) pod pojęciem wydatków dotyczących eksploatacji samochodu osobowego należy rozumieć nie tylko koszty samego przejazdu, ale i koszty utrzymania samochodu takie jak koszty przeglądów technicznych, napraw, zakupu części czy obowiązkowego ubezpieczenia OC. (...)"

Podobnie wyjaśniło Ministerstwo Finansów (MF) w piśmie z 19 lutego 2018 r. stanowiącym odpowiedź na pytanie naszego Wydawnictwa, odnosząc się do warunków umożliwiających skorzystanie z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu używania samochodu:

"(...) Podstawowym warunkiem (skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej w związku z używaniem samochodu osobowego - przyp. red.), który musi być spełniony, jest poniesienie wydatku na używanie samochodu osobowego. Wydatek może być każdego rodzaju (paliwo, ubezpieczenie, naprawy itd.), przy czym źródłem jego finansowania muszą być środki własne (a nie np. NFZ), niezwrócone w jakiejkolwiek formie. (...)"

Tak też wynika z odpowiedzi MF na jedno z pytań dotyczących ulgi rehabilitacyjnej, zamieszczonej na stronie internetowej www.gov.pl:

"Wydatki związane z używaniem samochodu osobowego to wydatki na paliwo oraz inne wydatki związane z utrzymaniem tego samochodu w stanie umożliwiającym korzystanie z niego, np. wydatki na jego remont, wymianę opon czy ubezpieczenie."

Warto dodać, że prawo do odliczenia ww. wydatków przysługuje nie tylko w sytuacji użytkowania samochodu np. w związku z przejazdem na zabiegi rehabilitacyjne, ale w związku z wszelkimi przejazdami (wyjazdami), które ułatwiają wykonywanie czynności życiowych (np. związane z używaniem samochodu do przewozu osoby niepełnosprawnej do lekarza, sklepu, pracy, szkoły, urzędu czy przemieszczania się w związku z innymi potrzebami życiowymi).

MF w ww. piśmie z 19 lutego 2018 r. wypowiedziało się również na temat dokumentowania prawa do ulgi rehabilitacyjnej z tytułu używania samochodu osobowego. Wskazało tam, że:

"(...) W przypadku wydatków poniesionych na używanie samochodu osobowego nie jest (...) wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne dla ustalenia prawa do odliczenia.

W kontekście przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dowodami tymi będą np. dowód rejestracyjny samochodu, orzeczenie o niepełnosprawności lub odpis aktu małżeństwa (w przypadku gdy wydatek dotyczy niepełnosprawnego małżonka pozostającego na utrzymaniu podatnika). (...)"